.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Kronik Böbrek Hastalarında Mandibular Kemik Kalitesinin Değerlendirilmesi
Evaluation of Mandibular Bone Quality in Chronic Kidney Disease (CKD) Patients
Turkiye Klinikleri J Dental Sci. 2021;27(1):15-20
doi: 10.5336/dentalsci.2020-73423
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Çalışmanın amacı, panoramik radyograflar üzerinden fraktal analiz metodu ile yapılacak olan inceleme ile kronik böbrek hastalığına (KBH) sahip olan kişiler ile sağlıklı kişilerin mandibular kemik yapılarının karşılaştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Hasta grubuna son evre kronik böbrek hastalığına sahip olup, iki yılı aşkın zamandır diyaliz tedavisi gören 62 hasta dahil edildi. Kontrol grubu ise kemik yapısını etkileyebilecek herhangi bir sistemik hastalığı bulunmayan 62 sağlıklı bireyden oluşturuldu. 124 panoramik radyograf incelendi. İncelenecek alanlar panoramik radyografiler üzerinden belirlendi, ilgili alan 1 (İA1) süngerimsi kemik içinden olacak şekilde seçilirken, İA2 kortikal kemik içinde olacak şekilde seçildi. İlgili alanlara fraktal analiz uygulandı. Bulgular: Kontrol ve hasta grubunu ortalama İA1 fraktal boyut (FB) değerleri sırası ile 1,28±0,1 ve 1,17±0,08 idi. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulundu (p<0,001). Kontrol ve hasta grubunun ortalama İA2 FB değerleri de sırası ile 1,41 ±0,1 ve 1,33±0,07 idi. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulundu (p<0,001). Sonuç: KBH kaynaklı kemik ve mineral bozuklukları ve renal osteodistrofi, kemik fizyolojisini hacim ve mineralizasyon açısından etkiler. Bu durumdan etkilenen çene kemiklerinin, diş çekimi, ortodontik tedavi ve implant tedavisi gibi dental işlemlerin başarısı üzerine önemli klinik etkileri olabilir. KBH-mineral ve kemik bozukluğunun (KBH-MKB) çene kemiği üzerine olan olası etkisinin değerlendirilmesi ve takip edilmesi için, kemiğin radyolojik kontrolü ve kemiğin iç yapısının fraktal analiz ile değerlendirilmesi kullanışlı bir yöntem olabilir.
Anahtar Kelimeler: Böbrek yetmezliği, kronik; radyografi, panoramik; benzer elemanlarin oluşturduğu şekiller; mandibula; kronik böbrek hastaliği- mineral ve kemik bozukluğu
Amaç: Çalışmanın amacı, panoramik radyograflar üzerinden fraktal analiz metodu ile yapılacak olan inceleme ile kronik böbrek hastalığına (KBH) sahip olan kişiler ile sağlıklı kişilerin mandibular kemik yapılarının karşılaştırılmasıdır. Gereç ve Yöntemler: Hasta grubuna son evre kronik böbrek hastalığına sahip olup, iki yılı aşkın zamandır diyaliz tedavisi gören 62 hasta dahil edildi. Kontrol grubu ise kemik yapısını etkileyebilecek herhangi bir sistemik hastalığı bulunmayan 62 sağlıklı bireyden oluşturuldu. 124 panoramik radyograf incelendi. İncelenecek alanlar panoramik radyografiler üzerinden belirlendi, ilgili alan 1 (İA1) süngerimsi kemik içinden olacak şekilde seçilirken, İA2 kortikal kemik içinde olacak şekilde seçildi. İlgili alanlara fraktal analiz uygulandı. Bulgular: Kontrol ve hasta grubunu ortalama İA1 fraktal boyut (FB) değerleri sırası ile 1,28±0,1 ve 1,17±0,08 idi. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulundu (p<0,001). Kontrol ve hasta grubunun ortalama İA2 FB değerleri de sırası ile 1,41 ±0,1 ve 1,33±0,07 idi. İki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulundu (p<0,001). Sonuç: KBH kaynaklı kemik ve mineral bozuklukları ve renal osteodistrofi, kemik fizyolojisini hacim ve mineralizasyon açısından etkiler. Bu durumdan etkilenen çene kemiklerinin, diş çekimi, ortodontik tedavi ve implant tedavisi gibi dental işlemlerin başarısı üzerine önemli klinik etkileri olabilir. KBH-mineral ve kemik bozukluğunun (KBH-MKB) çene kemiği üzerine olan olası etkisinin değerlendirilmesi ve takip edilmesi için, kemiğin radyolojik kontrolü ve kemiğin iç yapısının fraktal analiz ile değerlendirilmesi kullanışlı bir yöntem olabilir.
Anahtar Kelimeler: Böbrek yetmezliği, kronik; radyografi, panoramik; benzer elemanlarin oluşturduğu şekiller; mandibula; kronik böbrek hastaliği- mineral ve kemik bozukluğu
ABSTRACT
Objectives: The aim of this study was to compare the mandibular bone structure of patients with chronic kidney disease (CKD) and healthy subjects by using fractal analysis method on panoramic radiographs. Material and Methods: 62 patients with end-stage CKD who had been on dialysis treatment for more than two years were included in the study group. The control group consisted of 62 healthy individuals without any systemic disease. 124 panoramic radiographs were evaluated. Areas to be examined were determined through panoramic radiographs, region of interest 1 (ROI1) was selected within the trabecular bone while ROI2 was selected within the cortical bone. Fractal analysis was conducted on the selected ROIs. Results: The mean fractal dimension (FD) values of the control and study groups were 1.28±0.1 and 1.17±0.08 for the ROI1, respectively. The mean FD values of the control and study groups were 1.41±0.1 and 1.33±0.07 for the ROI2, respectively. There was a statistically significant difference between the two groups for each ROI (p<0.001 and p<0.001). Conclusions: CKD related bone mineral disorders and renal osteodystrophy affect bone physiology through bone volume and mineralization. The affected jawbones can have significant clinical effects on the success of dental procedures such as tooth extraction, orthodontic treatment, and implant treatment. Radiological control of the bone and evaluation of the internal structure of the bone by fractal analysis may be a useful method for evaluating and monitoring possible effect of CKD-Mineral and Bone Disorder (CKD-MBD) on the jawbone.
Keywords: Renal insufficiency, chronic; radiography, panoramic; fractals; mandible; chronic kidney disease- mineral and bone disorder
Objectives: The aim of this study was to compare the mandibular bone structure of patients with chronic kidney disease (CKD) and healthy subjects by using fractal analysis method on panoramic radiographs. Material and Methods: 62 patients with end-stage CKD who had been on dialysis treatment for more than two years were included in the study group. The control group consisted of 62 healthy individuals without any systemic disease. 124 panoramic radiographs were evaluated. Areas to be examined were determined through panoramic radiographs, region of interest 1 (ROI1) was selected within the trabecular bone while ROI2 was selected within the cortical bone. Fractal analysis was conducted on the selected ROIs. Results: The mean fractal dimension (FD) values of the control and study groups were 1.28±0.1 and 1.17±0.08 for the ROI1, respectively. The mean FD values of the control and study groups were 1.41±0.1 and 1.33±0.07 for the ROI2, respectively. There was a statistically significant difference between the two groups for each ROI (p<0.001 and p<0.001). Conclusions: CKD related bone mineral disorders and renal osteodystrophy affect bone physiology through bone volume and mineralization. The affected jawbones can have significant clinical effects on the success of dental procedures such as tooth extraction, orthodontic treatment, and implant treatment. Radiological control of the bone and evaluation of the internal structure of the bone by fractal analysis may be a useful method for evaluating and monitoring possible effect of CKD-Mineral and Bone Disorder (CKD-MBD) on the jawbone.
Keywords: Renal insufficiency, chronic; radiography, panoramic; fractals; mandible; chronic kidney disease- mineral and bone disorder
REFERANSLAR:
- Levey AS, Atkins R, Coresh J, Cohen EP, Collins AJ, Eckardt KU, et al. Chronic kidney disease as a global public health problem: approaches and initiatives-a position statement from Kidney Disease Improving Global Outcomes. Kidney Int. 2007;72(3):247-59.[Crossref] [PubMed]
- Levey AS, Eckardt KU, Tsukamoto Y, Levin A, Coresh J, Rossert J, et al. Definition and classification of chronic kidney disease: a position statement from Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO). Kidney Int. 2005;67(6):2089-100.[Crossref] [PubMed]
- Wu Q, Lai X, Zhu Z, Hong Z, Dong X, Wang T, et al. Evidence for chronic kidney disease-mineral and bone disorder associated with metabolic pathway changes. Medicine (Baltimore). 2015;94(32):e1273.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Proctor R, Kumar N, Stein A, Moles D, Porter S. Oral and dental aspects of chronic renal failure. J Dent Res. 2005;84(3):199-208.[Crossref] [PubMed]
- Ganibegović M. Dental radiographic changes in chronic renal disease. Med Arh. 2000;54(2):115-8.[PubMed]
- Craig RG. Interactions between chronic renal disease and periodontal disease. Oral Dis. 2008;14(1):1-7.[Crossref] [PubMed]
- Demiralp KÖ, Kurşun-Çakmak EŞ, Bayrak S, Akbulut N, Atakan C, Orhan K. Trabecular structure designation using fractal analysis technique on panoramic radiographs of patients with bisphosphonate intake: a preliminary study. Oral Radiol. 2019;35(1):23-8.[Crossref] [PubMed]
- White SC, Rudolph DJ. Alterations of the trabecular pattern of the jaws in patients with osteoporosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1999;88(5):628-35.[Crossref] [PubMed]
- Alman AC, Johnson LR, Calverley DC, Grunwald GK, Lezotte DC, Hokanson JE. Diagnostic capabilities of fractal dimension and mandibular cortical width to identify men and women with decreased bone mineral density. Osteoporos Int. 2012;23(5):1631-6.[Crossref] [PubMed]
- Law AN, Bollen AM, Chen SK. Detecting osteoporosis using dental radiographs: a comparison of four methods. J Am Dent Assoc. 1996;127(12):1734-42.[Crossref] [PubMed]
- Gumussoy I, Miloglu O, Cankaya E, Bayrakdar IS. Fractal properties of the trabecular pattern of the mandible in chronic renal failure. Dentomaxillofac Radiol. 2016;45(5):20150389.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Majumdar S, Lin J, Link T, Millard J, Augat P, Ouyang X, et al. Fractal analysis of radiographs: assessment of trabecular bone structure and prediction of elastic modulus and strength. Med Phys. 1999;26(7):1330-40.[Crossref] [PubMed]
- Updike SX, Nowzari H. Fractal analysis of dental radiographs to detect periodontitis-induced trabecular changes. J Periodontal Res. 2008;43(6):658-64.[Crossref] [PubMed]
- McNerny EMB, Nickolas TL. Bone quality in chronic kidney disease: definitions and diagnostics. Curr Osteoporos Rep. 2017;15(3):207-13.[Crossref] [PubMed] [PMC]
- Goldenstein PT, Jamal SA, Moysés RM. Fractures in chronic kidney disease: pursuing the best screening and management. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2015;24(4):317-23.[PubMed]
- Messier MD, Emde K, Stern L, Radhakrishnan J, Vernocchi L, Cheng B, et al. Radiographic periodontal bone loss in chronic kidney disease. J Periodontol. 2012;83(5):602-11.[Crossref] [PubMed]
- Zhao D, Zhang S, Chen X, Liu W, Sun N, Guo Y, et al. Evaluation of periodontitis and bone loss in patients undergoing hemodialysis. J Periodontol. 2014;85(11):1515-20.[Crossref] [PubMed]
- Zhao D, Chen X, Yue L, Liu W, Mo A, Yu H, et al. Assessment of residual alveolar bone volume in hemodialysis patients using CBCT. Clin Oral Investig. 2015;19(7):1619-24.[Crossref] [PubMed]
- Gupta R, Kumar U, Mallapragada S, Agarwal P. Comparative evaluation of periodontal status of chronic renal failure patients and systemically healthy individuals. J Contemp Dent Pract. 2018;19(3):324-30.[Crossref] [PubMed]
- Sener E, Cinarcik S, Baksi BG. Use of fractal analysis for the discrimination of trabecular changes between individuals with healthy gingiva or moderate periodontitis. J Periodontol. 2015;86(12):1364-9.[Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi