Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi

.: DERLEME
Effects of Reflexology Practices on Quality of Life in Türkiye: A Systematic Review
Türkiye'de Refleksoloji Uygulamalarının Yaşam Kalitesine Etkileri: Sistematik Bir Derleme
Ersin USKUNa , Mürüvet ÇIRAKb
aDepartment of Public Health, Süleyman Demirel University Faculty of Medicine, Isparta, Türkiye
bPrivate Nutritionist, Burdur, Türkiye
J Tradit Complem Med. 2024;7(1):136-50
doi: 10.5336/jtracom.2023-97899
Makale Dili: EN
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ABSTRACT
 One of the frequently used complementary health practices is reflexology. Reflexology may be helpful for various health disorders and enhance quality of life, according to research findings. However, before it can be widely used for health promotion, strong evidence of efficacy and safety must be demonstrated. The purpose of this systematic review is to assess the clinical trials completed in Türkiye to investigate the influence of reflexology on quality of life and to provide a conclusion with more evidentiary value to the literature. The review questions are (a) How does reflexology affect people's quality of life? (b) In what circumstances does reflexology usage affect a person's quality of life? (c) What suggestions are there for more research? Reflexology can reduce symptoms in conditions such as low back pain, irritable bowel syndrome, constipation, menopause, cancer (cervix, endometrial or ovarian, colorectal cancers), multiple sclerosis, overactive bladder and spastic cerebral palsy and can improve quality of life. However, although reflexology is an effective technique, the lack of research with a low risk of bias prevents any concrete recommendations from being made. Quality clinical trials evaluating the effectiveness of reflexology in improving quality of life appear to provide less than expected evidence. In conclusion, the factors used to evaluate the quality of studies in this review should be considered and, future research should focus on improving study quality.

