.: DERLEME
COVID-19'un Çocuklar Üzerindeki Dolaylı (İkincil) Etkilerinin İncelenmesi, Geleneksel Derleme
Investigation of the Indirect (Secondary) Effects of COVID-19 on Children, Traditional Compilation
Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2021;30(2):145-52
doi: 10.5336/pediatr.2020-79685
Makale Dili: TR
Tam Metin
Ücretsiz Erişim
ÖZET
Viral enfeksiyonlardan olan Koronavirüs hastalığı [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] beta-CoV grubu olarak bi linen alt türlerden tetiklenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü 31 Aralık 2019 tarihinde Çin ülke ofisi, Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni olgularını bildirmiştir. Bildirilen etken 7 Ocak 2020 tarihinde daha önce insanlarda belirlenmemiş yeni bir koronavirüs (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. İlerleyen süreçte 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, virüs Şiddetli akut solunum sendromu CoV'e yakın benzerliğinden dolayı şiddetli akut solunum sendromu-koronavirüs-2 olarak isimlendirilmiştir. Hastalık, Aralık 2019 tarihinden bu yana dünya genelinde yüksek oranda morbidite ve mortaliteye neden olmaktadır. COVID-19'un çocuk sağlığı üzerindeki etkilerini araştıran çalışmaların, sınırlı olması nedeniyle çocuk sağlığı üzerindeki doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) etkileri kesin olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte ilerleyen tarihlerde elde edilen verilerin artışıyla daha somut verilerle yapılacak çalışmaların, genişletilmesi ve kesin sonuçların ortaya çıkması beklenmektedir. Yapılan çalışmalarda, belirtilen verilerde COVID-19 tanısı almış pediatrik vakaların klinik bulgularının yetişkinlere oranla daha seyrek görüldüğü belirlenmiştir. Çocuklarda, klinik tablonun hafif seyretmesine rağmen hastalığı taşıyıcı özellik gösterdiği ve hastalığın dolaylı (ikincil) etkilerinin çocuk sağlığı üzerinde doğrudan (birincil) etkilerine oranla daha büyük etkilere sebep olabileceği vurgulanmıştır. Yapılan çalışmalarda, COVID-19 pandemi süreci ve sonrası dolaylı (ikincil) etkiler nedeniyle dünya genelinde yaklaşık olarak 30 milyon çocuğun risk altında olabileceği bildirilmiştir. Bu derlemede amaç, güncel literatür bilgisi göz önüne alınarak COVID-19'un çocuk sağlığı üzerindeki dolaylı (ikincil) etkilere neden olarak sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğin azalması, eğitimin sekteye uğraması, günlük rutinlerin bozulması, sosyoekonomik düzey vb. birçok faktörü ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; pandemi; çocuk; istenmeyen etkiler; çocuk sağlığı
Viral enfeksiyonlardan olan Koronavirüs hastalığı [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] beta-CoV grubu olarak bi linen alt türlerden tetiklenmektedir. Dünya Sağlık Örgütü 31 Aralık 2019 tarihinde Çin ülke ofisi, Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni olgularını bildirmiştir. Bildirilen etken 7 Ocak 2020 tarihinde daha önce insanlarda belirlenmemiş yeni bir koronavirüs (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. İlerleyen süreçte 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, virüs Şiddetli akut solunum sendromu CoV'e yakın benzerliğinden dolayı şiddetli akut solunum sendromu-koronavirüs-2 olarak isimlendirilmiştir. Hastalık, Aralık 2019 tarihinden bu yana dünya genelinde yüksek oranda morbidite ve mortaliteye neden olmaktadır. COVID-19'un çocuk sağlığı üzerindeki etkilerini araştıran çalışmaların, sınırlı olması nedeniyle çocuk sağlığı üzerindeki doğrudan (birincil) ve dolaylı (ikincil) etkileri kesin olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte ilerleyen tarihlerde elde edilen verilerin artışıyla daha somut verilerle yapılacak çalışmaların, genişletilmesi ve kesin sonuçların ortaya çıkması beklenmektedir. Yapılan çalışmalarda, belirtilen verilerde COVID-19 tanısı almış pediatrik vakaların klinik bulgularının yetişkinlere oranla daha seyrek görüldüğü belirlenmiştir. Çocuklarda, klinik tablonun hafif seyretmesine rağmen hastalığı taşıyıcı özellik gösterdiği ve hastalığın dolaylı (ikincil) etkilerinin çocuk sağlığı üzerinde doğrudan (birincil) etkilerine oranla daha büyük etkilere sebep olabileceği vurgulanmıştır. Yapılan çalışmalarda, COVID-19 pandemi süreci ve sonrası dolaylı (ikincil) etkiler nedeniyle dünya genelinde yaklaşık olarak 30 milyon çocuğun risk altında olabileceği bildirilmiştir. Bu derlemede amaç, güncel literatür bilgisi göz önüne alınarak COVID-19'un çocuk sağlığı üzerindeki dolaylı (ikincil) etkilere neden olarak sağlık hizmetlerine ulaşılabilirliğin azalması, eğitimin sekteye uğraması, günlük rutinlerin bozulması, sosyoekonomik düzey vb. birçok faktörü ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; pandemi; çocuk; istenmeyen etkiler; çocuk sağlığı
ABSTRACT
Coronavirus disease (COVID-19), one of the viral infections, is triggered by subtypes known as the beta-CoV group. On December 2019, the World Health Organization China country office reported cases of pneumonia of unknown etiology in Wuhan, Hubei province of China. The reported agent was identified as a novel coronavirus (2019-nCoV) not previously identified in humans on January 7, 2020. In the following process, the name of 2019 -nCoV disease was accepted as COVID-19, and the virus was named as severe acute respiratory syndrome-coronavirus-2 due to i ts close similarity to Severe Acute Respiratory Syndrome CoV. The disease has caused high rates of morbidity and mortality worldwide since December 2019. Due to the fact that there is research on COVID-19 on child health, the direct (primary) and indirect (secondary) effects reasons on child health are not known exactly. However, with the product obtained in the future, it is expected that the researches to be made with more concrete data will be expanded and definite results will emerge. Pediatric cases diagnosed with COVID-19 are less frequent than those found in the data specified in studies where they received the clinical cloud around seven. It was emphasized that although the clinical picture in children is mild, it has a carrier feature (secondary) and may cause major effects against its direct (primary) effects. Studies have reported that there may be approximately 30 million risks worldwide due to the COVID-19 pandemic process and its indirect (secondary) effects. In this review, up-to-date literature knowledge has been shown to cause indirect (secondary) effects of COVID-19 on child health, causing distress in health services, interruption of education, daily routine disorder, socio-economic level, etc. many factors have been addressed.
Keywords: COVID-19; pandemic; child; adverse effects; child health
Coronavirus disease (COVID-19), one of the viral infections, is triggered by subtypes known as the beta-CoV group. On December 2019, the World Health Organization China country office reported cases of pneumonia of unknown etiology in Wuhan, Hubei province of China. The reported agent was identified as a novel coronavirus (2019-nCoV) not previously identified in humans on January 7, 2020. In the following process, the name of 2019 -nCoV disease was accepted as COVID-19, and the virus was named as severe acute respiratory syndrome-coronavirus-2 due to i ts close similarity to Severe Acute Respiratory Syndrome CoV. The disease has caused high rates of morbidity and mortality worldwide since December 2019. Due to the fact that there is research on COVID-19 on child health, the direct (primary) and indirect (secondary) effects reasons on child health are not known exactly. However, with the product obtained in the future, it is expected that the researches to be made with more concrete data will be expanded and definite results will emerge. Pediatric cases diagnosed with COVID-19 are less frequent than those found in the data specified in studies where they received the clinical cloud around seven. It was emphasized that although the clinical picture in children is mild, it has a carrier feature (secondary) and may cause major effects against its direct (primary) effects. Studies have reported that there may be approximately 30 million risks worldwide due to the COVID-19 pandemic process and its indirect (secondary) effects. In this review, up-to-date literature knowledge has been shown to cause indirect (secondary) effects of COVID-19 on child health, causing distress in health services, interruption of education, daily routine disorder, socio-economic level, etc. many factors have been addressed.
Keywords: COVID-19; pandemic; child; adverse effects; child health
REFERANSLAR:
- Karcıoğlu Ö. COVID-19: Epidemiyolojik bilgilerimiz ve bilimsel test gidişi [COVID-19: Our epidemiological knowledge and the course of the disease in the World]. Journal of ADEM. 2020;1(1):55-71. [Link]
- Ministry of Health, Republic of Turkey, General Directorate of Public Health. [COVID-19 Infection Guideline General Information Epidemiology and Diagnosis] [Erişim Tarihi: 01.10.2020]. Erişim linki: [Link]
- Kluge HHP, Wickramasinghe K, Rippin HL, Mendes R, Peters DH, Kontsevaya A, et al. Prevention and control of non-communicable diseases in the COVID-19 response. Lancet. 2020;395(10238):1678-80. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and Important Lessons From the Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Outbreak in China: Summary of a Report of 72 314 Cases From the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. 2020;323(13):1239-42. [Crossref] [PubMed]
