Amaç: Bu çalışma, sağlık bilimleri fakültesinde eğitim gören öğrencilerin bulaşıcı hastalıklarla ilgili risk farkındalığı ile korunmayla ilgili davranış ve tutumlarının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmanın evrenini İstanbul'da bulunan özel bir üniversitenin sağlık bilimleri fakültesinde öğrenim gören 2.357 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeksizin çalışmaya katılmayı kabul eden öğrenciler çalışma kapsamına alınmıştır. Verilerin toplanmasında, Demografik Bilgi Formu ve Bulaşıcı Hastalıklar Risk Farkındalığı ve Korunma Ölçeği kullanılmıştır. Analizlerde bağımsız gruplarda t-testi, tek yönlü varyans analizi ve çoklu grup karşılaştırmalarında Tukey testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde istatiksel olarak anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya toplam 381 katılımcı dâhil edilmiştir. Katılımcıların 288'i (%75,6) kadın, 93'ü (%24,4) erkekti. Çalışmamıza katılanlardan 369'u (%96,9) bekâr, 372'si (%97,6) 18-29 yaş arasında, çoğu 1.sınıf (%32,5) ile dil ve konuşma terapisi (%37,3) öğrencisiydi. Kadınların puan ortalaması (3,99±0,43) erkeklerinkinden (3,52±0,65), şehirde yaşayanların puan ortalaması (3,96±0,45) kırsalda yaşayanlarınkinden (3,45±0,68) daha yüksektir (p<0,01). Sınıflar karşılaştırıldığında; 2.sınıftakiler (3,94±0,47) en yüksek puan ortalamasına, 4. sınıftakiler ise (3,71±0,70) en düşük puan ortalamasına sahiptir ve iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı saptanmıştır (p=0,044). Bölüm olarak en yüksek puan ortalaması (3,97±0,51) hemşirelik öğrencilerine, en düşük puan ortalaması (2,31±0,27) sağlık yönetimi öğrencilerine aittir (p<0,001). Alt boyut analizlerinde en düşük puan ortalaması ortak yaşam risk farkındalığına (3,44±0,64), en yüksek puan ortalaması el yıkama davranışlarına (4,36±0,77) aittir. Toplam ölçek puanı ortalaması 3,88±0,03'tür. Sonuç: Katılımcıların ölçekten aldıkları puanlar yüksek olmakla beraber erkeklerin, kırsal kesimde yaşayanların ve sağlık yönetimi öğrencilerinin bulaşıcı hastalıklar hakkında risk farkındalığı ve korunmayla ilgili algı düzeyleri daha düşüktür. Sağlık bilimleri fakültesindeki tüm eğitim programlarının müfredatına bulaşıcı hastalıklar ve korunma yollarıyla ilgili derslerin eklenmesi, hem sağlık alanında çalışacak olan öğrencilerin sağlığının hem de toplum sağlığının korunmasına olumlu katkılar sunacaktır.
Anahtar Kelimeler: Bulaşıcı hastalıklar; farkındalık; önleme ve kontrol; öğrenciler
Objective: This study evaluated the risk awareness, as well as the protective behaviors and attitudes, of health sciences students regarding communicable diseases. Material and Methods: The universe of the research consists of 2,357 students at the faculty of health sciences of a private university. In the research, the universe has not been selected, and it comprises students who accepted to join the study. The Demographic Information Form and the Communicable Diseases Risk Awareness and Protection Scale were used to collect data. For the analysis, an independent t-test was conducted, along with one-way analysis of variance and the Tukey test for multiple group comparisons. A statistical significance level of p<0.05 was accepted for the analysis. Results: A total of 381 participants were included in the study. Of the participants, 288 (75.6%) were female and 93 (24.4%) were male. Participants in our study 369 (96.9%) were single, 372 (97.6%) were between the ages of 18 and 29, most were first-year students (32.5%) and language and speech therapy students (37.3%). Women scored higher on average (3.99±0.43) compared to men (3.52±0.65), and participants from urban environments had a higher mean score (3.96±0.45) than those from rural areas (3.45±0.68), with statistical significance (p<0.01). Among different academic years, 2nd year students recorded the highest mean score (3.94±0.47), while 4th year students had the lowest (3.71±0.70), the difference being statistically significant (p=0.044). In terms of departmental comparison, nursing students showed the highest average score (3.97±0.51), contrasted with health management students who had the lowest average (2.31±0.27) with strong statistical significance (p<0.001). In the detailed sub-dimension analysis, the mean score for shared life risk awareness was the lowest (3.44±0.64), whereas handwashing behaviors topped the chart with a mean score of 4.36±0.77. The total score average is 3.88±0.03. Conclusion: Although the scores of the participants on the scale are high, men, people living in rural areas and health management students have lower risk awareness and protection perception levels about communicable diseases. Adding courses on communicable diseases and prevention methods on the cirriculum of all educational programs at the Faculty of Health Sciences will make positive contributions to the protection of both the health of students who will work in the field of health and health of society.
Keywords: Communicable diseases; awereness; prevention and control; students
- Resmî Gazete (4.5.2019, Sayı: 30764) sayılı Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik; 2019.
- Yurdakul ES. Tarihte önemli bulaşıcı hastalık salgınları [Significant infectious disease outbreaks in history]. Türkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics. 2015;1(3):1-6. [Link]
- Parıldar H. Tarihte bulaşıcı hastalık salgınları [Infectious disease outbreaks in history]. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi. 2020;30 (Ek sayı):19-26. [Link]
- Demir C, Yıldız H, Yürektürk Ş. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin bulaşıcı hastalıklar ile ilgili bilgi durumları [Van Yuzuncu Yıl University vocational school of health services students' knowledge level on infectious diseases]. Van Tıp Med J. 2020;27(4):458-65. http:// [Crossref]
- Zencir M. Mesleksel bulaşıcı hastalıklar: sağlık çalışanlarının sağlığı örneği. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Derg. 2014;14(51):60-9. [Link]
- Türk Tabipleri Birliği. Sağlık çalışanları bulaşıcı hastalıklar açısından risk altında mıdır? Sağlık Çalışanlarının Meslek Riskleri. 1.Baskı. Ankara: TTB Yayınları; 2008. p. 9-10
- Sarar E, Kadakal F, Çelik Ö, Saraç S, Yılmaz B. Meslek yüksekokulunda eğitim gören birinci sınıf öğrencilerinin, sağlık çalışanlarına bulaşan enfeksiyon hastalıkları konusundaki ve kendi bağışıklıkları hakkındaki bilgi ve farkındalık düzeyleri [The level of knowledge and awareness levels of 1.st year students studying, in vocational school about infectious diseases transmitting to health workers and their own immune status]. Sakarya Med J. 2020;10(1):1-10. [Crossref]
- Aksakoğlu G. Bulaşıcı Hastalıklarla Savaşım. 3. Baskı. İzmir: DEÜ Rektörlük Basımevi; 2008.
- Ener D, Çetinkaya F. A Scale development and validation study: communicable diseases risk awareness and protection scale. İst Tıp Fak Derg. 2022;85(2):258-69. [Crossref]
- Rayani M, Rayani S, Najafi-Sharjabad F. COVID-19-related knowledge, risk perception, information seeking, and adherence to preventive behaviors among undergraduate students, southern Iran. Environ Sci Pollut Res Int. 2021;28(42):59953-62. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wise T, Zbozinek TD, Michelini G, Hagan CC, Mobs D. Changes in risk perception and self-reported protective behaviour during the first week of the COVID-19 pandemic in the United States. R Soc Open Sci. 2020;7:200742. [Crossref]
- Bali EB, Tanalp TD, Çelebi İ. Yeni tip koronavirüs (COVID-19) pandemi bilgi ve korunma yolları hakkında sağlık teknikeri adaylarının farkındalık düzeyleri [Awareness levels of health technician candidates about the knowledge and prevention ways of the new type coronavirus (COVID-19) pandemic]. Flora Derg. 2021;26(1):67-77. [Crossref]
- Batra K, Urankar Y, Batra R, Gomes AF, S M, Kaurani P. Knowledge, protective behaviors and risk perception of COVID-19 among dental students in India: a cross-sectional analysis. Healthcare (Basel). 2021;9(5):574. [PubMed] [PMC]
- Alves RF, Samorinha C, Precioso J. Knowledge, attitudes and preventive behaviors toward COVID-19: a study among higher education students in Portugal. J Health Res. 2021;35(4):318-28. [Crossref]
- Akan H, Gurol Y, Izbirak G, Ozdatli S, Yilmaz G, Vitrinel A, et al. Knowledge and attitudes of university students toward pandemic influenza: a cross-sectional study from Turkey. BMC Public Health. 2010;10:413. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Uçak B. Özel Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Bulaşıcı Hastalıklara Yönelik Risk ve Korunma Farkındalığının İncelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Okan Üniversitesi; 2022. [Link]
- Tuohetamu S, Pang M, Nuer X, Mahemuti, Mohemaiti P, Qin Y, et al. The knowledge, attitudes and practices on influenza among medical college students in Northwest China. Hum Vaccin Immunother. 2017;13(7):1688-92. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: Process List