Keywords: Reflexology; quality of life; systematic review
ÖZET
 Sık kullanılan tamamlayıcı sağlık uygulamalarından biri de refleksolojidir. Araştırmaların bulgularına göre refleksoloji, çeşitli sağlık sorunları için yararlı olabilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Bununla birlikte, sağlığın teşviki ve geliştirilmesi için geniş çapta kullanılmadan önce etkinliğinin ve güvenliğinin güçlü kanıtları gösterilmelidir. Bu sistematik derlemenin amacı, refleksolojinin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini araştırmak için Türkiye'de tamamlanan klinik araştırmaları değerlendirmek ve literatüre kanıt değeri yüksek bir sonuç sunmaktır. İnceleme soruları şunlardır: (a) Refleksoloji insanların yaşam kalitesini nasıl etkiler? (b) Refleksoloji kullanımı hangi durumlarda kişinin yaşam kalitesini etkiler? (c) Daha fazla araştırma için hangi öneriler sunulabilir? Refleksoloji; bel ağrısı, irritabl bağırsak sendromu, kabızlık, menopoz, kanser (serviks, endometriyal veya over, kolorektal kanserler), multipl skleroz, aşırı aktif mesane ve spastik serebral palsi gibi durumlarda semptomları azaltabilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Ancak refleksoloji etkili bir teknik olmasına rağmen ön yargı riski düşük olan araştırma eksikliği herhangi bir somut tavsiyede bulunulmasını engellemektedir. Refleksolojinin yaşam kalitesini iyileştirmedeki etkinliğini değerlendiren kaliteli klinik çalışmaların beklenenden daha az kanıt sağladığı görülmektedir. Sonuç olarak bu derlemede çalışmaların kalitesini değerlendirmede kullanılan faktörler göz önünde bulundurulmalı ve gelecekteki araştırmalar çalışma kalitesini iyileştirmeye odaklanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Refleksoloji; yaşam kalitesi; sistematik inceleme
REFERANSLAR:
  1. World Health Organization (WHO) [Internet]. © 2019 WHO. [Cited: March 28, 2023]. Global report on traditional and complementary medicine 2019. Available from: [Link] 
  2. Berna F, Göritz AS, Mengin A, Evrard R, Kopferschmitt J, Moritz S. Alternative or complementary attitudes toward alternative and complementary medicines. BMC Complement Altern Med. 2019;19(1):83. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  3. DiGianni LM, Garber JE, Winer EP. Complementary and alternative medicine use among women with breast cancer. J Clin Oncol. 2002;20(18 Suppl):34S-8S. [PubMed] 
  4. Molassiotis A, Browall M, Milovics L, Panteli V, Patiraki E, Fernandez-Ortega P. Complementary and alternative medicine use in patients with gynecological cancers in Europe. Int J Gynecol Cancer. 2006;16 Suppl 1:219-24. [Crossref]  [PubMed] 
  5. Molassiotis A, Fernández-Ortega P, Pud D, Ozden G, Scott JA, Panteli V, et al. Use of complementary and alternative medicine in cancer patients: a European survey. Ann Oncol. 2005;16(4):655-63. [Crossref]  [PubMed] 
  6. Mongiovi J, Shi Z, Greenlee H. Complementary and alternative medicine use and absenteeism among individuals with chronic disease. BMC Complement Altern Med. 2016;16:248. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  7. Ernst E, Willoughby M, Weihmayr TH. Nine possible reasons for choosing complementary medicine. Perfusion 1995;11:356-8.
  8. Cassileth BR, Chapman CC. Alternative and complementary cancer therapies. Cancer. 1996;77(6):1026-34. [Crossref] 
  9. Shmueli A, Igudin I, Shuval J. Change and stability: use of complementary and alternative medicine in Israel: 1993, 2000 and 2007. Eur J Public Health. 2011;21(2):254-9. [Crossref]  [PubMed] 
  10. Embong NH, Soh YC, Ming LC, Wong TW. Revisiting reflexology: concept, evidence, current practice, and practitioner training. J Tradit Complement Med. 2015;5(4):197-206. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  11. Wilhelm ZA. Adım Adım Sağlık: Refleksoloji. 1. Baskı. İstanbul: Dharma Yayınları; 2009.
  12. Tabur H, Başaran E. Refleksoloji'ye Giriş. 1. Baskı. İstanbul: Kitapdostu Yayınları; 2009.
  13. Givens K. From the bottom of my sole?refleksology. Home Health Care Management & Practice. 2004;16(6):452-5. [Crossref] 
  14. Tiran D, Chummun H. Complementary therapies to reduce physiological stress in pregnancy. Complement Ther Nurs Midwifery. 2004;10(3):162-7. [Crossref]  [PubMed] 
  15. Kurt S, Can G. Refleksoloji ve kullanım alanları. Sağlıkla Dergisi. 2013;3:54-5.
  16. Çevik K. Complementary and alternative therapy in nursing: reflexology. Journal of Ege University Faculty of Nursing. 2013;29(2):71-82. [Link] 
  17. Resmî Gazete (27.10.2014, sayı: 29158) sayılı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği; 2014. [Erişim tarihi: 28.03.2023]. Erişim linki: [Link] 
  18. World Health Organization (WHO) [Internet]. © 2024 WHO. WHOQOL: Measuring Quality of Life. [Cited 04 March 2024]. Available from: [Link] 
  19. Öksüz E, Malhan S. Sağlığa Bağlı Yaşam Kalitesi Kalitemetri. 1. Baskı. Ankara: Başkent Üniversitesi Yayınları; 2005.
  20. Ware JE Jr, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care. 1992;30(6):473-83. [Crossref]  [PubMed] 
  21. Pınar R. Sağlık araştırmalarında yeni bir kavram: yaşam kalitesi - bir yaşam kalitesi ölçeginin kronik hastalarda geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi [A new concept in health research: quality of life-investigation of validity and reliability of a quality of life scale in chronic diseases]. Nursing Bulletin. 1995;9(38):85-95. [Link] 
  22. Eser S, Saatli G, Eser E, Baydur H, Fidaner C. Yaşlılar için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Modülü WHOQOL-OLD: Türkiye Alan Çalışması Türkçe Sürüm [The reliability and validity of the Turkish Version of the World Health Organization Quality of Life Instrument-Older Adults Module (WHOQOL-Old)]. Turk Psikiyatri Derg. 2010;21(1):37-48. [PubMed] 