- Ludvigsson JF. Systematic review of COVID-19 in children shows milder cases and a better prognosis than adults. Acta Paediatr. 2020;109(6):1088-95. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lu X, Zhang L, Du H, Zhang J, Li YY, Qu J, et al; Chinese Pediatric Novel Coronavirus Study Team. SARS-CoV-2 Infection in Children. N Engl J Med. 2020;382(17):1663-5. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Chanchlani N, Buchanan F, Gill PJ. Addressing the indirect effects of COVID-19 on the health of children and young people. CMAJ. 2020;192(32):E921-E927. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Buonsenso D. Disease and age-related inequalities in paediatric research, funding and communication: Lessons from the COVID-19 pandemic. Acta Paediatr. 2020;109(10):1932-3. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Journal of World Vision, Covıd-19 Aftershocks, Secondary ımpacts threaten more chıldren's lives than disease itself, 2020. [Erişim tarihi: 01.10.2020]. Erişim linki: [Link]
- Roberton T, Carter ED, Chou VB, Stegmuller AR, Jackson BD, Tam Y, et al. Early estimates of the indirect effects of the COVID-19 pandemic on maternal and child mortality in low-income and middle-income countries: a modelling study. Lancet Glob Health. 2020;8(7):e901-e908. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lazzerini M, Barbi E, Apicella A, Marchetti F, Cardinale F, Trobia G. Delayed access or provision of care in Italy resulting from fear of COVID-19. Lancet Child Adolesc Health. 2020;4(5):e10-e11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dayal D, Gupta S, Raithatha D, Jayashree M. Missing during COVID-19 lockdown: Children with onset of type 1 diabetes. Acta Paediatr. 2020;109(10):2144-6. [Crossref] [PubMed]
- Simba J, Sinha I, Mburugu P, Agweyu A, Emadau C, Akech S, et al. Is the effect of COVID-19 on children underestimated in low- and middle- income countries? Acta Paediatr. 2020;109(10):1930-1. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Santoli JM, Lindley MC, DeSilva MB, Kharbanda EO, Daley MF, Galloway L, et al. Effects of the COVID-19 Pandemic on Routine Pediatric Vaccine Ordering and Administration - United States, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(19):591-3. [Crossref] [PubMed]
- Parolin Z. Unemployment and child health during COVID-19 in the USA. Lancet Public Health. 2020;5(10):e521-e522. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Brazendale K, Beets MW, Weaver RG, Pate RR, Turner-McGrievy GM, Kaczynski AT, et al. Understanding differences between summer vs. school obesogenic behaviors of children: the structured days hypothesis. Int J Behav Nutr Phys Act. 2017;14(1):100. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Van Lancker W, Parolin Z. COVID-19, school closures, and child poverty: a social crisis in the making. Lancet Public Health. 2020;5(5):e243-e244. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wang G, Zhang Y, Zhao J, Zhang J, Jiang F. Mitigate the effects of home confinement on children during the COVID-19 outbreak. Lancet. 2020;395(10228):945-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Akseer N, Kandru G, Keats EC, Bhutta ZA. COVID-19 pandemic and mitigation strategies: implications for maternal and child health and nutrition. Am J Clin Nutr. 2020;112(2):251-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hacettepe University Institute of Population Studies [Turkey Demographic and Health Survey]. Ankara, 2018. [Link]
- Gokcay G, Keskindermirci G. Breastmilk and Covid-19. J Ist Faculty Med. 2020;83(3):286-90. [Crossref]
- Chen D, Yang H, Cao Y, Cheng W, Duan T, Fan C, et al. Expert consensus for managing pregnant women and neonates born to mothers with suspected or confirmed novel coronavirus (COVID-19) infection. Int J Gynaecol Obstet. 2020;149(2):130-6. Erratum in: Int J Gynaecol Obstet. 2020;150(1):136. [Crossref] [PubMed]
- Keulen BJV, Romijn M, Bondt A, Dingess KA, Kontopodi E, Straten KVD, et al. , Breastmilk; a source of SARS-CoV-2 specific IgA antibodies. EBioMedicine. 2020. [Link]
- Akoğlu G, Karaaslan BT. COVID-19 ve izolasyon sürecinin çocuklar üzerindeki olası psikososyal etkileri [Possible Psychosocial Effects of COVID-19 and Isolation Process on Children]. Izmir Kâtip Çelebi University Journal of Health Sciences Faculty. 2020;5(2):99-103. [Link]
- Zhou SJ, Zhang LG, Wang LL, Guo ZC, Wang JQ, Chen JC, et al. Prevalence and socio-demographic correlates of psychological health problems in Chinese adolescents during the outbreak of COVID-19. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2020 ;29(6):749-58. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Humphreys KL, Myint MT, Zeanah CH. Increased Risk for Family Violence During the COVID-19 Pandemic. Pediatrics. 2020;146(1):e20200982. [Crossref] [PubMed]
- Thomas EY, Anurudran A, Robb K, Burke TF. Spotlight on child abuse and neglect response in the time of COVID-19. Lancet Public Health. 2020;5(7):e371. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Campbell AM. An increasing risk of family violence during the Covid-19 pandemic: Strengthening community collaborations to save lives. Forensic Science International: Reports. 2020;2,100089. [Crossref] [PMC]
- Ramchandani P. Children and covid-19. New Sci. 2020;246(3277):21. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi