.: ÖN SÖZ
ÖN SÖZ
PREFACE
Makale Dili: TR
Çocukluk çağı kanserlerinin insidansı, ülkelere göre 100.000'de 12 ile 17 arasında değişmektedir. Herhangi bir çocuğun doğum ile 20 yaş arasında kanser geliştirme riski yaklaşık 300'de 1'dir. Ülkemizdeki çocuk nüfus göz önüne alındığında, yılda yaklaşık 3000 yeni olgunun tanı alması beklenmektedir. Günümüzde gerek teknolojik gerekse moleküler genetik alanındaki gelişmeler sayesinde kanserde tanı yöntemlerinde önemli aşamalar kaydedilmiş ve bu sayede hem erken, hem de doğru tanı konulması daha kolaylaşmıştır. Yine bu gelişmeler sayesinde hem radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi gibi klasik tedavilerde başarı şansı artmış, hem de yüksek doz tedavi ve kök hücre nakli, hedefe yönelik ajanlar, immünoterapi gibi yeni tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Ayrıca çok merkezli yürütülen randomize klinik çalışmalar sayesinde, tedavi şemaları optimize edilmiştir. Bu gelişmeler neticesinde çocukluk çağı kanserlerinde yaşam oranlarında anlamlı bir artış sağlanmış ve beş yıllık yaşam oranları gelişmiş ülkelerde %85'e kadar ulaşmıştır.
Çocukluk çağı kanserlerinde yaşam oranlarındaki bu anlamlı artışa rağmen, kanser hâlâ çocuk ölüm nedenleri arasında yaşa göre ikinci veya üçüncü sırada yer almaktadır. Kanserde mortalite nedenleri arasında bizzat malign hastalığın progresyonu dışında, hastalığın kendisinin veya tedavinin neden olduğu bazı akut ve acil sorunlar da yer almaktadır. Bu sorunlar bazen hastanın ilk başvuru yakınması olabileceği gibi, daha sonraki takip-tedavi sürecinin herhangi bir aşamasında da gelişebilmekte, acil müdahale ve yoğun bakım tedavisi gerektirebilmektedir. Bu sorunlar direkt mortalite ile sonuçlanmasa bile, primer tedavinin gecikmesine ve dolaylı olarak kür şansının düşmesine neden olabilmekte, bir kısmı ise yaşam kalitesini önemli ölçüde bozan morbiditelere yol açmaktadır.
Pediatrik kanser hastalarının ilk tanıda %30'a varan sıklıkta acil sorunlarla başvurduğu ve yoğun bakıma kabul edildiği, bu hastalarda mortalite oranının %4-11 arasında değiştiği belirlenmiştir. Acil bir tablo ile başvuran hastalarda akut problemin sağaltımı sağlansa bile, 5-yıllık genel yaşam oranlarının daha düşük olduğu bildirilmiştir. Kanserin erken tanı ve tedavisi gibi onkolojik akut ve acil sorunların da erken saptanıp gerekli tedavi yaklaşımının uygulanması hem mortalite ve morbiditenin azaltılması, hem de yaşam kalitesinin iyileştirilmesi açısından önem taşımaktadır.
Pediatrik onkoloji hastalarında görülen akut ve acil sorunlar gelişme mekanizmasına göre değerlendirildiğinde; tümöral kitlenin hacim/bası etkisiyle yarattığı sorunlar, tümöre ve tedaviye bağlı ortaya çıkan metabolik ve endokrin sorunlar, tümöre ve tedaviye bağlı ortaya çıkan hematolojik sorunlar, kanser ve tedavi ilişkili bağışıklık baskılanmasına bağlı enfeksiyonlar ve mukozit ve bulantı/kusma gibi daha çok tedavi ile ilişkili sorunlar şeklinde sınıflandırılabilir.
Bu kitapta çocuk onkoloji hastalarında görülebilecek akut ve acil problemler sistem temelli olarak ele alınmış olup, her biri belli bir sisteme ayrılmış 10 bölüm hâlinde sunulmuştur. Bölümlerin akut ve acil onkolojik sorunlarla karşılaşan klinisyenler için yararlı bir kaynak olacak şekilde yapılandırılması hedeflenmiştir. Bölümleri yazarak bu kitabın oluşumuna katkıda bulunan alanında uzman pediatrik onkolog arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Prof. Dr. Nilgün KURUCU
Editör
Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Çocuk Onkolojisi BD, Ankara, Türkiye
Çocukluk çağı kanserlerinde yaşam oranlarındaki bu anlamlı artışa rağmen, kanser hâlâ çocuk ölüm nedenleri arasında yaşa göre ikinci veya üçüncü sırada yer almaktadır. Kanserde mortalite nedenleri arasında bizzat malign hastalığın progresyonu dışında, hastalığın kendisinin veya tedavinin neden olduğu bazı akut ve acil sorunlar da yer almaktadır. Bu sorunlar bazen hastanın ilk başvuru yakınması olabileceği gibi, daha sonraki takip-tedavi sürecinin herhangi bir aşamasında da gelişebilmekte, acil müdahale ve yoğun bakım tedavisi gerektirebilmektedir. Bu sorunlar direkt mortalite ile sonuçlanmasa bile, primer tedavinin gecikmesine ve dolaylı olarak kür şansının düşmesine neden olabilmekte, bir kısmı ise yaşam kalitesini önemli ölçüde bozan morbiditelere yol açmaktadır.
Pediatrik kanser hastalarının ilk tanıda %30'a varan sıklıkta acil sorunlarla başvurduğu ve yoğun bakıma kabul edildiği, bu hastalarda mortalite oranının %4-11 arasında değiştiği belirlenmiştir. Acil bir tablo ile başvuran hastalarda akut problemin sağaltımı sağlansa bile, 5-yıllık genel yaşam oranlarının daha düşük olduğu bildirilmiştir. Kanserin erken tanı ve tedavisi gibi onkolojik akut ve acil sorunların da erken saptanıp gerekli tedavi yaklaşımının uygulanması hem mortalite ve morbiditenin azaltılması, hem de yaşam kalitesinin iyileştirilmesi açısından önem taşımaktadır.
Pediatrik onkoloji hastalarında görülen akut ve acil sorunlar gelişme mekanizmasına göre değerlendirildiğinde; tümöral kitlenin hacim/bası etkisiyle yarattığı sorunlar, tümöre ve tedaviye bağlı ortaya çıkan metabolik ve endokrin sorunlar, tümöre ve tedaviye bağlı ortaya çıkan hematolojik sorunlar, kanser ve tedavi ilişkili bağışıklık baskılanmasına bağlı enfeksiyonlar ve mukozit ve bulantı/kusma gibi daha çok tedavi ile ilişkili sorunlar şeklinde sınıflandırılabilir.
Bu kitapta çocuk onkoloji hastalarında görülebilecek akut ve acil problemler sistem temelli olarak ele alınmış olup, her biri belli bir sisteme ayrılmış 10 bölüm hâlinde sunulmuştur. Bölümlerin akut ve acil onkolojik sorunlarla karşılaşan klinisyenler için yararlı bir kaynak olacak şekilde yapılandırılması hedeflenmiştir. Bölümleri yazarak bu kitabın oluşumuna katkıda bulunan alanında uzman pediatrik onkolog arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Prof. Dr. Nilgün KURUCU
Editör
Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü, Çocuk Onkolojisi BD, Ankara, Türkiye
The incidence of childhood cancers varies between 12 and 17 per 100,000 individuals, depending on the country. The lifetime risk of developing cancer from birth to 20 years of age is approximately 1 in 300. Considering the pediatric population in our country, it is estimated that around 3,000 new cases are diagnosed annually. In recent years, advances in technology and molecular genetics have led to significant improvements in diagnostic methods for cancer, thereby facilitating both earlier and more accurate diagnoses. These advancements have not only increased the success rates of conventional treatment modalities such as radiotherapy, chemotherapy and surgery but have also enabled the development of novel therapeutic strategies, including high-dose therapy with stem cell transplantation, targeted agents, and immunotherapy. Furthermore, randomized multicenter clinical trials have contributed to the optimization of treatment protocols. As a result, childhood cancer survival rates have improved markedly, with fiveyear survival rates reaching up to 85% in developed countries.
Despite the significant increase in survival rates for childhood cancers, cancer still ranks as the second or third leading cause of death among children, depending on age. In addition to the progression of the malignant disease itself, mortality in pediatric cancer may also result from various acute and emergency problems associated with the disease or its treatment. Acute and emergency conditions may present as the initial complaint at diagnosis, or they may arise at any stage during follow-up and therapy, necessitating urgent intervention and intensive care management. Even when these complications do not directly lead to mortality, they may delay primary treatment and thereby indirectly reduce the likelihood of cure. Furthermore, some of these conditions can cause substantial morbidity, significantly impairing the patient's quality of life.
It has been reported that up to 30% of pediatric cancer patients present with acute complications requiring intensive care unit admission at diagnosis, with mortality rates ranging from 4% to 11%. Even when acute complications are successfully managed, long-term overall survival rates remain lower in these patients compared to those without such complications at presentation. Therefore, in addition to early diagnosis and initiation of definitive cancer treatment, prompt recognition and appropriate management of oncological emergencies are critical for reducing mortality and morbidity and for enhancing quality of life.
Acute and emergency problems encountered in pediatric oncology patients may be classified according to their underlying pathophysiology: complications resulting from tumor mass effects; metabolic and endocrine derangements related to the tumor or its treatment; hematologic abnormalities related to the tumor or its treatment; infections secondary to cancer or treatment-induced immunosuppression; and treatment-related toxicities such as mucositis, nausea/vomiting, or extravasation.
This book addresses acute and emergency conditions in pediatric oncology through a system-based approach, presented across ten chapters, each dedicated to a specific organ system. The content has been structured to serve as a comprehensive and practical resource for clinicians managing oncologic emergencies. I am deeply grateful to my colleagues-distinguished pediatric oncologists-who contributed their expertise to the preparation of this book.
Prof. Dr. Nilgün KURUCU
Editor
Hacettepe University Cancer Institute, Department of Pediatric Oncology, Ankara, Türkiye
Despite the significant increase in survival rates for childhood cancers, cancer still ranks as the second or third leading cause of death among children, depending on age. In addition to the progression of the malignant disease itself, mortality in pediatric cancer may also result from various acute and emergency problems associated with the disease or its treatment. Acute and emergency conditions may present as the initial complaint at diagnosis, or they may arise at any stage during follow-up and therapy, necessitating urgent intervention and intensive care management. Even when these complications do not directly lead to mortality, they may delay primary treatment and thereby indirectly reduce the likelihood of cure. Furthermore, some of these conditions can cause substantial morbidity, significantly impairing the patient's quality of life.
It has been reported that up to 30% of pediatric cancer patients present with acute complications requiring intensive care unit admission at diagnosis, with mortality rates ranging from 4% to 11%. Even when acute complications are successfully managed, long-term overall survival rates remain lower in these patients compared to those without such complications at presentation. Therefore, in addition to early diagnosis and initiation of definitive cancer treatment, prompt recognition and appropriate management of oncological emergencies are critical for reducing mortality and morbidity and for enhancing quality of life.
Acute and emergency problems encountered in pediatric oncology patients may be classified according to their underlying pathophysiology: complications resulting from tumor mass effects; metabolic and endocrine derangements related to the tumor or its treatment; hematologic abnormalities related to the tumor or its treatment; infections secondary to cancer or treatment-induced immunosuppression; and treatment-related toxicities such as mucositis, nausea/vomiting, or extravasation.
This book addresses acute and emergency conditions in pediatric oncology through a system-based approach, presented across ten chapters, each dedicated to a specific organ system. The content has been structured to serve as a comprehensive and practical resource for clinicians managing oncologic emergencies. I am deeply grateful to my colleagues-distinguished pediatric oncologists-who contributed their expertise to the preparation of this book.
Prof. Dr. Nilgün KURUCU
Editor
Hacettepe University Cancer Institute, Department of Pediatric Oncology, Ankara, Türkiye
.: İşlem Listesi