  23. Hilditch JR, Lewis J, Peter A, van Maris B, Ross A, Franssen E, et al. A menopause-specific quality of life questionnaire: development and psychometric properties. Maturitas. 1996;24(3):161-75. Erratum in: Maturitas 1996;25(3):231. [Crossref]  [PubMed] 
  24. Giannouli P, Zervas I, Armeni E, Koundi K, Spyropoulou A, Alexandrou A, et al. Determinants of quality of life in Greek middle-age women: a population survey. Maturitas. 2012;71(2):154-61. [Crossref]  [PubMed] 
  25. Chan SW. Chronic disease management, self-efficacy and quality of life. J Nurs Res. 2021;29(1):e129. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  26. Didsbury MS, Kim S, Medway MM, Tong A, McTaggart SJ, Walker AM, et al. Socio-economic status and quality of life in children with chronic disease: a systematic review. J Paediatr Child Health. 2016;52(12):1062-9. [Crossref]  [PubMed] 
  27. Santos T, de Matos MG, Simões C, Leal I, do Céu Machado M. (Health-related) quality of life and psychosocial factors in adolescents with chronic disease: a systematic literature review. Int J Adolesc Med Health. 2017;31(4). [Crossref]  [PubMed] 
  28. Jitender S, Mahajan R, Rathore V, Choudhary R. Quality of life of cancer patients. J Exp Ther Oncol. 2018;12(3):217-21. [PubMed] 
  29. Andreu Y, Martínez P, Soto-Rubio A, Pérez-Marín M, Cervantes A, Arribas L. Quality of life in cancer survivorship: Sociodemographic and disease-related moderators. Eur J Cancer Care (Engl). 2022;31(6):e13692. [Crossref]  [PubMed] 
  30. Valdez JA, Brennan MT. Impact of oral cancer on quality of life. Dent Clin North Am. 2018;62(1):143-54. [Crossref]  [PubMed] 
  31. Kolator M, Kolator P, Zatoński T. Assessment of quality of life in patients with laryngeal cancer: a review of articles. Adv Clin Exp Med. 2018;27(5):711-5. [Crossref]  [PubMed] 
  32. Mokhtari-Hessari P, Montazeri A. Health-related quality of life in breast cancer patients: review of reviews from 2008 to 2018. Health Qual Life Outcomes. 2020;18(1):338. Erratum in: Health Qual Life Outcomes. 2022;20(1):35. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  33. Lee J, Han M, Chung Y, Kim J, Choi J. Effects of foot reflexology on fatigue, sleep and pain: a systematic review and meta-analysis. J Korean Acad Nurs. 2011;41(6):821-33. [Crossref]  [PubMed] 
  34. Bertrand A, Mauger-Vauglin CE, Martin S, Goy F, Delafosse C, Marec-Berard P. Evaluation of efficacy and feasibility of foot reflexology in children experiencing chronic or persistent pain. Bull Cancer. 2019;106(12):1073-9. [Crossref]  [PubMed] 
  35. Samadi N, Allahyari I, Mazaheri E, Rostamnejad M, Mehrnoush N, Namadi M, et al. Effect of foot reflexology on physiologic index of neonates. Iranian J Neonatol. 2014;5(1):19-22. [Crossref] 
  36. Hasanpour M, Mohammadi MM, Shareinia H. Effects of reflexology on premenstrual syndrome: a systematic review and meta-analysis. Biopsychosoc Med. 2019;13:25. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  37. Ross CS, Hamilton J, Macrae G, Docherty C, Gould A, Cornbleet MA. A pilot study to evaluate the effect of reflexology on mood and symptom rating of advanced cancer patients. Palliat Med. 2002;16(6):544-5. [Crossref]  [PubMed] 
  38. Sajadi M, Davodabady F, Naseri-Salahshour V, Harorani M, Ebrahimi-Monfared M. The effect of foot reflexology on constipation and quality of life in patients with multiple sclerosis. A randomized controlled trial. Complement Ther Med. 2020;48:102270. Erratum in: Complement Ther Med. 2020;49:102330. [Crossref]  [PubMed] 
  39. Mohamed Taha N, Hussain Ali Z. Effect of reflexology on pain and quality of life in a patient with rheumatoid arthritis. Life Science Journal. 2011;8(2):357-65. [Link] 
  40. Dalal K, Devarajan E, Pandey RM, Subbiah V, Tripathi M. Role of reflexology and antiepileptic drugs in managing intractable epilepsy--a randomized controlled trial. Forsch Komplementmed. 2013;20(2):104-11. [Crossref]  [PubMed] 
  41. Bishop E, McKinnon E, Weir E, Brown DW. Reflexology in the management of encopresis and chronic constipation. Paediatr Nurs. 2003;15(3):20-1. [Crossref]  [PubMed] 
  42. Gordon JS. The effectiveness of reflexology as a adjunct to standard treatment in childhood idiopathic constipation a single blind randomised controlled trial. Edinburgh: Napier University; 2007. [Cited: March 28, 2023]. Available from: [Crossref] 
  43. Zeng YS, Wang C, Ward KE, Hume AL. Complementary and alternative medicine in hospice and palliative care: a systematic review. J Pain Symptom Manage. 2018;56(5):781-94.e4. [Crossref]  [PubMed] 
  44. Candy B, Armstrong M, Flemming K, Kupeli N, Stone P, Vickerstaff V, et al. The effectiveness of aromatherapy, massage and reflexology in people with palliative care needs: A systematic review. Palliat Med. 2020;34(2):179-94. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  45. Hodgson H. Does reflexology impact on cancer patients' quality of life? Nurs Stand. 2000;14(31):33-8. [Crossref]  [PubMed] 
  46. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG; PRISMA Group. Reprint--preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Phys Ther. 2009;89(9):873-80. [Crossref]  [PubMed] 
  47. Effective Practice and Organisation of Care (EPOC) [Internet]. © 2023 The Cochrane Collaboration. Data collection form. EPOC Resources for review authors. Oslo: Norwegian Knowledge Centre for the Health Services; 2013. [Cited: March 2, 2023]. Available from: [Link] 
  48. CASP [Internet]. 2023 CASP - OAP. [Cited: March 2, 2023]. Quality Appraisal Criteria for RTC Evidence; 2020. Available from: [Link] 
  49. Güven ŞT, Karataş N. Hipertansiyonlu hastalara uygulanan ayak refleksolojinin kan basıncı, kolesterol düzeyleri ve yaşam kalitesine etkisi [The effect of foot reflexology applied to patients with hypertension on blood pressure, colesterol levels and quality of life]. Journal of Research and Development in Nursing 2013;15(2):56-67. [Link] 
  50. Gozuyesil E, Baser M. The effect of foot reflexology applied to women aged between 40 and 60 on vasomotor complaints and quality of life. Complement Ther Clin Pract. 2016;24:78-85. [Crossref]  [PubMed] 
  51. Alan H. Jinekolojik Kanser Hastalarında Kemoterapi Tedavisi Sürecinde Uygulanan Progresif Kas Gevşeme Egzersizleri ve Refleksolojinin Ağrı, Yorgunluk, Anksiyete, Depresyon ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi; Randomize Kontrol Çalışması. [Doktora tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2015. [Erişim tarihi: 2.11.2022]. Erişim linki: [Link] 
  52. Sahiloğulları S. Serebral palsili çocuklarda fizyoterapi programı ile birlikte uygulanan refleksolojinin uyku, kabızlık, salya, motor fonksiyonlar, yaşam kalitesi ve aile etkilenimi üzerine olan etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2015. [Erişim tarihi: 2.11.2022]. Erişim linki: [Link] 
  53. Dilek Doğan H, Tan M. Effects of reflexology on pain, fatigue, and quality of life in multiple sclerosis patients: a clinical study. Altern Ther Health Med. 2021;27(5):14-22. [PubMed] 
  54. Aydin Y, Aslan E, Yalcin O. Effect of reflexology to depressive symptoms in women with overactive bladder. Holist Nurs Pract. 2016;30(5):294-300. [Crossref]  [PubMed] 
  55. Aydın Y, Aslan E. Treatment of overactıve bladder in women. Oxidation Communications 2016;39(4):3168-79. [Erişim tarihi: 4.3.2024]. Erişim linki: [Link] 
  56. Kurt S, Can G. Reflexology in the management of chemotherapy induced peripheral neuropathy: a pilot randomized controlled trial. Eur J Oncol Nurs. 2018;32:12-9. [Crossref]  [PubMed] 
  57. Özkan F, Zincir H. The effect of reflexology upon spasticity and function among children with cerebral palsy who received physiotherapy: three group randomised trial. Appl Nurs Res. 2017;36:128-34. [Crossref]  [PubMed] 
  58. Uysal N, Kutlutürkan S, Uğur I. Effects of foot massage applied in two different methods on symptom control in colorectal cancer patients: Randomised control trial. Int J Nurs Pract. 2017;23(3). [Crossref]  [PubMed] 
  59. Özdelikara A, Tan M. The effect of reflexology on the quality of life with breast cancer patients. Complement Ther Clin Pract. 2017;29:122-9. [Crossref]  [PubMed] 
  60. Ateş M. Konstipasyon baskın irritabl barsak sendromlu hastalarda refleksolojinin semptom şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi [Doktora tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi; 2018. [Erişim tarihi: 2 November 2022]. Erişim linki: [Link] 
  61. Dikmen HA, Terzioglu F. Effects of reflexology and progressive muscle relaxation on pain, fatigue, and quality of life during chemotherapy in gynecologic cancer patients. Pain Manag Nurs. 2019;20(1):47-53. [Crossref]  [PubMed] 
  62. Göral Türkcü S, Özkan S. The effects of reflexology on anxiety, depression and quality of life in patients with gynecological cancers with reference to Watson's theory of human caring. Complement Ther Clin Pract. 2021;44:101428. [Crossref]  [PubMed] 
  63. Inkaya B, Tuzer H. Effect of reflexology on the constipation status of elderly people. Yonago Acta Med. 2020;63(2):115-21. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  64. Aslan G, Kiliç D. The effect of reflexology based on watson's caring model on lombalgia and quality of life in older adults. Ageing Int. 2022;47(5):596-616. [Crossref] 
  65. Straus SE, Richardson WS, Glasziou P, Haynes RB. Evidence-based Medicine: How to Practice and Teach EBM. 3rd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 2005.
  66. Montori VM, Guyatt GH. Intention-to-treat principle. CMAJ. 2001;165(10):1339-41. [PubMed]  [PMC] 
  67. Acil Tıp Akademisi [İnternet]. © 2021 TÜRKİYE ACİL TIP DERNEĞİ. [Cited: April 28, 2023]. Akoğlu H. Tedavi Sonuçlarını Bildiren Randomize Kontrollü Çalışmalar Nasıl Değerlendirilir: Makale Okuma 2020. Erişim linki: [Link] 
  68. DiCenso A, Guyatt G. The principleof intention to treat. In: DiCenso A, Guyatt G, Ciliska D, eds. Evidence-Based Nursing A Guide to Clinical Practice. 1st ed. ST. Louis, USA: Sigma Theta Tau International Honor Society of Nursing; 2005. p.245-51.
  69. Hollis S, Campbell F. What is meant by intention to treat analysis? Survey of published randomised controlled trials. BMJ. 1999;319(7211):670-4. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  70. Karanicolas PJ, Farrokhyar F, Bhandari M. Practical tips for surgical research: blinding: who, what, when, why, how? Can J Surg. 2010;53(5):345-8. [PubMed]  [PMC] 
  71. Sullivan GM, Feinn R. Using effect size-or why the P value is not enough. J Grad Med Educ. 2012;4(3):279-82. [Crossref]  [PubMed]  [PMC] 
  72. Nakagawa S, Cuthill IC. Effect size, confidence interval and statistical significance: a practical guide for biologists. Biol Rev Camb Philos Soc. 2007;82(4):591-605. Erratum in: Biol Rev Camb Philos Soc. 2009;84(3):515. [Crossref]  [PubMed] 
  73. Launsø L, Brendstrup E, Arnberg S. An exploratory study of reflexological treatment for headache. Altern Ther Health Med. 1999;5(3):57-65. [PubMed] 
  74. Gunnarsdottir TJ, Jonsdottir H. Does the experimental design capture the effects of complementary therapy? A study using reflexology for patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. J Clin Nurs. 2007;16(4):777-85. [Crossref]  [PubMed] 
  75. Yaşa Öztürk G, Yıldız S. Mikrosistemlerden Bütüne Klinik Refleksoloji. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Kitabevi; 2022.

.: Güncel

Giriş

 Parolanızı mı unuttunuz?

 Yeni Kullanıcı  

İletişim

Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.

.: Adres

Türkocağı Caddesi No:30 06520 Balgat / ANKARA
Telefon: +90 312 286 56 56
Faks: +90 312 220 04 70
E-posta: info@turkiyeklinikleri.com

.: Yazı İşleri Servisi

Telefon: +90 312 286 56 56/ 2
E-posta: yaziisleri@turkiyeklinikleri.com

.: İngilizce Dil Redaksiyonu

Telefon: +90 312 286 56 56/ 145
E-posta: tkyayindestek@turkiyeklinikleri.com

.: Reklam Servisi

Telefon: +90 312 286 56 56/ 142
E-posta: reklam@turkiyeklinikleri.com

.: Abone ve Halkla İlişkiler Servisi

Telefon: +90 312 286 56 56/ 118
E-posta: abone@turkiyeklinikleri.com

.: Müşteri Hizmetleri

Telefon: +90 312 286 56 56/ 118
E-posta: satisdestek@turkiyeklinikleri.com

1. KULLANIM KOŞULLARI

1.1. http://www.turkiyeklinikleri.com alan adından veya bu alan adına bağlı alt alan adlarından ulaşılan internet sayfalarını (Hepsi birden kısaca "SİTE" olarak anılacaktır) kullanmak için lütfen aşağıda yazılı koşulları okuyunuz. Bu koşulları kabul etmediğiniz takdirde "SİTE"yi kullanmaktan vazgeçiniz. "SİTE" sahibi bu "SİTE"de yer alan veya alacak olan bilgileri, formları, içeriği, "SİTE"'yi, "SİTE" kullanma koşullarını dilediği zaman değiştirme hakkını saklı tutmaktadır.

1.2. Bu "SİTE"'nin sahibi Türkocağı cad. No:30, 06520 Balgat Ankara adresinde ikamet eden Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'dir (bundan böyle kısaca "Türkiye Klinikleri" olarak anılacaktır). "SİTE"'de sunulan hizmetler "Türkiye Klinikleri" tarafından sağlanmaktadır.

1.3. Bu "SİTE"'de sunulan hizmetlerden belirli bir bedel ödeyerek ya da bedelsiz olarak yararlananlar veya herhangi bir şekilde "SİTE"ye erişim sağlayan her gerçek ve tüzel kişi aşağıdaki kullanım koşullarını kabul etmiş sayılmaktadır. İşbu sözleşme içinde belirtilen koşulları "Türkiye Klinikleri" dilediği zaman değiştirebilir. Bu değişiklikler periyodik olarak "SİTE"'da yayınlanacak ve yayınlandığı tarihte geçerli olacaktır. "Türkiye Klinikleri" tarafından işbu sözleşme hükümlerinde yapılan her değişikliği "SİTE" hizmetlerinden yararlanan ve "SİTE"ye erişim sağlayan her gerçek ve tüzel kişi önceden kabul etmiş sayılmaktadır.

1.4. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" 30.03.2014 tarihinde en son değişiklik yapılarak ve web sitesi üzerinden yayınlanarak; "SİTE"yi kullanan her kişi tarafından erişimi mümkün kılınıp yürürlülüğe konmuştur. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" ayrıca, "Türkiye Klinikleri" hizmetlerinden belli bir bedel ödeyerek veya ödemeden yararlanacak olan kullanıcılarla yapılmış ve/veya yapılacak olan her türlü "KULLANICI Sözleşmesi"nin de ayrılmaz bir parçasıdır.

2. TANIMLAR

2.1. "SİTE" : "Türkiye Klinikleri" tarafından belirlenen çerçeve içerisinde çeşitli hizmetlerin ve içeriklerin sunulduğu çevrimiçi (on-line) ortamdan http://www.turkiyeklinikleri.com alan adından ve/veya bu alan adına bağlı alt alan adlarından erişimi mümkün olan web sitesi.

2.2. KULLANICI : "SİTE"ye çevrimiçi (on-line) ortamdan erişen her gerçek ve tüzel kişi.

2.3. LİNK : "SİTE" üzerinden bir başka web sitesine, dosyalara, içeriğe veya başka bir web sitesinden "SİTE"ye, dosyalara ve içeriğe erişimi mümkün kılan bağlantı.

2.4. İÇERİK : "Türkiye Klinikleri" "SİTE"yi ve/veya herhangi bir web sitesinden yayınlanan veya erişimi mümkün olan her türlü bilgi, dosya, resim, rakam, fiyat v.b görsel, yazınsal ve işitsel imgeler.

2.5. "KULLANICI SÖZLEŞMESİ" : "Türkiye Klinikleri"nin sunacağı özel nitelikteki hizmetlerden yararlanacak olan gerçek ve/veya tüzel kişilerle "Türkiye Klinikleri" arasında elektronik ortamda akdedilen sözleşme.

3. HİZMETLERİN KAPSAMI

3.1. "Türkiye Klinikleri", "SİTE" üzerinden sunacağı hizmetlerin kapsamını ve niteliğini belirlemekte tamamen serbesttir.

3.2. "Türkiye Klinikleri" "SİTE" bünyesinde sunulacak servislerden yararlanabilmek için, "KULLANICI"nın "Türkiye Klinikleri" tarafından belirlenecek özellikleri taşıması gereklidir. "Türkiye Klinikleri", bu gerekliliği tek taraflı olarak dilediği zaman değiştirebilir.

3.3. "Türkiye Klinikleri"nin "SİTE" üzerinden belirli bir ücret karşılığı veya ücretsiz olarak vereceği hizmetler sınırlı sayıda olmamak üzere;

- Sağlık sektörüne yönelik bilimsel makaleler, kitaplar ve bilgilendirici yayınları sağlamak.

- - Bilimsel dergilere yönelik makale hazırlama aşamasında biçimsel, istatistikî ve editöryal destek sağlamak.

4. GENEL HÜKÜMLER

4.1. "Türkiye Klinikleri", "SİTE" dâhilinde erişime açtığı hizmetler ve içeriklerden hangisinin ücrete tabi olacağını belirlemekte tamamen serbesttir.

4.2. "Türkiye Klinikleri"'nin sunduğu hizmetlerden yararlananlar ve siteyi kullananlar, yalnızca hukuka uygun ve şahsi amaçlarla "SİTE" üzerinde işlem yapabilirler. Kullanıcıların, "SİTE" dâhilinde yaptığı her işlem ve eylemdeki hukuki ve cezai sorumluluk kendilerine aittir. Her KULLANICI, "Türkiye Klinikleri"nin ve/veya başka bir üçüncü şahsın haklarına tecavüz teşkil edecek nitelikteki herhangi bir iş ve eylemde bulunmayacağını; yazılı, görsel ve işitsel bilgileri açıklamayacağını, "Türkiye Klinikleri"ne açıkladığı ve/veya "SİTE"ye gönderdiği her türlü yazılı, görsel ve işitsel bilginin "Türkiye Klinikleri"ne açıkladığı ve/veya "SİTE"ye gönderdiği sırada her türlü biçimde kullanılması, işlenmesi, saklanması, açıklanması ve üçüncü kişilere karşı ifşa edilmesi konusunda münhasır hak sahibi olduğunu kabul, beyan ve taahhüt eder. "KULLANICI" "SİTE" dâhilinde bulunan resimleri, metinleri, görsel ve işitsel imgeleri, video klipleri, dosyaları, veritabanları, katalogları ve listeleri çoğaltmayacağı, kopyalamayacağı, dağıtmayacağı, işlemeyeceğini, gerek bu eylemleri ile gerekse de başka yollarla "Türkiye Klinikleri" ile doğrudan ve/veya dolaylı olarak rekabete girmeyeceğini kabul ve taahhüt etmektedir.

4.3. "SİTE" dâhilinde üçüncü kişiler tarafından sağlanan hizmetlerden ve yayınlanan içeriklerden dolayı "Türkiye Klinikleri"nin, işbirliği içinde bulunduğu kurumların, "Türkiye Klinikleri" çalışanlarının ve yöneticilerinin, "Türkiye Klinikleri" yetkili satıcılarının sorumluluğu bulunmamaktadır. Herhangi bir üçüncü kişi tarafından sağlanan ve yayınlanan bilgilerin, içeriklerin, görsel ve işitsel imgelerin doğruluğu ve hukuka uygunluğunun taahhüdü bütünüyle bu eylemleri gerçekleştiren üçüncü kişilerin sorumluluğundadır. "Türkiye Klinikleri", üçüncü kişiler tarafından sağlanan hizmetlerin ve içeriklerin güvenliğini, doğruluğunu ve hukuka uygunluğunu taahhüt ve garanti etmemektedir.

4.4. "KULLANICI"lar, "SİTE"yi kullanarak, "Türkiye Klinikleri"nin, diğer "KULLANICI"ların ve üçüncü kişilerin aleyhine hiçbir faaliyette bulunamazlar. "KULLANICI"ların işbu "SİTE Kullanım Koşulları" hükümlerine ve hukuka aykırı olarak gerçekleştirdikleri "SİTE" üzerindeki faaliyetler nedeniyle üçüncü kişilerin uğradıkları veya uğrayabilecekleri zararlardan dolayı "Türkiye Klinikleri"nin doğrudan ve/veya dolaylı hiçbir sorumluluğu yoktur.

4.5. "KULLANICI"lar, "SİTE" dâhilinde kendileri tarafından sağlanan bilgilerin ve içeriklerin doğru ve hukuka uygun olduğunu kabul ve taahhüt etmektedirler. "Türkiye Klinikleri", "KULLANICI"lar tarafından "Türkiye Klinikleri"ne iletilen veya "SİTE" üzerinden kendileri tarafından yüklenen, değiştirilen ve sağlanan bilgilerin ve içeriklerin doğruluğunu araştırma; bu bilgi ve içeriklerin güvenli, doğru ve hukuka uygun olduğunu taahhüt ve garanti etmekle yükümlü ve sorumlu değildir.

4.6. "KULLANICI"lar, "SİTE" dâhilinde Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca haksız rekabete yol açacak faaliyetlerde bulunmayacağını, "Türkiye Klinikleri"nin ve üçüncü kişilerin şahsi ve ticari itibarı sarsacak, kişilik haklarına tecavüz ve taarruz edecek fiilleri gerçekleştirmeyeceğini kabul ve taahhüt etmektedir.

