Son yıllarda yaşanan ekonomik ve teknolojik gelişmeler, sosyal ve çevresel sorunların giderek daha fazla ön plana çıkmasına neden olmuştur. Bu sebeple çevre kirliliği, kaynak tüketimi, atık yönetimi, ürün kalitesi, çalışanların hakları ve sosyal sorumluluk gibi konuların önemi artmış durumdadır. Çağdaş işletmeler, yalnızca ekonomik kazanç sağlayan kuruluşlar olarak değil; aynı zamanda topluma karşı sorumluluk taşıyan ve sosyal refahı artırmaya yönelik faaliyetlerde bulunan kurumlar olarak kabul görmektedir. Bu çerçevede sosyal sorumluluk, toplumun genel refahına katkıda bulunmayı ve sosyal gelişime destek sağlamayı amaçlayan ideolojik bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal sosyal sorumluluk ise, kurumların bu tür hedefleri gönüllü olarak gerçekleştirme sorumluluğunu üstlenmeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, sosyal sorumluluk konusunda farklı sektörlerin farklı algıları olduğu vurgulanmaktadır. Örneğin otomotiv şirketleri hava kirliliği ve güvenlik konularına öncelik verirken; ilaç sektörü de halk sağlığına yönelik tehditlerle mücadele etmeyi ve ihtiyaç duyulan bölgelerde ilaç bağışında bulunmayı öncelikli sorumlulukları arasında sayabilmektedir (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu salgınıyla mücadele için ilaç desteği sağlamak gibi). Sağlık sektöründe çalışanların sosyal sorumluluk algısının olumlu olduğu belirtilirken, eczacıların ise sağlık sisteminde kritik bir role sahip oldukları ve bu bağlamda yüksek sosyal sorumluluk taşıdıkları ifade edilmektedir. Bu çalışmada, eczacılık alanında sosyal sorumluluğun önemi ele alınacak; ayrıca eczacı odalarının ve Türk Eczacıları Birliği'nin internet siteleri gözden geçirilerek kurumsal sosyal sorumluluk çerçevesinde incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Eczacılık; eczacı; sosyal sorumluluk; Türkiye
In recent years, economic and technological developments have brought social and environmental issues at the forefront. Consequently, issues such as pollution, resource consumption, waste management, product quality, employee rights, and social responsibility have become increasingly important. Today's companies are not only regarded as organisations that generate economic profits, but also as institutions that bear responsibility towards society and engage in activities aimed at improving social welfare. Social responsibility is defined as an ideological concept that aims to contribute to the welfare of society and support social development, while corporate social responsibility is defined as the voluntary realization of similar goals by companies. It is also emphasized that different sectors have different perceptions of social responsibility. For example, while automotive companies may prioritize air pollution and safety issues, the pharmaceutical industry may prioritise combating threats to public health and donating medicines in areas where they are needed (such as providing drug support to combat the Acquired Immune Deficiency Syndrome epidemic). While the perception of social responsibility among employees in the healthcare sector is positive, it is also noted that pharmacists play an important role in the healthcare system and have a high level of social responsibility. In this study, the importance of social responsibility in the field of pharmacy is examined, and the websites of the Chambers of Pharmacists and the Turkish Pharmacists' Association are reviewed and analyzed within the framework of corporate social responsibility.
Keywords: Pharmacy; pharmacist; social responsibility; Türkiye
- Shrivastava P. Industrial/environmental crises and corporate social responsibility. The Journal of Socio-Economics. 1995;24(1):211-27. [Crossref]
- Zhang X, Zhang M, Zhang H, Jiang Z, Liu C, Cai W. A review on energy, environment and economic assessment in remanufacturing based on life cycle assessment method. J Clean Prod. 2020;255:120160. [Crossref]
- Lane L. Artificial Intelligence and Human Rights: Corporate Responsibility Under International Human Rights Law. In Zavr?nik A, Simoncic K, eds. Artificial Intelligence, Social Harms and Human Rights. Switzerland: Springer; 2023. p.183-205. [Crossref] [PubMed]
- Becerikli SY. Stratejik yönetim planlaması: 2000?li yıllarda işletmeler için yeni bir açılım [Strategic management planning: a new opening for businesses in the 2000s]. Amme İdaresi Dergisi. 2000;33(3):97-109. [Link]
- Khan SAR, Yu Z, Umar M. How environmental awareness and corporate social responsibility practices benefit the enterprise? An empirical study in the context of emerging economy. Manag Environ Qual. 2021;32(5):863-85. [Crossref] [PubMed]
- Planken B. Definitions of Social Responsibility. In Idowu SO, Capaldi N, Zu L, et al., eds. Encyclopedia of Corporate Social Responsibility. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg; 2013. p.768-72. [Crossref]
- Türkman K. KSS Yalanını Bırakın, Gerçeklerle Yüzleşin: Dünyayı Şirketler Kurtaracak [Drop the CSR Lie, Face the Facts: Corporations Will Save the World]. BrandAge 2013. [Link]
- Erol E, Selim A, Alpkan L. İşletmelerde stratejik yönetim faaliyetlerini değerlendirme araştırması [Research on evaluation of strategic management activities in enterprises]. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 2000;1(1):96-123. [Link]
- Resnik DB. Responsibility for health: personal, social, and environmental. J Med Ethics. 2007;33(8):444-5. [PubMed] [PMC]
- Azak Sungur S, Sözen Şahne B, Yeğenoğlu S. Kurumsal sosyal sorumluluk ve ilaç sektörü, Türkiye uygulamaları: geleneksel derleme [Corporate social responsibility and pharmaceutical sector, Turkey practices: a traditional review]. Literatür Eczacılık Bilimleri Dergisi. 2023;12(1):82-91. [Crossref]
- Erbir M. Sağlık sektörü çalışanlarının kurumsal sosyal sorumluluk algıları, kamu-özel ortaklığı örneği [Corporate social responsibility perceptions of health sector employees, the case of public-private partnership example]. Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;2(1):1-14. [Link]
- Kokane JV, Avhad PS. Role of pharmacist in health care system. J Community Health Manag. 2016;3(1):37-40. [Crossref]
- Foster AA, Daly CJ, Logan T, Logan R Jr, Jarvis H, Croce J, et al. Addressing social determinants of health in community pharmacy: Innovative opportunities and practice models. J Am Pharm Assoc (2003). 2021;61(5):e48-e54. [Crossref] [PubMed]
- Choi AN, Curran GM, Morris EJ, Salem AM, Curry BD, Flowers SK. Pharmacy Students' Lived Experiences of Academic Difficulty and Tinto's Theory of Student Departure. Am J Pharm Educ. 2019;83(10):7447. [PubMed] [PMC]
- Pirhan R, Özçelikay G. Pediatrik ilaçların kullanımında eczacının rolü [Role of the pharmacist in pediatric medicine use]. Ankara Ecz. Fak. Derg. 2005;34(2):95-105. [Link]
- Ecarnot F, Crepaldi G, Juvin P, Grabenstein J, Del Giudice G, Tan L, et al. Pharmacy-based interventions to increase vaccine uptake: report of a multidisciplinary stakeholders meeting. BMC Public Health. 2019;19(1):1698. [PubMed] [PMC]
- Bayraktar-Ekincioğlu A, Demirkan K. Birinci basamak tedavi hizmetlerinde baş ağrılarına yaklaşım: eczacının rolü [Approach to headaches in primary care: the role of the pharmacist]. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 2013(1):75-104. [Link]
- Abbasi S, Aghakhani H, Azizi S, Peikanpour M, Mehralian G. Corporate social responsibility and customer loyalty during the Covid-19 pandemic: Evidence from pharmacy practice. Soc Responsib J. 2023;19(2):249-63. [Crossref]
- Kim S. The process model of corporate social responsibility (CSR) communication: CSR communication and its relationship with consumers? CSR knowledge, trust, and corporate reputation perception. J Bus Ethics. 2019;154(4):1143-59. [Crossref] [PubMed]
- Çetin M, Çimen M, Türk YZ, Fedai T, Şahin B. Eczacıların sosyal sorumluluk algıları üzerine bir araştırma [A study on pharmacists? perception of social responsibility]. Gülhane Tıp Dergisi. 2010;52(1):11-7. [Link]
- Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al; China Novel Coronavirus Investigating and Research Team. A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019. N Engl J Med. 2020;382(8):727-33. [PubMed] [PMC]
- Çalıkuşu M, Güneş G, Özçelikay G. Covid-19 pandemisinin toplum eczacılığı hizmetlerine etkileri [Effects of Covid-19 pandemic on community pharmacy services]. J Fac Pharm Ankara. 2021;45(2):194-211. [Crossref]
- Erdoğan Orhan İ, Aslan M. COVID-19 sürecinde eczacıların rolü [The role of pharmacists during COVID-19]. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;1(1):72-7. [Link]
- 47. Bölge Amasya Eczacı Odası [İnternet]. Sosyal Sorumluluk ve Proje Komisyonu Toplantısı. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 9. Bölge Eskişehir Eczacı Odası [İnternet]. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 12. Bölge Kayseri Eczacı Odası [İnternet]. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 40. Bölge Kırklareli Eczacı Odası [İnternet]. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- Büyükşalvarcı A, Şapcılar MC, Uyaroğlu A. Kurumsal oteller ve sosyal sorumluluk projelerinin değerlendirilmesi [Evaluation of corporate hotels and social responsibility projects]. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi. 2016(12):187-94. [Link]
- İZAYDAŞ [İnternet]. İZAYDAŞ ve Kocaeli Eczacı Odası arasında anlamlı protokol. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 20. Bölge Sakarya Eczacı Odası [İnternet]. Sakarya Eczacı Odası Miadı Geçmiş İlaçlar Bertaraf Projesi. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 23. Bölge Elazığ Eczacı Odası [İnternet]. Atık İlaç Protokolü. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 7. Bölge Bursa Eczacı Odası [İnternet]. ?Çevre ile Dost Ol İyi Uygulama Örnekleri? Proje Yarışması. [Erişim tarihi: 18 Haziran 2023]. Erişim linki: [Link]
- 1. Bölge İstanbul Eczacı Odası [İnternet]. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- Türk Eczacıları Birliği [İnternet]. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- 5. Bölge Konya Eczacı Odası [İnternet]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ortaklığında Hazırlanan İstihdama Yönelik Protokol. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- 27. Bölge Şanlıurfa Eczacı Odası [İnternet]. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- 17. Bölge Zonguldak Eczacı Odası [İnternet]. Zonguldak Eczacı Odası Sosyal Sorumluluk Projesi. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- 22. Bölge Malatya Eczacı Odası [İnternet]. Köy Okulu Projesi Kapsamında Yazıbaşı İlköğretim Okulu?nu Ziyaret. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- Atatürk Üniversitesi Eczacılık Fakültesi [İnternet]. Eczacı Odası Ağaç Dikme Etkinliği. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- 16. Bölge Denizli Eczacı Odası [İnternet]. Ecza Dolabı Olmayan Köy Kalmasın. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- Ankara Eczacı Odası Gençlik Komisyonu [İnternet]. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- Ankara Eczacı Odası Gençlik Komisyonu. Daha yeşil ve daha mutlu, bir dünya için. DOZ Ankara Eczacı Odası. 2019;(26):42-3. [Link]
- Vural ZBA, Coşkun G. Kurumsal sosyal sorumluluk ve etik [Corporate social responsibility and ethics]. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2011;1(1):61-87. [Link]
- Ulutaş Deniz E, Sözen Şahne B, Yeğenoğlu S. A qualitative study with the turkish pharmacists? association chairman on the history and activities of turkish pharmacists? association. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy. 2018;38(2):53-7. [Link]
- Akhoondzadeh M, Marchetti D. Study of the preparation phase of Turkey?s powerful earthquake (6 February 2023) by a geophysical multi-parametric fuzzy inference system. Remote Sens. 2023;15(9):2224. [Crossref]
- 6. Bölge Samsun Eczacı Odası [İnternet]. Afet Yardım Kampanyası Hakkında. [Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024]. Erişim linki: [Link]
- Başar BA, Başar M. Sosyal sorumluluk raporlaması ve Türkiye?deki durumu [Social responsibility reporting and its status in Turkey]. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018;6(2):213-30. [Link]
.: İşlem Listesi