.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Alkol ve Madde Bağımlılığı Olan Bireylerin Dürtüsellik, Saldırganlık ve Depresyon Düzeyleri: Karşılaştırmalı Kesitsel Araştırma
Impulsivity, Aggression and Depression Levels of Individuals with Alcohol and Substance Dependence: A Comparative Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2025;10(2):516-24
doi: 10.5336/healthsci.2024-106647
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırmanın ilk amacını Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM)'de tedavi gören alkolmadde bağımlısı bireylerin dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon düzeylerini incelemektir. İkinci amaç alkol-madde bağımlılığı olan ve olmayan gruplar arasındaki farklılığı hedef parametreler üzerinden belirlemektir. Gereç ve Yöntemler: Alkol-madde bağımlılarında Samba tedavi programının etkileri yarı deneysel modellerden olan ön test son test deseni; alkolmadde bağımlılığı (deney grubu) olan ve olmayan (kontrol grubu) katılımcıların arasında farklılığı belirlemek için nedensel karşılaştırma deseni araştırmanın yöntemini oluşturmuştur. Araştırma örneklemi Elazığ ilinde bulunan bir devlet hastanesinin AMATEM servisinde yatış alan seçkisiz yöntemle belirlenen 294 alkol-madde bağımlısı ve alkol-madde bağımlılığı olmayıp seçkisiz yöntemle belirlenen 236 bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veriler deney grubu için Sigara, Alkol, Madde Bağımlılığı Tedavi Programı tedavi uygulamasının öncesinde ve sonrasında olmak üzere 2 farklı zamanda; kontrol grubu için ise sadece son test değerlendirmesi yapılacak şekilde yüz yüze ve araştırmacı tarafından toplanmıştır. Araştırmanın ölçüm araçları olarak ''Kişisel Bilgi Formu'', ''Barrat Dürtüsellik Ölçeği'', ''Buss-Pery Saldırganlık Ölçeği'', ''Zung Depresyon Ölçeği'' kullanılmıştır. İstatistiksel analiz olarak deney grubu verilerini değerlendirmek için Eşleştirilmiş Örneklem t-testi, gruplar arası farklılığı değerlendirmek için ise Bağımsız Örneklem t-testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada gruplar arası dürtüsellik ve depresyon parametrelerinde anlamlı farklılık tespit edilirken, saldırganlık değerlerinde anlamlı bir farklılık oluşmamıştır. Ayrıca deney grubunda tedavi programının ardından dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon düzeylerinde anlamlı farklılık oluşmamıştır. Sonuç: Alkol-madde bağımlılığının dürtüsellik ve depresyon seviyelerini olumsuz yönde etkilediği anlaşılmaktadır. Ayrıca bağımlı bireylerin aldıkları tedavi eğitimi sonunda dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon seviyelerinde anlamlı değişimler oluşmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Alkol madde bağımlılığı; dürtüsellik; saldırganlık; depresyon
Amaç: Bu araştırmanın ilk amacını Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM)'de tedavi gören alkolmadde bağımlısı bireylerin dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon düzeylerini incelemektir. İkinci amaç alkol-madde bağımlılığı olan ve olmayan gruplar arasındaki farklılığı hedef parametreler üzerinden belirlemektir. Gereç ve Yöntemler: Alkol-madde bağımlılarında Samba tedavi programının etkileri yarı deneysel modellerden olan ön test son test deseni; alkolmadde bağımlılığı (deney grubu) olan ve olmayan (kontrol grubu) katılımcıların arasında farklılığı belirlemek için nedensel karşılaştırma deseni araştırmanın yöntemini oluşturmuştur. Araştırma örneklemi Elazığ ilinde bulunan bir devlet hastanesinin AMATEM servisinde yatış alan seçkisiz yöntemle belirlenen 294 alkol-madde bağımlısı ve alkol-madde bağımlılığı olmayıp seçkisiz yöntemle belirlenen 236 bireyden oluşmaktadır. Araştırmada veriler deney grubu için Sigara, Alkol, Madde Bağımlılığı Tedavi Programı tedavi uygulamasının öncesinde ve sonrasında olmak üzere 2 farklı zamanda; kontrol grubu için ise sadece son test değerlendirmesi yapılacak şekilde yüz yüze ve araştırmacı tarafından toplanmıştır. Araştırmanın ölçüm araçları olarak ''Kişisel Bilgi Formu'', ''Barrat Dürtüsellik Ölçeği'', ''Buss-Pery Saldırganlık Ölçeği'', ''Zung Depresyon Ölçeği'' kullanılmıştır. İstatistiksel analiz olarak deney grubu verilerini değerlendirmek için Eşleştirilmiş Örneklem t-testi, gruplar arası farklılığı değerlendirmek için ise Bağımsız Örneklem t-testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada gruplar arası dürtüsellik ve depresyon parametrelerinde anlamlı farklılık tespit edilirken, saldırganlık değerlerinde anlamlı bir farklılık oluşmamıştır. Ayrıca deney grubunda tedavi programının ardından dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon düzeylerinde anlamlı farklılık oluşmamıştır. Sonuç: Alkol-madde bağımlılığının dürtüsellik ve depresyon seviyelerini olumsuz yönde etkilediği anlaşılmaktadır. Ayrıca bağımlı bireylerin aldıkları tedavi eğitimi sonunda dürtüsellik, saldırganlık ve depresyon seviyelerinde anlamlı değişimler oluşmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Alkol madde bağımlılığı; dürtüsellik; saldırganlık; depresyon
