.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Hemşire Öğrencilerde Afetlere Hazırlık İnancı ve Sağlık İnanç Modeline Göre Afetlere Hazırlık Engellerinin İncelenmesi: Tanımlayıcı ve Fenomenolojik Çalışma
Examination of Disaster Preparedness Beliefs and Barriers to Disaster Preparedness According to the Health Belief Model Among Nursing Students: A Descriptive and Phenomenological Study
Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2025;10(2):263-73
doi: 10.5336/healthsci.2024-106364
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin afetlere hazırlık inancını, afetlere hazırlık inancını etkileyen faktörleri ve afetlere hazırlık engellerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Karma yöntem kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, bir devlet üniversitesinde hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Veriler 1-30 Nisan 2024 tarihleri arasında yüz yüze toplanmıştır. Veriler Sosyodemografik Bilgi Formu, Genel Afete Hazırlık Ölçeği ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile toplanmıştır. Araştırma verileri sayı, yüzde, çoklu regresyon analizi ve betimsel analiz ile incelenmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %57,5'inin daha önce herhangi bir afet deneyimlediği, %81'inin afet eğitimi almadığı, %90,2'sinin evinde afet çantası bulunmadığı ve %57,5'inin olası bir afet durumunda toplanma alanını bilmediği belirlenmiştir. Araştırmada; sosyal güvence varlığı, afet toplanma alanını bilme, kadın cinsiyeti, evinde afet çantası bulundurma, 3 ve 4. sınıfta eğitim görüyor olma, afet eğitimi alma, afetlere hazır olduğunu düşünme değişkenlerinin afet hazırlık inancı için koruyucu faktör olduğu ve bu değişkenlerin afete hazırlık inancının %35,4'ünü etkilediği saptanmıştır. Öğrencilerin 1) Derinlemesine bilgi eksikliği, 2) Afetleri depremler ile bütünleştirme, 3) Ekonomik yetersizlikler, 4) Önemsememe, 5) Benim başıma gelmez düşüncesi, 6) Kademeli planlamaların eksikliği, 7) Zorunlu uygulama ve denetim eksikliği ve 8) Kaderci yaklaşım nedenlerini afetlere hazırlık engeli olarak gördükleri belirlenmiştir. Sonuç: Hemşire öğrencilerin afetlere hazırlık inancının orta düzeyde olduğu, afetlere hazırlığın önemli olduğunu düşündükleri fakat afetlere hazırlıklarının yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır. Afetlerin halk sağlığı üzerindeki etkileri ve hemşirelerin sağlık hizmeti sunumunda önemli bir dilimi oluşturduğu dikkate alınarak, toplumun ve hemşirelerin afetlere hazırlığını desteklemek için girişimlerin planlanması önemli olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik öğrencileri; afet planlaması; afet; yöntem araştırması
Amaç: Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin afetlere hazırlık inancını, afetlere hazırlık inancını etkileyen faktörleri ve afetlere hazırlık engellerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Karma yöntem kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın evrenini, bir devlet üniversitesinde hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Veriler 1-30 Nisan 2024 tarihleri arasında yüz yüze toplanmıştır. Veriler Sosyodemografik Bilgi Formu, Genel Afete Hazırlık Ölçeği ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ile toplanmıştır. Araştırma verileri sayı, yüzde, çoklu regresyon analizi ve betimsel analiz ile incelenmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %57,5'inin daha önce herhangi bir afet deneyimlediği, %81'inin afet eğitimi almadığı, %90,2'sinin evinde afet çantası bulunmadığı ve %57,5'inin olası bir afet durumunda toplanma alanını bilmediği belirlenmiştir. Araştırmada; sosyal güvence varlığı, afet toplanma alanını bilme, kadın cinsiyeti, evinde afet çantası bulundurma, 3 ve 4. sınıfta eğitim görüyor olma, afet eğitimi alma, afetlere hazır olduğunu düşünme değişkenlerinin afet hazırlık inancı için koruyucu faktör olduğu ve bu değişkenlerin afete hazırlık inancının %35,4'ünü etkilediği saptanmıştır. Öğrencilerin 1) Derinlemesine bilgi eksikliği, 2) Afetleri depremler ile bütünleştirme, 3) Ekonomik yetersizlikler, 4) Önemsememe, 5) Benim başıma gelmez düşüncesi, 6) Kademeli planlamaların eksikliği, 7) Zorunlu uygulama ve denetim eksikliği ve 8) Kaderci yaklaşım nedenlerini afetlere hazırlık engeli olarak gördükleri belirlenmiştir. Sonuç: Hemşire öğrencilerin afetlere hazırlık inancının orta düzeyde olduğu, afetlere hazırlığın önemli olduğunu düşündükleri fakat afetlere hazırlıklarının yetersiz olduğu sonucuna varılmıştır. Afetlerin halk sağlığı üzerindeki etkileri ve hemşirelerin sağlık hizmeti sunumunda önemli bir dilimi oluşturduğu dikkate alınarak, toplumun ve hemşirelerin afetlere hazırlığını desteklemek için girişimlerin planlanması önemli olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hemşirelik öğrencileri; afet planlaması; afet; yöntem araştırması
ABSTRACT
Objective: The present study was conducted to determine the disaster prepaedness beliefs of nursing students, the factors affecting disaster preparedness beliefs, and the barriers to disaster preparedness. Material and Methods: The population of the mixed-method research consisted of nursing students studying at a state university. Data were collected face-toface between April 1-30, 2024. The data were collected through a Sociodemographic Information Form, General Disaster Preparedness Scale, and Semi-structured Interview Form. Number, percentage, multiple regression analysis, and descriptive analysis were used to analyze the data. Results: It was determined that 57.5% of the students had previously experienced a disaster, 81% had not received disaster training, 90.2% did not have a disaster kit prepared at home, and 57.5% were unaware of the assembly area in case of a possible disaster. The present study revealed that the variables of having social security, being aware of the disaster assembly area, female gender, possession of a disaster kit at home, attending grade 3 and 4 of undergraduate studies, receiving disaster preparedness training, and assuming preparedness for disasters were protective factors for disaster preparedness beliefs, and these variables affected 35.4% of disaster preparedness beliefs of students. It was determined that the students considered the following reasons as barriers to disaster preparedness: 1) Lack of in-depth knowledge, 2) Association of disasters with earthquakes, 3) Economic inadequacies, 4) Ignore, 5) The idea of ''it won't happen to me'', 6) Lack of gradual planning, 7) Lack of compulsory implementation and supervision and 8) Fatalistic approach. Conclusion: It was concluded that the disaster preparedness beliefs of nursing students were at a moderate level, they agreed that disaster preparedness was essential, but their disaster preparedness levels were inadequate. Considering the impact of disasters on public health and that nurses constitute an important part of healthcare delivery, interventions to improve the preparedness of society and nurses for disasters should be planned.
Keywords: Nursing students; disaster planning; disaster; methodology research
Objective: The present study was conducted to determine the disaster prepaedness beliefs of nursing students, the factors affecting disaster preparedness beliefs, and the barriers to disaster preparedness. Material and Methods: The population of the mixed-method research consisted of nursing students studying at a state university. Data were collected face-toface between April 1-30, 2024. The data were collected through a Sociodemographic Information Form, General Disaster Preparedness Scale, and Semi-structured Interview Form. Number, percentage, multiple regression analysis, and descriptive analysis were used to analyze the data. Results: It was determined that 57.5% of the students had previously experienced a disaster, 81% had not received disaster training, 90.2% did not have a disaster kit prepared at home, and 57.5% were unaware of the assembly area in case of a possible disaster. The present study revealed that the variables of having social security, being aware of the disaster assembly area, female gender, possession of a disaster kit at home, attending grade 3 and 4 of undergraduate studies, receiving disaster preparedness training, and assuming preparedness for disasters were protective factors for disaster preparedness beliefs, and these variables affected 35.4% of disaster preparedness beliefs of students. It was determined that the students considered the following reasons as barriers to disaster preparedness: 1) Lack of in-depth knowledge, 2) Association of disasters with earthquakes, 3) Economic inadequacies, 4) Ignore, 5) The idea of ''it won't happen to me'', 6) Lack of gradual planning, 7) Lack of compulsory implementation and supervision and 8) Fatalistic approach. Conclusion: It was concluded that the disaster preparedness beliefs of nursing students were at a moderate level, they agreed that disaster preparedness was essential, but their disaster preparedness levels were inadequate. Considering the impact of disasters on public health and that nurses constitute an important part of healthcare delivery, interventions to improve the preparedness of society and nurses for disasters should be planned.
Keywords: Nursing students; disaster planning; disaster; methodology research
REFERANSLAR:
- Tin D, Cheng L, Le D, Hata R, Ciottone G. Natural disasters: a comprehensive study using EMDAT database 1995-2022. Public Health. 2024;226:255-60. [Crossref] [PubMed]
- Ayvazoğlu G, Çekiç M, Yücel H. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi öğrencilerinin afet risk algısı ve afete hazırlık durumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of disaster risk perception and disaster preparedness Of Hatay Mustafa Kemal University students]. Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi. 2020;7:85-96. [Crossref]
- Mohiuddin AK. War and conflict escalation in the context of the COVID-19 pandemic, natural disasters, food, and economic crises: a critical public health issue. Global Journal of Health Sciences and Research. 2023;1(2):84-103. [Crossref]
- Mavrouli M, Mavroulis S, Lekkas E, Tsakris A. The impact of earthquakes on public health: a narrative review of infectious diseases in the post-disaster period aiming to disaster risk reduction. Microorganisms. 2023;11(2):419. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mendis K, Thayaparan M, Kaluarachchi Y, Pathirage C. Challenges faced by marginalized communities in a post-disaster context: a systematic review of the literature. Sustainability. 2023;15(14):10754. [Crossref]
- Yamazaki-Honda R. Progress and challenges toward coherence among disaster risk reduction, climate change adaptation, and sustainable development. Journal of Disaster Research. 2024;19(5):750-9. [Crossref]
- Wen J, Wan C, Ye Q, Yan J, Li W. Disaster risk reduction, climate change adaptation and their linkages with sustainable development over the past 30 years: a review. International Journal of Disaster Risk Science. 2023;14(1):1-13. [Crossref] [PMC]
- Patel RK, Pamidimukkala A, Kermanshachi S, Etminani-Ghasrodashti R. Disaster preparedness and awareness among university students: a structural equation analysis. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(5):4447. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- T.C. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Türkiye Afet Farkındalığı ve Afetlere Hazırlık Araştırması. 2014. [Link]
- Champion VL, Skinner CS. The health belief model. Health Behavior and Health Education: Theory, Research, and Practice. 4th ed. New Jersey: Jossey-Bass; 2008. p.45-65.
- Yoon HJ, Kim YJ. Understanding green advertising attitude and behavioral intention: An application of the health belief model. Journal of Promotion Management. 2016;22(1):49-70. [Crossref]
- Sulat JS, Prabandari YS, Sanusi R, Hapsari ED, Santoso B. The validity of health belief model variables in predicting behavioral change: a scoping review. Health Education. 2018;118(6):499-512. [Crossref]
- Erkin Ö, Aslan G, Öztürk M, Çam B, Ödek Ş. Hemşirelerin genel afete hazırlık durumları ve etkileyen faktörler [Nurses' general disaster preparedness status and affecting factors]. Forbes Journal of Medicine. 2023;4(3):305-14. [Crossref]
- Gümüş D, Yılmaz Z, Tuncer M, Aydın E. Afet yönetiminde hemşirelerin rolü [The role of nurses in disaster management]. Afet ve Risk Dergisi. 2024;7(2):354-67. [Crossref]
- Avcı S, Kaplan B, Ortabağ T. Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri [The level of knowledge and awareness of nursing students about disasters]. Resilience. 2020;4(1):89-101. [Crossref]
- Sarıkahya SD, Yorulmaz DS. Hemşire Öğrencilerin Afete Müdahale Öz Yeterliliğinin Değerlendirilmesi: Tanımlayıcı ve Kesitsel Çalışma [An evaluation of the disaster response self-efficacy of nursing students: a descriptive and cross-sectional study]. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi. 2024;7(1):206-15. [Crossref]
- Gümüş Şekerci Y, Ayvazoğlu G, Çekiç M. Hemşirelik öğrencilerinin doğal afet okuryazarlık düzeyleri ve eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi [Evaluation of nursing students' natural disaster literacy levels and educational efficiency]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2023;10(3):200-6. [Crossref]
- Hisar KM, Yurdakul A. Bir üniversitenin hemşirelik öğrencilerinin afetlerde sağlık hizmetleri ile ilgili bilgilerinin değerlendirilmesi [The evaluation of information about health services in disasters of nursing students of a university]. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Health Sciences Institute. 2015;3(2):54-65. [Link]
- Bujang MA, Sa'at N, Bakar T. Determination of minimum sample size requirement for multiple linear regression and analysis of covariance based on experimental and non-experimental studies. Epidemiology, Biostatistics and Public Health. 2017;14(3):e12117-1-e12117-9. [Crossref]
- Braun V, Clarke V. Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology. 2006;3(2):77-101. [Crossref]
- Inal E, Altintas KH, Dogan N. The development of a general disaster preparedness belief scale using the health belief model as a theoretical framework. International Journal of Assessment Tools in Education. 2018;5(1):146-58. [Crossref]
- Sangkala MS, Gerdtz MF. Disaster preparedness and learning needs among community health nurse coordinators in South Sulawesi Indonesia. Australas Emerg Care. 2018;21(1):23-30. [Crossref] [PubMed]
- Mohamed NA, Abdel-Aziz HR, Elsehrawy MG. Nursing students' knowledge, attitude, and practice regarding disaster preparedness: a cross-sectional study. Risk Manag Healthc Policy. 2023;16:2427-37. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ataman Bor N. Hakkari İli'nde yaşayan bireylerin genel afete hazırlıklı olma inanç durumlarının belirlenmesi [Determination of general disaster preparedness belief status of individuals living in Hakkari] . Resilience. 2024;8(1):45-55. [Crossref]
- Thomas TN, Leander-Griffith M, Harp V, Cioffi JP. Influences of preparedness knowledge and beliefs on household disaster preparedness. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2015;64(35):965-71. [Crossref] [PubMed]
- Yiğit E, Boz G, Gökçe A, Özer A. İnönü Üniversitesi tıp ve mühendislik fakültesi öğrencilerinin afet konusundaki bilgi, tutum ve davranışları [Knowledge, attitudes and behaviours about disasters at Inonu University of medical and engineering students]. Sakarya Tıp Dergisi. 2020;10(4):580-6. [Crossref]
- Miceli R, Sotgiu I, Settanni M. Disaster preparedness and perception of flood risk: a study in an alpine valley in Italy. Journal of Environmental Psychology. 2008;28(2):164-73. [Crossref]
- Lahiri S, Snowden B, Gu J, Krishnan N, Yellin H, Ndiaye K. Multidisciplinary team processes parallel natural disaster preparedness and response: a qualitative case study. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2021;61:102369. [Crossref]
- De Ruiter MC, Couasnon A, van den Homberg MJ, Daniell JE, Gill JC, Ward PJ. Why we can no longer ignore consecutive disasters. Earth's Future. 2020;8(3):e2019EF001425. [Crossref]
- Turan M, Oral V. Implications in the light of the experiences and perspectives of Mukhtars as local community leaders in the scope of disaster management. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2023;85:103508. [Crossref]
- Appleby-Arnold S, Brockdorff N, Callus C. Developing a "culture of disaster preparedness": the citizens' view. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2021;56:102133. [Crossref]
- Wahyuningtyas N, Kodir A, Idris I, Islam MN. Accelerating tourism development by community preparedness on disaster risk in Lombok, Indonesia. Geo Journal of Tourism and Geosites. 2020;29(2): 545-53. [Crossref]
- Öçal EU. Türkiye'de deprem afet yönetimi ve belediyeler [The role of municipalities in earthquake disaster management in Türkiye]. Memleket Siyaset Yönetim. 2024;19(43):735-70. [Crossref]
- Noor MTM, Shahar HK, Ismail SNS, Manaf RA, Said SM, Ahmad J, et al. A systematic review on an optimal dose of disaster preparedness intervention utilizing health belief model theory. Pertanika Journal of Tropical Agricultural Science. 2023;31(1):149-59. [Crossref]
.: İşlem Listesi