.: DERLEME
Diş Hekimliği Uygulamalarında Renk Kavramı
Color Concept in Dental Practice: Review
Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2009;15(2):118-29
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Rengin üç boyutlu özelliğini açıklayabilmek için birçok yaklaşım kullanılmıştır. Munsell renk sistemi ve CIE renk sistemi en çok kullanılanlarıdır. Munsell renk sistemine göre renk; hue, value ve chroma terimleri ile açıklanır. Hue; kırmızı, mavi ve yeşil gibi temel renk ailelerinin belirlenmesini ifade eder. Value; saf siyah ve saf beyaz arasındaki parlaklık derecesidir. Chroma rengin doygunluk derecesidir. "Commission International de l'Eclairage (CIE)/International Commission on Illumination" renk sisteminde ise; tüm renkler kırmızı, mavi ve yeşilin çeşitli miktarlarda karışımından elde edilir ve tristimulus eğrisinde gösterilir. 1976 yılında CIE Lab renk sistemi geliştirilmiştir. L* rengin açıklık koyuluk koordinatlarını belirler. Mükemmel siyah rengin L* değeri 0 iken, mükemmel beyaz rengin L* değeri 100'dür. a* ve b* değerleri ise rengin yoğunluğunu açıklar. a* ekseni kırmızılık (pozitif a*) veya yeşillik (negatif a*), b* ekseni sarılık (pozitif b*) veya mavilik (negatif b*) olarak tanımlanır. XIX. yüzyıl başlarında üç boyutlu bir kavram olarak tanımlanmış olan renk kavramı diş hekimliğinde önemli bir role sahiptir. Doğal görünümlü restorasyonların yaratılması ancak doğru renk parametrelerinin kullanılması ile mümkün olur. Renk seçimi yapılırken dişlerin optik özelliklerinin ve renk algılamasını etkileyen faktörlerin iyi bilinmesi gereklidir. Işık şiddeti, renk reseptörlerinin yorgunluğu, cinsiyet, yaş, hafıza ve kültürel geçmiş renk algılamasında etkilidir. Renk skalaları, kolorimetre, spektrofotometre ve dijital kameralar diş hekimliğinde renk tespiti amacıyla kullanılmaktadır. Bu makalede Munsell renk sistemi, CIE renk sistemi, diş hekimliğinde kullanılan renk seçim yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları derlenmiştir. Skala ile renk seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurlar özetlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Renk; diş hekimliği
Rengin üç boyutlu özelliğini açıklayabilmek için birçok yaklaşım kullanılmıştır. Munsell renk sistemi ve CIE renk sistemi en çok kullanılanlarıdır. Munsell renk sistemine göre renk; hue, value ve chroma terimleri ile açıklanır. Hue; kırmızı, mavi ve yeşil gibi temel renk ailelerinin belirlenmesini ifade eder. Value; saf siyah ve saf beyaz arasındaki parlaklık derecesidir. Chroma rengin doygunluk derecesidir. "Commission International de l'Eclairage (CIE)/International Commission on Illumination" renk sisteminde ise; tüm renkler kırmızı, mavi ve yeşilin çeşitli miktarlarda karışımından elde edilir ve tristimulus eğrisinde gösterilir. 1976 yılında CIE Lab renk sistemi geliştirilmiştir. L* rengin açıklık koyuluk koordinatlarını belirler. Mükemmel siyah rengin L* değeri 0 iken, mükemmel beyaz rengin L* değeri 100'dür. a* ve b* değerleri ise rengin yoğunluğunu açıklar. a* ekseni kırmızılık (pozitif a*) veya yeşillik (negatif a*), b* ekseni sarılık (pozitif b*) veya mavilik (negatif b*) olarak tanımlanır. XIX. yüzyıl başlarında üç boyutlu bir kavram olarak tanımlanmış olan renk kavramı diş hekimliğinde önemli bir role sahiptir. Doğal görünümlü restorasyonların yaratılması ancak doğru renk parametrelerinin kullanılması ile mümkün olur. Renk seçimi yapılırken dişlerin optik özelliklerinin ve renk algılamasını etkileyen faktörlerin iyi bilinmesi gereklidir. Işık şiddeti, renk reseptörlerinin yorgunluğu, cinsiyet, yaş, hafıza ve kültürel geçmiş renk algılamasında etkilidir. Renk skalaları, kolorimetre, spektrofotometre ve dijital kameralar diş hekimliğinde renk tespiti amacıyla kullanılmaktadır. Bu makalede Munsell renk sistemi, CIE renk sistemi, diş hekimliğinde kullanılan renk seçim yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları derlenmiştir. Skala ile renk seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurlar özetlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Renk; diş hekimliği
ABSTRACT
Many approaches have been used explaining the 3-D properties of color. Munsell color system, and CIE color system are the most using color systems. The color is determined hue, value, and chroma terms in the Munsell color system. Hue determines seperating of base color familys as red, blue, and green. Value is the lightness variable between pure black, and pure white. Chroma is the intensity degree of the color. All colors are obtained with mixture of various amounts of the red, blue, and green, and are represent in tristimulus curve in the CIE color system. In 1976, CIE Lab color system was developed. L* determines lightness and darkness cordinates of color. L* value of the perfect black color is 0, while L* value of the perfect white color is 100. a*, and b* values explain the density of color. a* axis is defined as redness (positive a*), or greenness (negative a*), and b* axis is defined as yellowness (positive b*), or blueness (negative b*). Color concept, that introduced as a 3-D concept in the early of 19th century, has been an important role in dentistry. Creating dental restorations with natural appearance is possible correcly using of color parameters. Optical attributes of teeth, and affecting factors to color perception is needed to be known well while doing shade matching. Light intensity, tiredness of the color receivers, sex, age, memory, cultural background are effective in color perception. Color scales, colorimeters, spectrophotometers, and digital cameras was used with the aim of shade matching in dentistry. In this article, Munsell color system, CIE color system, advantages, and disadvantages of shade matching techniques, which using in dentistry are reviewed. Noticeable factors in shade matching with scale are summarized.
Keywords: Color; general practice, dental
Many approaches have been used explaining the 3-D properties of color. Munsell color system, and CIE color system are the most using color systems. The color is determined hue, value, and chroma terms in the Munsell color system. Hue determines seperating of base color familys as red, blue, and green. Value is the lightness variable between pure black, and pure white. Chroma is the intensity degree of the color. All colors are obtained with mixture of various amounts of the red, blue, and green, and are represent in tristimulus curve in the CIE color system. In 1976, CIE Lab color system was developed. L* determines lightness and darkness cordinates of color. L* value of the perfect black color is 0, while L* value of the perfect white color is 100. a*, and b* values explain the density of color. a* axis is defined as redness (positive a*), or greenness (negative a*), and b* axis is defined as yellowness (positive b*), or blueness (negative b*). Color concept, that introduced as a 3-D concept in the early of 19th century, has been an important role in dentistry. Creating dental restorations with natural appearance is possible correcly using of color parameters. Optical attributes of teeth, and affecting factors to color perception is needed to be known well while doing shade matching. Light intensity, tiredness of the color receivers, sex, age, memory, cultural background are effective in color perception. Color scales, colorimeters, spectrophotometers, and digital cameras was used with the aim of shade matching in dentistry. In this article, Munsell color system, CIE color system, advantages, and disadvantages of shade matching techniques, which using in dentistry are reviewed. Noticeable factors in shade matching with scale are summarized.
Keywords: Color; general practice, dental
.: İşlem Listesi