.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Determination of the Relationship Between Fatigue Levels and Self Care Behaviors in Patients with Breast Cancer: A Descriptive Study
Meme Kanserli Hastaların Yorgunluk Düzeyleri ile Öz Bakım Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Tanımlayıcı Çalışma
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2025;17(3):761-9
doi: 10.5336/nurses.2024-106322
Makale Dili: EN
Tam Metin
ABSTRACT
Objective: The aim of this study was to determine the fatigue levels and self-care behaviors (SCB) of patients with breast cancer (BC) and the relationship between fatigue levels and SCB. Material and Methods: This descriptive and correlational study was conducted with 132 individuals diagnosed with BC between November 2022-February 2023. Introductory Information Form, Cancer Fatigue Scale and Self-Care Behavior Scale According to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients were used as data collection tools in the study. Results: The majority of the participating patients (90.9%) experienced symptoms of weakness and fatigue. Mean Cancer Fatigue Scale score was 21.29±8.23 and the mean Self-Care Behavior Scale According to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients score was 76.44± 11.19. A weak, significant, negative correlation was found between Cancer Fatigue Scale and Self-Care Behavior Scale according to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients scores (r=-0.344, p<0.01). Conclusion: In conclusion, the results obtained in the present study revealed that the fatigue level and SCB of patients with BC were at a moderate level. As fatigue levels increased, SCB decreased. Patients receiving cancer treatmant should be monitored for symptoms, and their SCB should be tracked and evaluated at regular intervals.
Keywords: Nursing; breast neoplasms; self-care; fatigue
Objective: The aim of this study was to determine the fatigue levels and self-care behaviors (SCB) of patients with breast cancer (BC) and the relationship between fatigue levels and SCB. Material and Methods: This descriptive and correlational study was conducted with 132 individuals diagnosed with BC between November 2022-February 2023. Introductory Information Form, Cancer Fatigue Scale and Self-Care Behavior Scale According to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients were used as data collection tools in the study. Results: The majority of the participating patients (90.9%) experienced symptoms of weakness and fatigue. Mean Cancer Fatigue Scale score was 21.29±8.23 and the mean Self-Care Behavior Scale According to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients score was 76.44± 11.19. A weak, significant, negative correlation was found between Cancer Fatigue Scale and Self-Care Behavior Scale according to Self-Care Deficit Theory in Chemotherapy Patients scores (r=-0.344, p<0.01). Conclusion: In conclusion, the results obtained in the present study revealed that the fatigue level and SCB of patients with BC were at a moderate level. As fatigue levels increased, SCB decreased. Patients receiving cancer treatmant should be monitored for symptoms, and their SCB should be tracked and evaluated at regular intervals.
Keywords: Nursing; breast neoplasms; self-care; fatigue
ÖZET
Amaç: Bu çalışmanın amacı, meme kanserli [breast cancer (BC)] hastaların yorgunluk düzeylerini ve öz bakım davranışlarını [selfcare behaviors (SCB)] belirlemek ve yorgunluk düzeyleri ile SCB arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve korelasyonel tipteki bu çalışma Kasım 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında BC tanısı almış 132 birey ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, Kanser Yorgunluk Skalası ve Kemoterapi uygulanan hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan hastaların çoğunluğu (%90,9) halsizlik ve yorgunluk semptomları yaşamaktadır. Kanser Yorgunluk Skalası puan ortalaması 21,29±8,23 ve Kemoterapi Hastalarında Öz Bakım Eksikliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği puan ortalaması 76,44±11,19 idi. Kanser Yorgunluk Skalası ve Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği puanları arasında zayıf, anlamlı, negatif bir korelasyon bulundu (r=-0,344, p<0,01). Sonuç: Sonuç olarak, bu çalışmada elde edilen bulgular BC'li hastaların yorgunluk düzeylerinin ve SCB'nin orta düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Yorgunluk seviyeleri arttıkça SCB azalmıştır. BC tedavisi alan hastalar semptomlar açısından izlenmeli ve hastaların SCB düzenli aralıklarla takip edilmeli ve değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik; meme neoplazileri; öz bakım; yorgunluk
Amaç: Bu çalışmanın amacı, meme kanserli [breast cancer (BC)] hastaların yorgunluk düzeylerini ve öz bakım davranışlarını [selfcare behaviors (SCB)] belirlemek ve yorgunluk düzeyleri ile SCB arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve korelasyonel tipteki bu çalışma Kasım 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında BC tanısı almış 132 birey ile yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, Kanser Yorgunluk Skalası ve Kemoterapi uygulanan hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan hastaların çoğunluğu (%90,9) halsizlik ve yorgunluk semptomları yaşamaktadır. Kanser Yorgunluk Skalası puan ortalaması 21,29±8,23 ve Kemoterapi Hastalarında Öz Bakım Eksikliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği puan ortalaması 76,44±11,19 idi. Kanser Yorgunluk Skalası ve Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği puanları arasında zayıf, anlamlı, negatif bir korelasyon bulundu (r=-0,344, p<0,01). Sonuç: Sonuç olarak, bu çalışmada elde edilen bulgular BC'li hastaların yorgunluk düzeylerinin ve SCB'nin orta düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Yorgunluk seviyeleri arttıkça SCB azalmıştır. BC tedavisi alan hastalar semptomlar açısından izlenmeli ve hastaların SCB düzenli aralıklarla takip edilmeli ve değerlendirilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik; meme neoplazileri; öz bakım; yorgunluk
REFERANSLAR:
- WHO [Internet]. Data visualization tools for exploring the global cancer burden in 2022. © IARC 1965-2025 [Cited: January 10, 2024]. Available from: [Link]
- Koshy B, Avudaiappan SL, Anand AS. Self-care behaviour of patients with breast cancer in the management of side effects of chemotherapy. Cureus. 2023;15(9):e44586. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- National Comprehensive Cancer Network [Internet]. Guidelines Cancer-related fatigue National Comprehensive Cancer Network. © National Comprehensive Cancer Network. [Cited: October 17, 2023]. Available from: [Link]
- Fabi A, Bhargava R, Fatigoni S, Guglielmo M, Horneber M, Roila F, et al; ESMO Guidelines Committee. Electronic address: clinicalguidelines@esmo.org. Cancer-related fatigue: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis and treatment. Ann Oncol. 2020;31(6):713-23. [PubMed]
- Ruiz-Casado A, Álvarez-Bustos A, de Pedro CG, Méndez-Otero M, Romero-Elías M. Cancer-related fatigue in breast cancer survivors: a review. Clin Breast Cancer. 2021;21(1):10-25. [Crossref] [PubMed]
- Garabeli Cavalli Kluthcovsky AC, Urbanetz AA, de Carvalho DS, Pereira Maluf EM, Schlickmann Sylvestre GC, Bonatto Hatschbach SB. Fatigue after treatment in breast cancer survivors: prevalence, determinants and impact on health-related quality of life. Support Care Cancer. 2012;20(8):1901-9. [PubMed]
- Thong MSY, van Noorden CJF, Steindorf K, Arndt V. Correction to: cancer-related fatigue: causes and current treatment options. Curr Treat Options Oncol. 2022;23(3):450-1. Erratum for: Curr Treat Options Oncol. 2020;21(2):17. [PubMed] [PMC]
- Riegel B, Jaarsma T, Strömberg A. A middle-range theory of self-care of chronic illness. ANS Adv Nurs Sci. 2012;35(3):194-204. [Crossref] [PubMed]
- Zhang Y, Kwekkeboom K, Petrini M. Uncertainty, self-efficacy, and self-care behavior in patients with breast cancer undergoing chemotherapy in China. Cancer Nurs. 2015;38(3):E19-26. [Crossref] [PubMed]
- Chin CH, Tseng LM, Chao TC, Wang TJ, Wu SF, Liang SY. Self-care as a mediator between symptom-management self-efficacy and quality of life in women with breast cancer. PLoS One. 2021;16(2):e0246430. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wu N, Luan Z, Zhou Z, Wang H, Du S, Chen Y, et al. Relationships Between Chemotherapy-Related Cognitive Impairment, Self-Care Ability, and Quality of Life in Breast Cancer Survivors: A Cross-Sectional Study. Semin Oncol Nurs. 2024;40(5):151690. [Crossref] [PubMed]
- Cuthbert CA, Farragher JF, Hemmelgarn BR, Ding Q, McKinnon GP, Cheung WY. Self-management interventions for cancer survivors: A systematic review and evaluation of intervention content and theories. Psychooncology. 2019;28(11):2119-40. [PubMed]
- Basch E, Deal AM, Dueck AC, Scher HI, Kris MG, Hudis C, et al. Overall survival results of a trial assessing patient-reported outcomes for symptom monitoring during routine cancer treatment. JAMA. 2017;318(2):197-8. [PubMed] [PMC]
- Karakuş Z, Özer Z. The effect of a fatigue self-management program based on individual and family self-management theory in cancer patients: a single-blinded randomized controlled trial. Eur J Oncol Nurs. 2024;69:102483. [Crossref] [PubMed]
- Di Nitto M, Sollazzo F, Biagioli V, Pucciarelli G, Torino F, Alvaro R, et al. Self-care behaviors in patients with cancer treated with oral anticancer agents: a systematic review. Support Care Cancer. 2022;30(10):8465-83. [PubMed]
- Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G*Power 3.1: tests for correlation and regression analyses. Behav Res Methods. 2009;41(4):1149-60. [Crossref] [PubMed]
- Cohen, J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. 2nd ed. Hillsdale, NJ: Erlbaum. 1988.
- Başkale AH, Serçekuş P, Günüşen PN. Kanser hastalarının bilgi kaynakları, bilgi gereksinimleri ve sağlık personelinden beklentilerinin incelenmesi [Investigation of cancer patients? information sources, information needs and expectations of health professionals]. Journal of Psychiatric Nursing. 2015;6(2):65-70. [Link]
- Okuyama T, Akechi T, Kugaya A, Okamura H, Shima Y, Maruguchi M, et al. Development and validation of the cancer fatigue scale: a brief, three-dimensional, self-rating scale for assessment of fatigue in cancer patients. J Pain Symptom Manage. 2000;19(1):5-14. [Crossref] [PubMed]
- Şahin S, Huri M, Aran OT, Uyanık M. Cross-cultural adaptation, reliability, and validity of the Turkish version of the Cancer Fatigue Scale in patients with breast cancer. Turk J Med Sci. 2018;48(1):124-30. [Crossref] [PubMed]
- Karadağlı F, Alpar E.Ş. Bir ölçek geliştirme çalışması: Kemoterapi uygulanan hastalarda özbakım yetersizliği kuramına gore özbakım davranışları ölçeği [A Scale development study: scale of self-care behaviors according to the theory of self-care deficiency in patients who were administered chemotherapy]. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;10(3):168-81. [Link]
- Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN. Hemşirelikte Araştırma. 3. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitabevi; 2018.
- Bower JE, Lacchetti C, Alici Y, Barton DL, Bruner D, Canin BE, et al. Management of fatigue in adult survivors of cancer: ASCO-society for integrative oncology guideline update. J Clin Oncol. 2024;42(20):2456-87. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Savina S, Zaydiner B. Cancer-related fatigue: some clinical aspects. Asia Pac J Oncol Nurs. 2019;6(1):7-9. [PubMed] [PMC]
- Javeth A, Silva FD, Singh P. Myriad of cancer-related fatigue: a concept model on multifactorial causation and impact. Indian J Palliat Care. 2021;27(2):354-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Al Maqbali M, Al Sinani M, Al Naamani Z, Al Badi K, Tanash MI. Prevalence of fatigue in patients with cancer: a systematic review and meta-analysis. J Pain Symptom Manage. 2021;61(1):167-89.e14. [PubMed]
- Huang ST, Ke X, Yu XY, Wu YX, Huang YX, Liu D. Risk factors for cancer-related fatigue in patients with colorectal cancer: a systematic review and meta-analysis. Support Care Cancer. 2022;30(12):10311-22. [PubMed]
- Stone P, Candelmi DE, Kandola K, Montero L, Smetham D, Suleman S, et al. Management of fatigue in patients with advanced cancer. Curr Treat Options Oncol. 2023;24(2):93-107. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gülcivan G, Topçu B. Meme kanserli hastaların yaşam kalitesi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi [Quality of life with breast cancer patients and evaluation of healthy life behaviors]. Namık Kemal Tıp Dergisi. 2017;5(2):63-74. [Link]
- American Cancer Society [Internet]. Breast Cancer Risk Factors You Cannot Change. © 2025 American Cancer Society [Cited: September 7, 2023]. Available from: [Link]
- Göl DN, Aşılar H.A. Kemoterapi alan kanserli hastalarda depresyon ve yaşam kalitesinin belirlenmesi [Assessment of depression and quality of life in cancer patients receiving chemotherapy]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(1):29-39. [Link]
- Bilgiç Ş, Pehlivan E. Kronik hastalığa sahip bireylerin hastalığa uyumunun yaşam kalitesi ile ilişkisi [The relationship of adaptation to the disease and quality of life of individuals with chronic disease]. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;8(1):63-76. [Crossref]
- Özkan M, Akın S. Kanserli hastalarda yorgunluğun fonksiyonel yaşam kalitesi üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi [Evaluation of the effect of fatigue on functional quality of life in cancer patients]. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017;25(3):177-92. [Crossref]
- Bakır KG, Göktaş S, Yılmaz C. Meme kanserli hastalarda kronik yorgunluk sendromunun günlük yaşam aktiviteleri üzerine etkisinin değerlendirmesi [Evaluation of the effect of chronic fatigue syndrome on activities of daily living in breast cancer patients]. Göbekklitepe International Journal Of Health Sciences. 2023;6(11):8-18. [Crossref]
- Poort H, Jacobs JM, Pirl WF, Temel JS, Greer JA. Fatigue in patients on oral targeted or chemotherapy for cancer and associations with anxiety, depression, and quality of life. Palliat Support Care. 2020;18(2):141-7. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi