.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Evaluation of Studies Published on ''Nurses Attitudes Towards Patient Safety'' in Türkiye: A Bibliographic Review
Türkiye'de ''Hemşirelerin Hasta Güvenliği Tutumları'' Konusunda Yayımlanan Çalışmaların Değerlendirilmesi: Bibliyografik Bir İnceleme
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2025;17(2):535-45
doi: 10.5336/nurses.2024-105395
Makale Dili: EN
Tam Metin
ABSTRACT
Objective: This research aims to conduct a bibliographic analysis of national and international literature encompassing publications on nurses' attitudes towards patient safety. The goal is to identify similarities and divergences reported in the research outcomes. Material and Methods: This bibliographic review, conducted between December 2023 and January 2024, employed 9 databases, including ''Google Scholar, Dergi Park Academic, Ulakbim-EKUAL, TR Dizin, EBSCO-Host, Medline-Pubmed, Sucopus, Sobiad, and Web of Science'' as national and international literature search engines. Utilizing key terms such as ''nurse'', ''patient safety'', and ''attitude towards patient safety'', a total of 365 studies conducted within the Turkish sample were identified without imposing a date restriction. Subsequently, 15 studies meeting the research criteria were selected for detailed examination. Results: The analysis revealed that the majority of studies were conducted between 2022 and 2023 (n=9), primarily adopting a descriptive and cross-sectional design (n=13), and predominantly published in the Marmara region (n=5) and within hospitals under the Ministry of Health (n=29). A total of 3,393 healthcare professionals were included in the analysis. It was found that patient safety attitudes were mainly dealt with in descriptive studies and in general, nurses' patient safety attitudes are at a moderate level and personal and professional characteristics are related to patient safety attitudes. Furthermore, personal and professional characteristics were found to be associated with attitudes towards patient safety. Conclusion: The outcomes derived from the research underscore the necessity of generating knowledge based on scientific evidence related to patient safety and enhancing nurses' attitudes toward patient safety.
Keywords: Bibliographic review; patient safety; attitude towards patient safety; nurse
Objective: This research aims to conduct a bibliographic analysis of national and international literature encompassing publications on nurses' attitudes towards patient safety. The goal is to identify similarities and divergences reported in the research outcomes. Material and Methods: This bibliographic review, conducted between December 2023 and January 2024, employed 9 databases, including ''Google Scholar, Dergi Park Academic, Ulakbim-EKUAL, TR Dizin, EBSCO-Host, Medline-Pubmed, Sucopus, Sobiad, and Web of Science'' as national and international literature search engines. Utilizing key terms such as ''nurse'', ''patient safety'', and ''attitude towards patient safety'', a total of 365 studies conducted within the Turkish sample were identified without imposing a date restriction. Subsequently, 15 studies meeting the research criteria were selected for detailed examination. Results: The analysis revealed that the majority of studies were conducted between 2022 and 2023 (n=9), primarily adopting a descriptive and cross-sectional design (n=13), and predominantly published in the Marmara region (n=5) and within hospitals under the Ministry of Health (n=29). A total of 3,393 healthcare professionals were included in the analysis. It was found that patient safety attitudes were mainly dealt with in descriptive studies and in general, nurses' patient safety attitudes are at a moderate level and personal and professional characteristics are related to patient safety attitudes. Furthermore, personal and professional characteristics were found to be associated with attitudes towards patient safety. Conclusion: The outcomes derived from the research underscore the necessity of generating knowledge based on scientific evidence related to patient safety and enhancing nurses' attitudes toward patient safety.
Keywords: Bibliographic review; patient safety; attitude towards patient safety; nurse
ÖZET
Amaç: Bu araştırmada, hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumlarını kapsayan ulusal ve uluslararası yazındaki yayınların bibliyografik açıdan incelenmesi ve araştırma sonuçlarında raporlanan benzerlik ve ayrışmaların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntemler: Bibliyografik inceleme türündeki bu çalışma, Aralık 2023-Ocak 2024 tarihleri arasında ulusal ve uluslararası literatür arama motoru olarak ''Google Akademik, Dergi Park Akademik, Ulakbim-EKUAL, TR Dizin, EBSCO-Host, Medline-Pubmed, Sucopus, Sobiad ve Web of Science'' olmak üzere 9 veri tabanı kullanılarak yapılmıştır. Bu kapsamda ''hemşire'', ''hasta güvenliği'' ve ''hasta güvenliği tutumu'' anahtar kelimeleri kullanılarak, Türk örnekleminde gerçekleştirilen ve tarih sınırlandırılması yapılmadan yayımlanan toplam 365 çalışmaya ulaşıldı. Araştırma kriterleri doğrultusunda 15 çalışma incelemeye alındı. Bulgular: Analiz sonucunda en fazla araştırmanın 2022-2023 yılları arasında (n=9) ve çoğunun tanımlayıcı ve kesitsel tasarımda (n=13) yayımlandığı ve Marmara bölgesinde (n=5), Sağlık Bakanlığı hastanelerinde (n=29) gerçekleştirildiği bulundu. Toplamda 3.393 sağlık çalışanı analiz edildi. Araştırmalarda ağırlık olarak hasta güvenliği tutumlarının tanımlayıcı türde ele alındığı ve genel olarak hemşirelerin hasta güvenliği tutumlarının orta düzeyde olduğu, kişisel ve mesleki özelliklerinin hasta güvenliği tutumları ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlar, hasta güvenliği ile ilgili bilimsel kanıtlara dayalı bilgi üretmenin ve hemşirelerin hasta güvenliğine yönelik tutumlarının geliştirmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler: Bibliyografik inceleme; hasta güvenliği; hasta güvenliği tutumu; hemşire
Amaç: Bu araştırmada, hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumlarını kapsayan ulusal ve uluslararası yazındaki yayınların bibliyografik açıdan incelenmesi ve araştırma sonuçlarında raporlanan benzerlik ve ayrışmaların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntemler: Bibliyografik inceleme türündeki bu çalışma, Aralık 2023-Ocak 2024 tarihleri arasında ulusal ve uluslararası literatür arama motoru olarak ''Google Akademik, Dergi Park Akademik, Ulakbim-EKUAL, TR Dizin, EBSCO-Host, Medline-Pubmed, Sucopus, Sobiad ve Web of Science'' olmak üzere 9 veri tabanı kullanılarak yapılmıştır. Bu kapsamda ''hemşire'', ''hasta güvenliği'' ve ''hasta güvenliği tutumu'' anahtar kelimeleri kullanılarak, Türk örnekleminde gerçekleştirilen ve tarih sınırlandırılması yapılmadan yayımlanan toplam 365 çalışmaya ulaşıldı. Araştırma kriterleri doğrultusunda 15 çalışma incelemeye alındı. Bulgular: Analiz sonucunda en fazla araştırmanın 2022-2023 yılları arasında (n=9) ve çoğunun tanımlayıcı ve kesitsel tasarımda (n=13) yayımlandığı ve Marmara bölgesinde (n=5), Sağlık Bakanlığı hastanelerinde (n=29) gerçekleştirildiği bulundu. Toplamda 3.393 sağlık çalışanı analiz edildi. Araştırmalarda ağırlık olarak hasta güvenliği tutumlarının tanımlayıcı türde ele alındığı ve genel olarak hemşirelerin hasta güvenliği tutumlarının orta düzeyde olduğu, kişisel ve mesleki özelliklerinin hasta güvenliği tutumları ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Sonuç: Araştırmadan elde edilen sonuçlar, hasta güvenliği ile ilgili bilimsel kanıtlara dayalı bilgi üretmenin ve hemşirelerin hasta güvenliğine yönelik tutumlarının geliştirmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler: Bibliyografik inceleme; hasta güvenliği; hasta güvenliği tutumu; hemşire
REFERANSLAR:
- Dhingra-Kumar N, Brusaferro S, Arnoldo L. Patient Safety in the World. 2020. In: Donaldson L, Ricciardi W, Sheridan S, Tartaglia R, eds. Textbook of Patient Safety and Clinical Risk Management [Internet]. Cham (CH): Springer; 2021. Chapter 8. [Crossref] [PubMed]
- Aykaç K, Yeşilyurt T. Cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin hasta güvenliğine ilişkin tutumları ve etkileyen faktörler [Patient safety attitudes and influencing factors of nurses working in surgical units]. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2023;11(3):1827-43. (in Turkish) [Crossref]
- World Health Organization (WHO). Global patient safety action plan 2021?2030 towards eliminating avoidable harm in health care. 2021. Third Draft. January (December, 24, 2023). [Link]
- World Health Organization (WHO). Patient safety: making health care safer. Geneva, Switzerland. 2023. [Link]
- Sağlık Bakanlığı Genel Müdürlüğü [İnternet]. SKS Hastane (Sürüm 6.1) Hakkında. Copyright © 2025 T.C. Sağlık Bakanlığı 2021. [Link]
- International Council of Nurses (ICN). ICN position statement on patient safety. 2023. (May 18, 2025). [Link]
- Korkmaz Yenice G, Esenay FI, Sezer TA. Çocuk cerrahisi hemşirelerinin hasta güvenliği kültürünün belirlenmesi [Determination of patient safety culture of pediatric surgery nurses]. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(1):76-83. [Crossref]
- Karahüseyinoğlu EK. Hasta Güvenliği Kültürü Ve Oluşum Aşamaları. 1. Baskı. İstanbul: Efe Akademi Yayınları; 2021.
- Demirel G, Akgün Ö, Doğaner AA. The effect of patient safety attitudes and cultures on medical errors of intern students [İntörn öğrencilerin hasta güvenliği tutum ve kültürlerinin tıbbi hata durumlarına etkisi]. Acıbadem University Health Sciences Journal. 2020;11(2):276-83. [Link]
- Bayer E, Çevik G. Hemşirelerin hasta güvenliği tutumlarının hasta güvenliği kültürü üzerine etkilerinin araştırılması: bir araştırma uygulama hastanesi örneği [Investigation of the effects of nurses' patient safety attitudes on patient safety culture: a case of a research and application hospital]. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(3):653-76. [Link]
- Nantsupawat A, Poghosyan L, Wichaikhum OA, Kunaviktikul W, Fang Y, Kueakomoldej S et al. Nurse staffing, missed care, quality of care and adverse events: a cross‐sectional study. Journal of Nursing Management. 2022;30(2):447-54. [Crossref]
- Erkuş Küçükkelepçe G, Arslan Şeker S. Hemşirelerin hasta güvenliğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler: sistematik derleme [Factors affecting nurses? attitudes towards patient safety: systematic review]. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2022;9(2):334-48. [Crossref]
- Salih SA, Reshia FAA, Bashir WAH, Omar AM, Elwasef SA. Patient safety attitude and associated factors among nurses at Mansoura University Hospital: A cross sectional study. International Journal of Africa Nursing Sciences. 2021;14(7):100287. [Crossref]
- Sexton JB, Helmreich RL, Neilands TB, Rowan K, Vella K, Boyden J, et al. The Safety Attitudes Questionnaire: psychometric properties, benchmarking data, and emerging research. BMC Health Serv Res. 2006;6:44. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Baykal Ü, Şahin NH, Altuntaş S. Hasta Güvenliği Tutum Ölçeğinin Türkçe?ye uyarlanması [Turkish adaptation of Patient Safety Attitude Questionnaire[. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2010;7(1):39-45. [Link]
- Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, et al. The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ. 2021;372:n71. [PubMed] [PMC]
- Polit DF, Beck CT. Literature reviews: finding and critiquing evidence. In Polit DF, Beck CT, eds. Nursing Research: Generating And Assessing Evidence For Nursing Practice. 11th ed. Philadelphia: Lippincott Williams&Wilkins; 2021. p.112-4.
- Aydemir A, Koç Z. Factors affecting patient safety culture and attitudes in emergency nurses. East Mediterr Health J. 2023;29(3):195-204. [Crossref]
- Durgun H, Kaya H. The attitudes of emergency department nurses towards patient safety. Int Emerg Nurs. 2018;40:29-32. [Crossref] [PubMed]
- Efil S, Engin B, Türen S. Nurses? compliance with isolation precautions and their attitudes to patient safety. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;14(4):703-8. [Crossref]
- Efil S, Turen S, Demir E. Nurses? covid-19 fears and patient safety attitudes in the pandemic. European Journal of Clinical And Experimental Medicine. 2023;21(1):19-26. [Crossref]
- Çilhoroz Y, İlgün G. Examination of nurses? attitudes about patient safety according to sociodemographic characteristics. Sudan Journal Of Medical Sciences. 2022;17(4):444-58. [Crossref]
- Küçükkelepçe Erkuş G, Altınbaş Y, Karaca T. The effect of individual workload perceptions of nurses working in covid-19 clinics on their attitudes towards patient safety. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2022;9(1):67-78. [Crossref]
- İşeri Ö, Sarıtaş H. Cerrahi ve dahili kliniklerde çalışan hemşirelerin profesyonel değerleri ile hasta güvenliği tutumlarının incelenmesi [Investigation of the professional values and patient safety attitudes of nurses working in surgery and internal clinics]. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;32(1):56-64. [Crossref]
- Karahan E, Çelik S, Sugeçti S. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin iş yükü algısı, hasta güvenliği tutumu ve etkileyen faktörlerin incelenmesi [Investigation of workload perception, patient safety attitude and affecting factors of nurses working in surgical clinics]. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi. 2021;18(1):1-9 [Crossref]
- Özer Ö, Şantaş F, Gün Ç, Şentürk S. Hemşirelerin hasta güvenliği tutumlarına ilişkin algılarının değerlendirilmesi [Assessing perceptions of nurses regarding patient safety attitudes]. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019;10(2):161-8. [Link]
- Ozer S, Sarsilmaz Kankaya H, Aktas Toptas H, Aykar FS. Attitudes toward patient safety and tendencies to medical error among Turkish cardiology and cardiovascular surgery nurses. J Patient Saf. 2019;15(1):1-6. [Crossref] [PubMed]
- Uzelli Yilmaz D, Yilmaz D, Duzgun G, Akin E. A phenomenological analysis of experiences and practices of nurses providing palliative and end of life care. Omega (Westport). 2023;87(3):999-1016. [Crossref] [PubMed]
- Yılmaz Güven D, Şener Özalp Ş. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin tıbbi hatalara ilişkin tutumları ile hasta güvenliği tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Investigation of the relationship between the attitudes of nurses working in surgical clinics towards medical errors and their attitudes towards patient safety]. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;8(3):240-9. [Crossref]
- Ünver S, Yeniğün SC. Patient safety attitude of nurses working in surgical units: a cross-sectional study in turkey. Journal of Perianesthesia Nursing. 2020;35(6):671-5. [Crossref]
- Bahar S, Önler E. Turkish surgical nurses? attitudes related to patient safety: a questionnaire study. Nigerian Journal of Clinical Practice. 2020;23(4):470-5. [Crossref]
- Gökkaya D. Hasta ve Çalışan Güvenliği. Durmuş A, Amarat M. Olağan Dışı Durumlarda Sağlık Yönetimi. İstanbul: Efe Akademi; 2023. p.247.
- Bora Başara B, Soytutan Çağlar İ, Aygün A, Özdemir TA, Kulali B, Ünal G, et al. Sağlık İstatistikleri Yıllığı. 2021. [Link]
- Biresaw H, Asfaw N, Zewdu F. Knowledge and attitude of nurses towards patient safety and its associated factors. International Journal of Africa Nursing Sciences. 2020;13:100229. [Crossref]
- Wake AD, Tuji TS, Gonfa BK, Waldekidan ET, Beshaw ED, Mohamed MA, et al. Knowledge, attitude, practice and associated factors towards patient safety among nurses working at asella referral and teaching hospital, Ethiopia: A Cross-Sectional Study. Plos One. 2021;16(7):E0254122. [Crossref]
.: İşlem Listesi