ABSTRACT
Objective: The first aim of this study was to examine the impulsivity, aggression and depression levels of alcohol-substance dependent individuals treated in (AMATEM). The second aim was to determine the differences between the groups with and without alcohol-substance dependence on the target parameters. Material and Methods: The effects of the Samba treatment program on alcohol-substance addicts in the pre-test post-test design, which is one of the quasi-experimental models; causal comparison design to determine the difference between participants with and without alcohol-substance addiction (experimental group) (control group) constituted the method of the research. The research sample consisted of randomly selected 294 alcohol-substance addicts and randomly selected 236 individuals with alcohol-substance addiction who were hospitalized in the AMATEM service of a state hospital in the province of Elazığ. The data were collected face-to-face and by the researcher at 2 different times, before and after the Tobacco, Alcohol, and Drug Addiction Treatment Program treatment application for the experimental group and only the post-test evaluation for the control group. ''Personal Information Form'', ''Barrat Impulsivity Scale'', ''Buss Pery Aggression Scale'', ''Zung Self-Raiting Depression Scale'' were used as measurement tools of the study. As statistical analysis, Paired Sample t-test was used to evaluate the experimental group data and Indepent Sample t-test was used to evaluate the difference between the groups. Results: In the study, while there was a significant difference between the groups in impulsivity and depression parameters, there was no significant difference in aggression values. In addition, there was no significant difference in impulsivity, aggression and depression levels in the experimental group after the treatment program. Conclusion: It is understood that alcohol-substance addiction negatively affects impulsivity and depression levels. In addition, there were no significant changes in impulsivity, aggression and depression levels of addicted individuals at the end of the treatment program.
Keywords: Alcohol substance abuse; impulsivity; aggression; depression
Objective: The first aim of this study was to examine the impulsivity, aggression and depression levels of alcohol-substance dependent individuals treated in (AMATEM). The second aim was to determine the differences between the groups with and without alcohol-substance dependence on the target parameters. Material and Methods: The effects of the Samba treatment program on alcohol-substance addicts in the pre-test post-test design, which is one of the quasi-experimental models; causal comparison design to determine the difference between participants with and without alcohol-substance addiction (experimental group) (control group) constituted the method of the research. The research sample consisted of randomly selected 294 alcohol-substance addicts and randomly selected 236 individuals with alcohol-substance addiction who were hospitalized in the AMATEM service of a state hospital in the province of Elazığ. The data were collected face-to-face and by the researcher at 2 different times, before and after the Tobacco, Alcohol, and Drug Addiction Treatment Program treatment application for the experimental group and only the post-test evaluation for the control group. ''Personal Information Form'', ''Barrat Impulsivity Scale'', ''Buss Pery Aggression Scale'', ''Zung Self-Raiting Depression Scale'' were used as measurement tools of the study. As statistical analysis, Paired Sample t-test was used to evaluate the experimental group data and Indepent Sample t-test was used to evaluate the difference between the groups. Results: In the study, while there was a significant difference between the groups in impulsivity and depression parameters, there was no significant difference in aggression values. In addition, there was no significant difference in impulsivity, aggression and depression levels in the experimental group after the treatment program. Conclusion: It is understood that alcohol-substance addiction negatively affects impulsivity and depression levels. In addition, there were no significant changes in impulsivity, aggression and depression levels of addicted individuals at the end of the treatment program.
Keywords: Alcohol substance abuse; impulsivity; aggression; depression
REFERANSLAR:
- Albayrak S, Balcı S. Gençlerde madde bağımlılığı ve önlenmesi [The prevention of drug abuse in young adults]. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2014;11(2):30-7. [Link]
- Karakaş SA, Ersöğütçü F. Madde bağımlılığı ve hemşirelik [Substance abuse and nursing]. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2016;3(2):133-9. [Crossref]
- Sahu KK, Sahu S. Substance abuse causes and consequences. Bangabasi Academic Journal. 2012;9:52-9. [Link]
- Öztürk S. Sarıkaya NA. Sigara, alkol, madde bağımlılığı tedavi programının (samba) problem çözme becerilerı üzerine etkisi [The effect of smoking, alcohol, substance addiction treatment program (samba) on problem solving skills]. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2020;3:140-7. [Link]
- Toker Uğurlu T, Kalkan Oğuzhanoğlu N, Ateşci F. Psikodrama grup terapisinin opioid bağımlılığında remisyon ve depreşme üzerine etkisi [Effect of psychodrama group therapy on remission and relapse in opioid dependence]. Neuropsychiatry. 2020;57:197-203. [Link]
- Özdemir GP, Selvi Y, Aydın A. Dürtüsellik ve tedavisi [Impulsivity and its treatment]. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2012;4(3):293-314. [Link]
- Weiss NH, Tull MT, Anestis MD, Gratz KL. The relative and unique contributions of emotion dysregulation and impulsivity to posttraumatic stress disorder among substance dependent inpatients. Drug Alcohol Depend. 2013;128(1-2):45-51. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Korkut F. İfade edici saldırganlık ölçeğinin (İSÖ) Türkçeye uyarlanması üzerine bir ön çalışma [A preliminary study on the adaptation of the expressive aggression scale (ISÖ) into Turkish]. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2002;2(23):48-53. [Link]
- Güçlü Gönüllü O, Hacıoğlu M, Tarlacı N. Egopsikolojisi ve madde bağımlılığı [Egopsychology and substance abuse]. Dusunen Adam Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. 2002;15(2):104-7. [Link]
- Bácskai E, Czobor P, Gerevich J. Gender differences in trait aggression in young adults with drug and alcohol dependence compared to the general population. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2011;35(5):1333-40. [Crossref] [PubMed]
- Kuehner C. Gender differences in unipolar depression: an update of epidemiological findings and possible explanations. Acta Psychiatr Scand. 2003;108(3):163-74. Erratum in: Acta Psychiatr Scand. 2003;108(6):406. [Crossref] [PubMed]
- Allen D. Depression, excessive alcohol consumption and nalmefene. Progress in Neurology and Psychiatry. 2014;18(5):14-5. [Crossref]
- Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar İlkeler Teknikler. 26. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2014.
- Patton JH, Stanford MS, Barratt ES. Factor structure of the Barratt impulsiveness scale. J Clin Psychol. 1995;51(6):768-74. [Crossref] [PubMed]
- Güleç H, Tamam L, Yazıcı Güleç M, Turhan M, Karakuş G, Zengin M, et al. Psychometric properties of the turkish version of the barratt ımpulsiveness scale-11. Bulletin of Clinical Psychopharmacology. 2008;18(4):251-8. [Link]
- Buss AH, Perry M. The aggression questionnaire. J Pers Soc Psychol. 1992;63(3):452-9. [Crossref] [PubMed]
- Evren C, Cınar O, Evren B, Celik S. Self-mutilative behaviors in male substance-dependent inpatients and relationship with anger and aggression: mediator effect of childhood trauma. Compr Psychiatry. 2012;53(3):252-8. [Crossref] [PubMed]
- Zung WW. A self-rating depression scale. Arch Gen Psychiatry. 1965;12:63-70. [Crossref] [PubMed]
- Gençdoğan B. Zung Depresyon Ölçeğinin Lise Ve Üniversite Öğrencileri İçin Geçerlik Güvenirliği İle Faktör Yapısı [Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2001. [Link]
- Tabachnick BG, Fidell LS. Experimental designs using ANOVA. 2nd ed. CA: Thomson/Brooks/Cole; 2007.
- Kılınç G. Madde Bağımlılarında Bilişsel Davranışçı Temelli Grup Danışmanlığının Madde Kullanımına İlişkin İnanç ve Dürtüselliğe Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Malatya: İnönü Üniversitesi; 2019. [Link]
- Kocairi C. Madde Kullanım Bozukluğunda Bilişsel Davranışçı Yaklaşım Temelli Psikoeğitimin Bağımlılık Profili, Öz Yeterlilik ve Bağımlılık Seyrine Etkisinin İncelenmesi: Randomize Kontrollü Deneysel Çalışma [Doktora tezi]. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi; 2023. [Link]
- Moeller FG, Dougherty DM, Barratt ES, Schmitz JM, Swann AC, Grabowski J. The impact of impulsivity on cocaine use and retention in treatment. J Subst Abuse Treat. 2001;21(4):193-8. [Crossref] [PubMed]
- Davies SJ, Pandit SA, Feeney A, Stevenson BJ, Kerwin RW, Nutt DJ, et al. Is there cognitive impairment in clinically 'healthy' abstinent alcohol dependence? Alcohol Alcohol. 2005;40(6):498-503. [Crossref] [PubMed]
- Dar M. Madde Bağımlılığı Tedavi Sürecinde Aile İşlevselliğinin Rolünün İncelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi; 2019. [Link]
- Yeltepe, H. Alkol Ve Madde Bağımlılığı Tedavisi Gören Yetişkinlerde Düzenli Egzersizin Depresyon Ve Yaşam Kalitesine Etkisi [Doktora tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2010. [Link]
- Keskin T. Rehberlik Ve Danışma Merkezine Başvuran Madde Kullanmış Ve Kullanmamış Olan Ergenlerin Düşmanca Niyet Yükleme Yanlılıkları [Yüksek lisans tezi]. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi; 2018. [Link]
- Pachi A, Kavourgia E, Bratis D, Fytsilis K, Papageorgiou SM, Lekka D, et al. Anger and aggression in relation to psychological resilience and alcohol abuse among health professionals during the first pandemic wave. Healthcare (Basel). 2023;11(14):2031. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Köksal B, Karaca S, Çıtak S. Madde bağımlılığında dürtüsellik ve saldırganlığın incelenmesi [Examination of impulsiveness and aggression in substance abuse] . Klinik Psikiyatri Dergisi. 2020;23(1):23-33. [Crossref]
- Karataş Terzi C. Ergenlerde Saldırganlığın Madde Bağımlılığı Ve Diğer Değişkenlerle İlişkisi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2009. [Link]
- McHugh RK, Sugarman DE, Meyer L, Fitzmaurice GM, Greenfield SF. The relationship between perceived stress and depression in substance use disorder treatment. Drug Alcohol Depend. 2020;207:107819. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Karaağaç Y. Madde Bağımlılarında Bağımlılık Tedavisinin Beslenme Durumu, Depresyon Ve Uyku Kalitesi Üzerindeki Etkisi: Bir Hastane Örneği [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2021. [Link]
- Taşpınar A, Pakyürek G. Sigara kullananlarda depresyon düzeyinin dikkat performansına etkisi [The effect of depression level on attention performance in smokers]. Bağımlılık Dergisi. 2020;21(1):34-43. [Link]
- Luger TM, Suls J, Vander Weg MW. How robust is the association between smoking and depression in adults? A meta-analysis using linear mixed-effects models. Addict Behav. 2014;39(10):1418-29. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi