.: ÖN SÖZ
ÖN SÖZ
PREFACE
Makale Dili: TR
Acil tıp; insan hayatını tehdit eden beklenmedik durumlara hızlı, doğru ve etkili müdahaleyi esas alan; bilgiyi refleksle, tecrübeyi güncel kanıtlarla birleştiren multidisipliner bir uzmanlık alanıdır. Acil servis, beklenmedik ve karmaşık klinik tabloların yoğunlaştığı bir ortam olup, bu tablolar arasında zehirlenmeler, oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Acil tıp hekimi, bu tür vakalarda doğru tanıyı hızlıca koyabilmeli, sistemik etkileri öngörebilmeli ve uygun tedavi algoritmalarını zaman kaybetmeden uygulayabilmelidir.
''Zehir olmayan ne var ki? Her şey zehirdir ve zehirsiz hiçbir şey yoktur. Yalnızca doz bir şeyin zehir olup olmadığını belirler.'' diyen Paracelsus'un yüzyıllar öncesine dayanan bu sözü, toksikolojinin evrensel temellerini ortaya koymaktadır. Günümüzde ise zehirlenmeler, çok çeşitli maddelere bağlı olarak acil servislere başvuru nedenleri arasında ciddi bir yer tutmakta; bazen hayat kurtarıcı, bazen de komplikasyon önleyici müdahaleler gerektirmektedir.
Bu kitapta, ülkemiz acil servislerinde sık karşılaşılan ve hızla tanınıp yönetilmesi gereken zehirlenme türleri, bilimsel bir yaklaşımla ele alınmıştır. Antidepresanlar ve lityum gibi psikiyatrik tedavi ajanlarına bağlı gelişen zehirlenmeler, hem kardiyak hem nörolojik etkileri nedeniyle acil yaklaşımda ayrı bir öneme sahiptir. Alkol grubu içinde yer alan etanol, metanol ve izopropanol zehirlenmeleri, özellikle klinik tabloları birbirine benzeyen, ancak tedavileri farklılık gösteren durumlar olarak detaylandırılmıştır. Günümüzde giderek artan bağımlılık oranları nedeniyle opioid, kokain ve amfetamin kaynaklı toksik tablolar daha sık karşımıza çıkmakta, bu nedenle ilgili bölümlerde hem akut yönetim hem de komplikasyonlara yönelik bilgiler sunulmuştur. Halüsinojenler ile zehirlenmeler, özellikle genç popülasyonda değişen klinik prezentasyonları nedeniyle dikkatle ele alınmıştır. Yaygın olarak reçete edilen analjezik ve antiinflamatuar ilaçlara bağlı toksisiteler, sık görülmelerine rağmen bazen gözden kaçabilmekte; bu nedenle bu konuda klinik ipuçlarıyla desteklenmiş açıklamalar sunulmuştur. Kardiyovasküler etkileri nedeniyle ciddi sonuçlar doğurabilen antiaritmik ilaç zehirlenmeleri de yine detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Son olarak, özellikle kırsal bölgelerde sık karşılaşılan ve ciddi sistemik etkiler yaratabilen pestisit, herbisit ve rodentisid zehirlenmeleri, kitabın önemli bölümlerinden birini oluşturmuştur.
Bu kitap, acil tıp alanında deneyimli hekimlerin katkılarıyla hazırlanmıştır. Yazarlar, farklı hastanelerde görev yapan ve klinik pratiğe hâkim uzmanlardan oluşmaktadır. Her bölüm, hem bilimsel literatür hem de günlük klinik uygulamalar esas alınarak yazılmış; tanı, ayırıcı tanı, tedavi ve izlem süreçleri güncel kılavuzlarla uyumlu olacak şekilde yapılandırılmıştır.
Zehirlenmeler, acil tıbbın hem klinik hem de adli boyutları olan, tanı ve tedavi süreci zamanla yarışan bir alanıdır. Bu kitap; acil serviste görev yapan hekimlerin ve sağlık çalışanlarının, karşılaştıkları vakaları daha etkin ve güvenli bir şekilde yönetmelerini hedeflemekte, pratik bir rehber niteliği taşımaktadır.
Bu kitabın ortaya çıkmasında özveriyle çalışan, değerli bilgi ve tecrübelerini paylaşan tüm yazar arkadaşlarıma gönülden teşekkür ederim. Her biri kendi alanında deneyimli olan bu hekimler, ülkemiz acil servislerinde sık karşılaşılan zehirlenmeler konusunda önemli bir bilgi kaynağı sunmuştur.
Ayrıca bilimsel üretkenliği destekleyen tutumları ve bu çalışmanın hayata geçmesinde sundukları katkılar için Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı'na, yayın sürecini titizlikle yöneten Türkiye Klinikleri Yayın Ekibine teşekkür ederim.
Bu kitabın, meslektaşlarımıza ve sağlık alanında öğrenim gören genç hekim adaylarına faydalı olmasını temenni ederim.
Prof. Dr. Birdal YILDIRIM
Editör
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Muğla, Türkiye
''Zehir olmayan ne var ki? Her şey zehirdir ve zehirsiz hiçbir şey yoktur. Yalnızca doz bir şeyin zehir olup olmadığını belirler.'' diyen Paracelsus'un yüzyıllar öncesine dayanan bu sözü, toksikolojinin evrensel temellerini ortaya koymaktadır. Günümüzde ise zehirlenmeler, çok çeşitli maddelere bağlı olarak acil servislere başvuru nedenleri arasında ciddi bir yer tutmakta; bazen hayat kurtarıcı, bazen de komplikasyon önleyici müdahaleler gerektirmektedir.
Bu kitapta, ülkemiz acil servislerinde sık karşılaşılan ve hızla tanınıp yönetilmesi gereken zehirlenme türleri, bilimsel bir yaklaşımla ele alınmıştır. Antidepresanlar ve lityum gibi psikiyatrik tedavi ajanlarına bağlı gelişen zehirlenmeler, hem kardiyak hem nörolojik etkileri nedeniyle acil yaklaşımda ayrı bir öneme sahiptir. Alkol grubu içinde yer alan etanol, metanol ve izopropanol zehirlenmeleri, özellikle klinik tabloları birbirine benzeyen, ancak tedavileri farklılık gösteren durumlar olarak detaylandırılmıştır. Günümüzde giderek artan bağımlılık oranları nedeniyle opioid, kokain ve amfetamin kaynaklı toksik tablolar daha sık karşımıza çıkmakta, bu nedenle ilgili bölümlerde hem akut yönetim hem de komplikasyonlara yönelik bilgiler sunulmuştur. Halüsinojenler ile zehirlenmeler, özellikle genç popülasyonda değişen klinik prezentasyonları nedeniyle dikkatle ele alınmıştır. Yaygın olarak reçete edilen analjezik ve antiinflamatuar ilaçlara bağlı toksisiteler, sık görülmelerine rağmen bazen gözden kaçabilmekte; bu nedenle bu konuda klinik ipuçlarıyla desteklenmiş açıklamalar sunulmuştur. Kardiyovasküler etkileri nedeniyle ciddi sonuçlar doğurabilen antiaritmik ilaç zehirlenmeleri de yine detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Son olarak, özellikle kırsal bölgelerde sık karşılaşılan ve ciddi sistemik etkiler yaratabilen pestisit, herbisit ve rodentisid zehirlenmeleri, kitabın önemli bölümlerinden birini oluşturmuştur.
Bu kitap, acil tıp alanında deneyimli hekimlerin katkılarıyla hazırlanmıştır. Yazarlar, farklı hastanelerde görev yapan ve klinik pratiğe hâkim uzmanlardan oluşmaktadır. Her bölüm, hem bilimsel literatür hem de günlük klinik uygulamalar esas alınarak yazılmış; tanı, ayırıcı tanı, tedavi ve izlem süreçleri güncel kılavuzlarla uyumlu olacak şekilde yapılandırılmıştır.
Zehirlenmeler, acil tıbbın hem klinik hem de adli boyutları olan, tanı ve tedavi süreci zamanla yarışan bir alanıdır. Bu kitap; acil serviste görev yapan hekimlerin ve sağlık çalışanlarının, karşılaştıkları vakaları daha etkin ve güvenli bir şekilde yönetmelerini hedeflemekte, pratik bir rehber niteliği taşımaktadır.
Bu kitabın ortaya çıkmasında özveriyle çalışan, değerli bilgi ve tecrübelerini paylaşan tüm yazar arkadaşlarıma gönülden teşekkür ederim. Her biri kendi alanında deneyimli olan bu hekimler, ülkemiz acil servislerinde sık karşılaşılan zehirlenmeler konusunda önemli bir bilgi kaynağı sunmuştur.
Ayrıca bilimsel üretkenliği destekleyen tutumları ve bu çalışmanın hayata geçmesinde sundukları katkılar için Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı'na, yayın sürecini titizlikle yöneten Türkiye Klinikleri Yayın Ekibine teşekkür ederim.
Bu kitabın, meslektaşlarımıza ve sağlık alanında öğrenim gören genç hekim adaylarına faydalı olmasını temenni ederim.
Prof. Dr. Birdal YILDIRIM
Editör
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi, Acil Tıp AD, Muğla, Türkiye
Emergency medicine is a multidisciplinary specialty based on the rapid, accurate, and effective management of life-threatening, unexpected situations-where knowledge meets reflex and experience is integrated with current evidence. The emergency department is a setting where unpredictable and complex clinical presentations frequently occur, and poisonings occupy a significant portion of these cases. In such scenarios, the emergency physician must be capable of making a prompt and accurate diagnosis, anticipating systemic effects, and implementing appropriate treatment algorithms without delay.
Paracelsus's centuries-old quote, "What is there that is not poison? All things are poison and nothing is without poison. It is the dose only that makes a thing not a poison," lays the foundation of toxicology's universal principles. Today, poisonings remain a prominent reason for emergency department visits, requiring timely interventions that may be life-saving or crucial for preventing complications.
This book presents a scientific approach to the most frequently encountered poisonings in Turkish emergency departments-cases that require swift recognition and management. Poisonings due to psychiatric treatment agents such as antidepressants and lithium hold particular importance due to their combined cardiac and neurological effects. Ethanol, methanol, and isopropanol poisonings, all within the alcohol group, are detailed given their similar clinical pictures yet differing treatment strategies. With rising substance dependency rates, opioid, cocaine, and amphetamine-related toxicities are increasingly observed; therefore, both acute management and complication-focused guidance are provided in the relevant sections. Hallucinogen poisonings are addressed with special attention, especially due to the varying clinical presentations seen in younger populations. Toxicities related to widely prescribed analgesics and anti-inflammatory drugs, though common, are sometimes overlooked-hence, clinical insights are offered to aid recognition and management. Antiarrhythmic drug poisonings, which may lead to severe cardiovascular consequences, are also thoroughly discussed. Lastly, poisonings from pesticides, herbicides, and rodenticides-frequently encountered in rural areas and known for their severe systemic effects-comprise one of the critical chapters of this book.
This book has been prepared with the contributions of experienced physicians from various institutions who are actively practicing in the field of emergency medicine. Each chapter is structured based on both scientific literature and realworld clinical experience, with diagnostic, differential diagnostic, treatment, and follow-up processes aligned with the latest clinical guidelines.
Poisonings constitute an area within emergency medicine that encompasses both clinical and forensic aspects, often requiring time-sensitive diagnostic and therapeutic decisions. This book aims to serve as a practical guide for emergency physicians and healthcare professionals, enabling them to manage such cases more efficiently and safely.
I sincerely thank all contributing authors who worked with great dedication and generously shared their valuable knowledge and experience. These physicians, each an expert in their respective fields, have provided an essential source of information on common toxicological emergencies in our country.
I would also like to express my gratitude to the Department of Emergency Medicine at Muğla Sıtkı Koçman University Faculty of Medicine for their support of academic productivity and to the Türkiye Klinikleri Publishing Team for meticulously managing the publication process.
I hope this book will be a valuable resource for both our colleagues in the field and medical students pursuing careers in healthcare.
Prof. Dr. Birdal YILDIRIM
Editor
Muğla Sıtkı Koçman University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine, Muğla, Türkiye
Paracelsus's centuries-old quote, "What is there that is not poison? All things are poison and nothing is without poison. It is the dose only that makes a thing not a poison," lays the foundation of toxicology's universal principles. Today, poisonings remain a prominent reason for emergency department visits, requiring timely interventions that may be life-saving or crucial for preventing complications.
This book presents a scientific approach to the most frequently encountered poisonings in Turkish emergency departments-cases that require swift recognition and management. Poisonings due to psychiatric treatment agents such as antidepressants and lithium hold particular importance due to their combined cardiac and neurological effects. Ethanol, methanol, and isopropanol poisonings, all within the alcohol group, are detailed given their similar clinical pictures yet differing treatment strategies. With rising substance dependency rates, opioid, cocaine, and amphetamine-related toxicities are increasingly observed; therefore, both acute management and complication-focused guidance are provided in the relevant sections. Hallucinogen poisonings are addressed with special attention, especially due to the varying clinical presentations seen in younger populations. Toxicities related to widely prescribed analgesics and anti-inflammatory drugs, though common, are sometimes overlooked-hence, clinical insights are offered to aid recognition and management. Antiarrhythmic drug poisonings, which may lead to severe cardiovascular consequences, are also thoroughly discussed. Lastly, poisonings from pesticides, herbicides, and rodenticides-frequently encountered in rural areas and known for their severe systemic effects-comprise one of the critical chapters of this book.
This book has been prepared with the contributions of experienced physicians from various institutions who are actively practicing in the field of emergency medicine. Each chapter is structured based on both scientific literature and realworld clinical experience, with diagnostic, differential diagnostic, treatment, and follow-up processes aligned with the latest clinical guidelines.
Poisonings constitute an area within emergency medicine that encompasses both clinical and forensic aspects, often requiring time-sensitive diagnostic and therapeutic decisions. This book aims to serve as a practical guide for emergency physicians and healthcare professionals, enabling them to manage such cases more efficiently and safely.
I sincerely thank all contributing authors who worked with great dedication and generously shared their valuable knowledge and experience. These physicians, each an expert in their respective fields, have provided an essential source of information on common toxicological emergencies in our country.
I would also like to express my gratitude to the Department of Emergency Medicine at Muğla Sıtkı Koçman University Faculty of Medicine for their support of academic productivity and to the Türkiye Klinikleri Publishing Team for meticulously managing the publication process.
I hope this book will be a valuable resource for both our colleagues in the field and medical students pursuing careers in healthcare.
Prof. Dr. Birdal YILDIRIM
Editor
Muğla Sıtkı Koçman University Faculty of Medicine, Department of Emergency Medicine, Muğla, Türkiye
.: İşlem Listesi