.: DERLEME
Hemşirelik Eğitiminin Tarihsel Gelişimi
Historical Development of Nursing Education
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2021;29(1):142-7
doi: 10.5336/mdethic.2020-75753
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
İnsanlığın var oluşundan günümüze kadar yaşanan tüm evrensel olaylar, hemşirelik mesleğinin değişmesine ve gelişmesine sebep olmuştur. Topluma hizmet vermek üzere doğan hemşirelik mesleği; görev tanımı, mesleki rol ve işlevler açısından birçok aşamadan geçmiştir. Eğitim ve uygulama alanında da birçok aşamadan geçen hemşirelik mesleği, bu alanlarda hâlen aktif bir değişim ve gelişim yaşamaktadır. Günümüzde hemşirelik eğitimi giderek gelişmesine rağmen eğitim sürecinde, hemşirelik tarihine yeterince değinilmediği görülmektedir. Oysaki her profesyonel meslekte olduğu gibi hemşirelik mesleğinin eğitiminde, olmazsa olmazların başında meslek tarihi gelmektedir. Buna karşın günümüzde hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin; mesleki tarih bilgisi ve hemşirelik tarihi eğitiminin yeterliliği ve etkinliği konusunda, literatürde yeterince bilgi yer almamaktadır. Hâlbuki hemşirelik mesleğinin bugünkü durumunu ve bu mesleğin yaşadığı gelişimleri değerlendirebilmek için hemşirelik mesleğinin ve eğitiminin; geçmişine bakmak, tarihini anlamak, nasıl ortaya çıktığını, tarihte nasıl geliştiğini ve günümüze kadar nasıl geldiğini bilmek gereklidir. Bütün bunların ışığında bu derleme, literatür incelemesinden yola çıkarak geçmişten günümüze hemşirelik eğitiminin gelişimini ve bu süreçte yaşanılan sorunları bir arada değerlendirmiştir. Aynı zamanda hemşirelik eğitiminin tarihine şekil veren olayların ve günümüzde hemşirelik mesleğini etkileyen konuların çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Bu derlemenin ileride yapılacak olan çalışmalarda ve eğitim alanlarında; akademisyenlere, hemşirelere ve hemşirelik öğrencilerine rehberlik etmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hemşire; hemşirelik tarihi; hemşirelik eğitimi; eğitim
İnsanlığın var oluşundan günümüze kadar yaşanan tüm evrensel olaylar, hemşirelik mesleğinin değişmesine ve gelişmesine sebep olmuştur. Topluma hizmet vermek üzere doğan hemşirelik mesleği; görev tanımı, mesleki rol ve işlevler açısından birçok aşamadan geçmiştir. Eğitim ve uygulama alanında da birçok aşamadan geçen hemşirelik mesleği, bu alanlarda hâlen aktif bir değişim ve gelişim yaşamaktadır. Günümüzde hemşirelik eğitimi giderek gelişmesine rağmen eğitim sürecinde, hemşirelik tarihine yeterince değinilmediği görülmektedir. Oysaki her profesyonel meslekte olduğu gibi hemşirelik mesleğinin eğitiminde, olmazsa olmazların başında meslek tarihi gelmektedir. Buna karşın günümüzde hemşirelerin ve hemşirelik öğrencilerinin; mesleki tarih bilgisi ve hemşirelik tarihi eğitiminin yeterliliği ve etkinliği konusunda, literatürde yeterince bilgi yer almamaktadır. Hâlbuki hemşirelik mesleğinin bugünkü durumunu ve bu mesleğin yaşadığı gelişimleri değerlendirebilmek için hemşirelik mesleğinin ve eğitiminin; geçmişine bakmak, tarihini anlamak, nasıl ortaya çıktığını, tarihte nasıl geliştiğini ve günümüze kadar nasıl geldiğini bilmek gereklidir. Bütün bunların ışığında bu derleme, literatür incelemesinden yola çıkarak geçmişten günümüze hemşirelik eğitiminin gelişimini ve bu süreçte yaşanılan sorunları bir arada değerlendirmiştir. Aynı zamanda hemşirelik eğitiminin tarihine şekil veren olayların ve günümüzde hemşirelik mesleğini etkileyen konuların çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Bu derlemenin ileride yapılacak olan çalışmalarda ve eğitim alanlarında; akademisyenlere, hemşirelere ve hemşirelik öğrencilerine rehberlik etmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hemşire; hemşirelik tarihi; hemşirelik eğitimi; eğitim
ABSTRACT
Nursing profession has continued to evolve and develop throughout the history of humanity. The primary motivation of nursing profession has been to serve the community and its job description, professional roles, and functions have undergone substantial changes over time. Moreover, the education and practice of nursing profession have fundamentally changed for ages and they are still changing. Despite all these significant transformations in the nature of nursing profession, the history of professional nursing is not specifically addressed in the curricula of nursing departments. However, the history of professional nursing practice is a sine qua non of the nursing education curriculum as in other disciplines. Furthermore, only a few studies have been published so far on the proficiency and efficiency of nursing history education among nurses and nursing students. It would be reasonable to argue that any assessment of nursing practice today as well as historical development of nursing deliberately requires a comprehensive understanding of the historical background of nursing, how it proved itself as a professional and scientific field, how it developed over time and how it has accomplished its current integrity and capacity. In light of such a historical background, this study aims to conduct a literature review to investigate the history of nursign education, its development, and challenges. This study will also endevaour to draw a framework of crucial incidents and issues that have shaped the historical development of nursing practice. Consequently, this study is considered to pave the way for future researches and educational programs that are particularly designed for researchers, nurses, and nursing students.
Keywords: Nurse; history of nursing; nursing education; education
Nursing profession has continued to evolve and develop throughout the history of humanity. The primary motivation of nursing profession has been to serve the community and its job description, professional roles, and functions have undergone substantial changes over time. Moreover, the education and practice of nursing profession have fundamentally changed for ages and they are still changing. Despite all these significant transformations in the nature of nursing profession, the history of professional nursing is not specifically addressed in the curricula of nursing departments. However, the history of professional nursing practice is a sine qua non of the nursing education curriculum as in other disciplines. Furthermore, only a few studies have been published so far on the proficiency and efficiency of nursing history education among nurses and nursing students. It would be reasonable to argue that any assessment of nursing practice today as well as historical development of nursing deliberately requires a comprehensive understanding of the historical background of nursing, how it proved itself as a professional and scientific field, how it developed over time and how it has accomplished its current integrity and capacity. In light of such a historical background, this study aims to conduct a literature review to investigate the history of nursign education, its development, and challenges. This study will also endevaour to draw a framework of crucial incidents and issues that have shaped the historical development of nursing practice. Consequently, this study is considered to pave the way for future researches and educational programs that are particularly designed for researchers, nurses, and nursing students.
Keywords: Nurse; history of nursing; nursing education; education
REFERANSLAR:
- Öztunç G. [Nature of Nursing]. Atabek Aştı T, Karadağ A, editör. Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı. 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2016. p.25-35. ISBN:978-975-01795-7-0.
- Dikmen Y. [Nursing Profession]. Uysal N, Çakırcalı E, editör. Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları. 7. Baskı. Ankara: Palme Yayınevi; 2015. P. 1-20. ISBN:978-605-355-314-4.
- Kıran B, Taşkıran EG. [Overview of nursing education and manpower planning in Turkey]. Lokman Hekim Dergisi. 2015;5(2):62-8.[Link]
- Şentürk SE. Hemşirelik Tarihi. 2. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2014.
- Özden M. Tıbbi Etik ve Meslek Tarihi Ders Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Ayrıntı Basımevi; 2014. ISBN:9789759545246.
- Leblebicioğlu H. [18. Yüzyıldan Günümüze Türkiye ve Amerika'da Askeri Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;6(4), 268-74.[Link]
- Torun S. Kırım Savaşı'nda Hasta Bakımı ve Hemşirelik. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2014. ISBN: 978605464992.
- Velioğlu P, Oktay S. [Türkiye'de Hemşirelik Araştırmalarına Tarihsel Açıdan Kısa Bir Bakış.] Hemşirelikte Araştırma Dergisi. 1999;1: 5-12.
- Eroğlu Ö, Yüksel S, Özaslan O. [Nursing in the World]. I. Uluslararası & III. Ulusal Hemşirelik Tarihi Kongresi. İzmir: 2018. p.1019-20.[Link]
- Topuksak B, Kublay G. [What are the changes in nursing education since Florance Nightingale? Modern nursing education in Europe and Turkey]. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010; Sempozyum özel sayı: 298-305.[Link]
- Akça Ay. F. [Mesleki Temel Kavramlar]. Akça Ay. F editör, Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler. 4. Baskı, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi. 2012; 2-18. ISBN:978-975-420-858.
- Ökdem Ş, Abbasoğlu A, Doğan N. [Hemşirelik Tarihi, Eğitimi ve Gelişimi]. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2000; 1 (1): 5-11.[Crossref]
- Artvinli F. [Verem Savaşı Hemşire Okulu, Erenköy Sanatoryumu ve Dispanserle: Muazzez Yazıcıoğlu ile Sözlü Tarih Çalışması.] Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları. 2017; 23:57-89.
- Resmî Gazete (2.3.1954/8647), 6283 Hemşirelik Kanunu; 1954. p.460. (Erişim tarihi: 31.3.2020)[Link]
- Ergöl Ş. [Nursing education in higher education in Turkey]. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2011;1(3):152-5.[Crossref]
- Torun S. [Investigation of teaching of nursing history course in nursing undergraduate programs in Turkey]. Lokman Hekim Dergisi. 2019;9(3):317-25.[Crossref]
- Resmî Gazete (2.5.2007/26510), 5634 sayılı Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2007. (Erişim tarihi: 3.4.2020). [Link]
- Resmî Gazate (2.2.2008 Sayı: 26775), Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik,Eczacılık ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik; 2008. (Erişim tarihi: 3.4.2020).[Link]
- T.C Millî Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı, 11.08.2009 Lisans Tamamlama. (Erişim Tarihi:18.3.2020). [Link]
- Resmî Gazete (8.3.2010 Sayı: 27515), Hemşirelik Yönetmeliği; 2010 (Erişim tarihi: 5.3.2020). [Link]
- Resmî Gazete (19.4.2011 Sayı: 27910), Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik; 2011.[Link]
- Resmî Gazete (18.1.2014 Sayı: 28886), Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun; 2014. (Erişim tarihi: 3.4.2020). [Link]
- Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2019). (Erişim tarihi: 3.6.2020). [Link]
.: İşlem Listesi