4.7. "Türkiye Klinikleri", "SİTE" dâhilinde sunulan hizmetleri ve içerikleri her zaman değiştirebilme hakkını saklı tutmaktadır. "Türkiye Klinikleri", bu hakkını hiçbir bildirimde bulunmadan ve önel vermeden kullanabilir. "KULLANICI"lar, "Türkiye Klinikleri"nin talep ettiği değişiklik ve/veya düzeltmeleri ivedi olarak yerine getirmek zorundadırlar. "Türkiye Klinikleri" tarafından talep edilen değişiklik ve/veya düzeltme istekleri gerekli görüldüğü takdirde "Türkiye Klinikleri" tarafından yapılabilir. "Türkiye Klinikleri" tarafından talep edilen değişiklik ve/veya düzeltme taleplerinin, "KULLANICI"lar tarafından zamanında yerine getirilmemesi sebebiyle doğan veya doğabilecek zararlar, hukuki ve cezai sorumluluklar tamamen kullanıcılara aittir.

4.8. "SİTE" üzerinden, "Türkiye Klinikleri"nin kendi kontrolünde olmayan ve başkaca üçüncü kişilerin sahip olduğu ve işlettiği başka web sitelerine ve/veya "İÇERİK"lere ve/veya dosyalara link verebilir. Bu link'ler sadece referans kolaylığı nedeniyle sağlanmış olup ilgili web sitesini veya işleten kişiyi desteklemek amacıyla veya web sitesi veya içerdiği bilgilere yönelik herhangi bir türde bir beyan veya garanti niteliği taşımamaktadır. "SİTE" üzerindeki linkler vasıtasıyla erişilen web siteleri, dosyalar ve içerikler, bu linkler vasıtasıyla erişilen web sitelerinden sunulan hizmetler veya ürünler veya bunların içeriği hakkında "Türkiye Klinikleri"nin herhangi bir sorumluluğu yoktur.

4.9. "Türkiye Klinikleri", "SİTE" üzerinden "KULLANICILAR" tarafından kendisine iletilen bilgileri "Gizlilik Politikası" ve "KULLANICI Sözleşmesi" hükümleri doğrultusunda kullanabilir. Bu bilgileri işleyebilir, bir veritabanı üzerinde tasnif edip muhafaza edebilir. "Türkiye Klinikleri" aynı zamanda; KULLANICI veya ziyaret edenin kimliği, adresi, elektronik posta adresi, telefonu, IP adresi, "SİTE"nin hangi bölümlerini ziyaret ettiği, domain tipi, tarayıcı (browser) tipi, tarih ve saat gibi bilgileri de istatistiki değerlendirme ve kişiye yönelik hizmetler sunma gibi amaçlarla kullanabilir.

5. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI

5.1. Bu "SİTE" dâhilinde erişilen veya hukuka uygun olarak kullanıcılar tarafından sağlanan bilgiler ve bu "SİTE"nin (sınırlı olmamak kaydıyla tasarım, metin, imge, html kodu ve diğer kodlar) tüm elemanları (Hepsi birden "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmaları olarak anılacaktır) "Türkiye Klinikleri"ne aittir. Kullanıcılar, "Türkiye Klinikleri" hizmetlerini, "Türkiye Klinikleri" bilgilerini ve "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmalarını yeniden satmak, işlemek, paylaşmak, dağıtmak, sergilemek veya başkasının "Türkiye Klinikleri"nin hizmetlerine erişmesi veya kullanmasına izin vermek hakkına sahip değildirler. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde "Türkiye Klinikleri" tarafından sarahaten izin verilen durumlar haricinde "Türkiye Klinikleri"nin telif haklarına tabi çalışmalarını çoğaltamaz, işleyemez, dağıtamaz veya bunlardan türemiş çalışmalar yapamaz veya hazırlayamaz.

5.2. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde "Türkiye Klinikleri" tarafından sarahaten yetki verilmediği hallerde "Türkiye Klinikleri"; "Türkiye Klinikleri" hizmetleri, "Türkiye Klinikleri" bilgileri, "Türkiye Klinikleri" telif haklarına tabi çalışmaları, "Türkiye Klinikleri" ticari markaları, "Türkiye Klinikleri" ticari görünümü veya bu SİTE vasıtasıyla sağladığı başkaca varlık ve bilgilere yönelik tüm haklarını saklı tutmaktadır.

6. SİTE KULLANIM KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİKLER

"Türkiye Klinikleri", tamamen kendi takdirine bağlı olarak işbu "SİTE Kullanım Koşulları"nı herhangi bir zamanda "SİTE"'da ilan ederek değiştirebilir. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları"nın değişen hükümleri, ilan edildikleri tarihte geçerlilik kazanacaktır. İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" kullanıcının tek taraflı beyanları ile değiştirilemez.

7. MUCBİR SEBEPLER

Hukuken mücbir sebep sayılan tüm durumlarda, "Türkiye Klinikleri" işbu "SİTE Kullanım Koşulları", gizlilik politikası ve "KULLANICI Sözleşmesi"nden herhangi birini geç ifa etme veya ifa etmeme nedeniyle yükümlü değildir. Bu ve bunun gibi durumlar, "Türkiye Klinikleri" açısından, gecikme veya ifa etmeme veya temerrüt addedilmeyecek veya bu durumlar için "Türkiye Klinikleri"nin herhangi bir tazminat yükümlülüğü doğmayacaktır. "Mücbir sebep" terimi, ilgili tarafın makul kontrolü haricinde ve "Türkiye Klinikleri"nin gerekli özeni göstermesine rağmen önleyemediği olaylar olarak yorumlanacaktır. Bunu yanında sınırlı olmamak koşuluyla, doğal afet, isyan, savaş, grev, iletişim sorunları, altyapı ve internet arızaları, elektrik kesintisi ve kötü hava koşulları gibi durumlar mücbir sebep olaylarına dâhildir.

8. UYGULANACAK HUKUK VE YETKİ

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" uygulanmasında, yorumlanmasında ve bu "SİTE Kullanım Koşulları" dâhilinde doğan hukuki ilişkilerin yönetiminde yabancılık unsuru bulunması durumunda Türk kanunlar ihtilafı kuralları hariç olmak üzere Türk Hukuku uygulanacaktır. İşbu sözleşmeden dolayı doğan veya doğabilecek her türlü ihtilafın hallinde Ankara Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.

9. YÜRÜRLÜLÜK VE KABUL

İşbu "SİTE Kullanım Koşulları" "Türkiye Klinikleri" tarafından "SİTE" içersinde ilan edildiği tarihte yürürlülük kazanır. Kullanıcılar, işbu sözleşme hükümlerini "SİTE"yi kullanmakla kabul etmiş olmaktadırlar. "Türkiye Klinikleri", dilediği zaman iş bu sözleşme hükümlerinde değişikliğe gidebilir ve değişiklikler sürüm numarası ve değişiklik tarihi belirtilerek "SİTE" üzerinde yayınlandığı tarihte yürürlülüğe girer.

30.03.2014

Gizlilik Bildirimi

→  Sitemizi ziyaret etmeden önce aşağıda yazılı kullanım ilkelerini mutlaka okumanızı öneririz. Bu şartları kabul etmeniz halinde sitemizden faydalanırken kurallarımıza uymanız yararınıza olacaktır. Lütfen Kullanım İlkelerimizin tamamını okuyunuz.

→  www.turkiyeklinikleri.com Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye ait hekimleri sağlık alanında bilgilendirmeye yönelik hazırlanmış bir web sitesidir.

→  www.turkiyeklinikleri.com kullanıcılarının kimliklerine, adreslerine, hizmet sağlayıcılarına ve benzeri bilgilerine erişemez. Bu bilgileri kullanıcılar isterse formlar yoluyla siteye gönderebilirler. Ancak, www.turkiyeklinikleri.com donanım ve yazılım bilgilerinizi toplayabilir. Bu bilgiler arasında şunlar yer alır: IP adresiniz, tarayıcı türü, işletim sistemi, etki alan adı, erişim süreleri ve ilgili web adresleri. www.turkiyeklinikleri.com kullanıcılardan aldığı kişisel bilgileri (isminiz, elektronik posta adresiniz, ev ve iş adresiniz, telefon numaranız, vb.) üçüncü bir kuruma satamaz, kamuoyuna yayınlayamaz, site içinde tutamaz. Alınan bilgiler sitenin ziyaretçi profili, raporlama ve hizmetlerin tanıtımına kaynak olması için yönlendirici özellik taşır.

→  www.turkiyeklinikleri.com sizden aldığı bilgileri şu amaçlar için kullanır:

-Web sitesini iyileştirmek,geliştirmek ve kaliteyi korumak,

-Ziyaretçi profili ve genel istatistik veriler oluşturmak,

-Ziyaretçilerin sitemizi nasıl kullandığı ile ilgili eğilimlerini belirlemek,

-Asılı yayınlar/yazışmalar göndermek,

-Elektronik posta yoluyla basın bültenleri veya bildirimler göndermek,

-Etkinlik ya da yarışma için liste oluşturmak.

→  www.turkiyeklinikleri.com adresini kullanmakla;

-Herhangi bir kullanıcının yasal ve ahlaki olmayan davranışlarından Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin sorumlu tutulamayacağını,

-Kullanım ilkelerinin zaman zaman değiştirebileceğini,

-Diğer bağlantı sağladığı ama denetleyemediği sitelerin içeriklerinden veya bilgisayarınıza verecek zararlardan sorumlu olmadığını kabul etmiş sayılırsınız.

→  Aşağıda belirtilen durumlarda Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. sitesini kullanıcılara kapatabilir:

-Yanlış, eksik, yanıltıcı ve genel ahlak kurallarına uygun olmayan ifadeleri içeren bilgilerin siteye kaydedilmesi durumunda,

-İstenilen bilgilerin içine ilan, reklam, duyuru, özel veya tüzel kişiliklere hakaret içeren ifadeler kullanıldığında,

-Çeşitli yollarla siteye yapılan saldırılar sırasında

-Virüs nedeniyle sitenin yapısının bozulması durumunda.

→  Kod ve yazılım da dahil, sitede yer alan yazılı, görüntülü ve sesli fikir ürünleri Telif Hakları ile ilgili yasal mevzuat uyarınca güvence altındadır.

→  Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.in yazılı izni olmadığı sürece sitede yer alan bilgiler; başka bir bilgisayara yüklenemez, değiştirilemez, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yeniden yayınlanamaz, postalanamaz, dağıtılamaz.

→  Sitede bulunan yazılım ve tasarımların her hakkı Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye aittir.

→  Ortadoğu Reklam Tanıtım Yayıncılık Turizm Eğitim İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. kullanım ilkelerimizle ilgili yorumlarınızı almaktan memnuniyet duyacaktır. Sitemizi zenginleştirebileceğini düşündüğünüz konuları ya da sitemizle ilgili yaşadığınız bir problem olursa lütfen bizimle paylaşın.

info@turkiyeklinikleri.com

04.04.2014