.: DERLEME
Onkolojik Sorunu Olan Çocuk ve Ailesinin Yas Süreci ve Psikososyal Bakımı: Geleneksel Derleme
The Grief Process and Psychosocial Care of the Child with Oncological Problem and Their Family: Traditional Review
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2022;14(2):590-7
doi: 10.5336/nurses.2021-84127
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Kanser tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çocukluk çağı kanserlerinde sağkalım oranlarındaki artışa rağmen günümüzde kanser çocuklar için dünyada ikinci, ülkemizde üçüncü ölüm nedenidir. Çocukluk çağı kanserleri aile hastalığı olarak ifade edilmekte ve çocuğun kanser tanısı alması ile birlikte tüm aile tedavi ve yas sürecine dahil olmaktadır. Kanser, çocuk ve ailesini fiziksel, sosyal, duygusal, ekonomik olarak olumsuz etkiler. Hastalığın tedavisindeki gelişmeler sonucu kanserli yaşam süresinin artması, çocuk ve ailenin yas sürecini daha önemli hâle getirmiştir. Çocuğun kanser tanısı alması ile birlikte tüm aile üyeleri yas sürecine dâhil olmakta ve bu süreçte, hastalığın yönetimini olumsuz etkileyebilecek psikososyal sorunlar sık görülmektedir. Bununla birlikte gelişimsel özellikleri nedeniyle kanser hastalığı olan çocukların, erişkin hastalardan daha özel bakıma gereksinimleri vardır. Bu nedenle kanser hastalığı olan çocuk ve ailesinin psikososyal bakımı için kanıt temelli bakım standartları geliştirilmiştir ve bu standartlarda, psikososyal desteğin çocuğun kanser tanısı almasından hemen sonra başlaması gerektiği vurgulanmaktadır. Çocuk ve ailenin yas sürecine yakından tanıklık eden başta hemşireler olmak üzere sağlık profesyonellerinin, çocuk ve aile üyelerindeki yas tepkilerini tanımaları, yas tepkilerini etkileyen faktörleri bilmeleri, çocuk ile birlikte ailedeki diğer bireylerin gereksinimlerini belirlemeleri ve uygun girişimleri planlamaları önemlidir. Bu makalede, onkolojik sorunu olan çocuk ve ailenin yas süreci ve psikososyal bakımı hakkında bilgilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kanser; çocuk; aile; yas; psikososyal bakım
Kanser tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çocukluk çağı kanserlerinde sağkalım oranlarındaki artışa rağmen günümüzde kanser çocuklar için dünyada ikinci, ülkemizde üçüncü ölüm nedenidir. Çocukluk çağı kanserleri aile hastalığı olarak ifade edilmekte ve çocuğun kanser tanısı alması ile birlikte tüm aile tedavi ve yas sürecine dahil olmaktadır. Kanser, çocuk ve ailesini fiziksel, sosyal, duygusal, ekonomik olarak olumsuz etkiler. Hastalığın tedavisindeki gelişmeler sonucu kanserli yaşam süresinin artması, çocuk ve ailenin yas sürecini daha önemli hâle getirmiştir. Çocuğun kanser tanısı alması ile birlikte tüm aile üyeleri yas sürecine dâhil olmakta ve bu süreçte, hastalığın yönetimini olumsuz etkileyebilecek psikososyal sorunlar sık görülmektedir. Bununla birlikte gelişimsel özellikleri nedeniyle kanser hastalığı olan çocukların, erişkin hastalardan daha özel bakıma gereksinimleri vardır. Bu nedenle kanser hastalığı olan çocuk ve ailesinin psikososyal bakımı için kanıt temelli bakım standartları geliştirilmiştir ve bu standartlarda, psikososyal desteğin çocuğun kanser tanısı almasından hemen sonra başlaması gerektiği vurgulanmaktadır. Çocuk ve ailenin yas sürecine yakından tanıklık eden başta hemşireler olmak üzere sağlık profesyonellerinin, çocuk ve aile üyelerindeki yas tepkilerini tanımaları, yas tepkilerini etkileyen faktörleri bilmeleri, çocuk ile birlikte ailedeki diğer bireylerin gereksinimlerini belirlemeleri ve uygun girişimleri planlamaları önemlidir. Bu makalede, onkolojik sorunu olan çocuk ve ailenin yas süreci ve psikososyal bakımı hakkında bilgilere yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kanser; çocuk; aile; yas; psikososyal bakım
ABSTRACT
Despite the increase in survival rates in childhood cancers, today cancer is the second cause of death for children in the world and the third cause of death in our country. Childhood cancers are one of the diseases that affect children and their families physically, socially, emotionally and economically negatively and therefore referred to as family disease. With the advances in cancer treatment, the increase in the duration of life with cancer in childhood cancers has made the grief process of the child and family more important. When the child is diagnosed with cancer, all family members are involved in the grief process and psychosocial problems that may negatively affect the management of the disease are common in this process. Additionally, due to the developmental characteristics of children, children with cancer and their families need more special care than adult patients. For this reason, evidence-based care standards have been developed for the psychosocial care of the child with cancer and their families, and these standards emphasize that psychosocial support should begin immediately after the child is diagnosed with cancer. It is important that health professionals, especially nurses, who witness the grief process of the child and family closely, recognize the grief reactions in the child and family members, determine their needs by evaluating the child and her family individually, and plan appropriate interventions. In this article, information about the grief process and psychosocial care of the child with oncological problems and the family is given.
Keywords: Cancer; child; family; grief; psychosocial care
Despite the increase in survival rates in childhood cancers, today cancer is the second cause of death for children in the world and the third cause of death in our country. Childhood cancers are one of the diseases that affect children and their families physically, socially, emotionally and economically negatively and therefore referred to as family disease. With the advances in cancer treatment, the increase in the duration of life with cancer in childhood cancers has made the grief process of the child and family more important. When the child is diagnosed with cancer, all family members are involved in the grief process and psychosocial problems that may negatively affect the management of the disease are common in this process. Additionally, due to the developmental characteristics of children, children with cancer and their families need more special care than adult patients. For this reason, evidence-based care standards have been developed for the psychosocial care of the child with cancer and their families, and these standards emphasize that psychosocial support should begin immediately after the child is diagnosed with cancer. It is important that health professionals, especially nurses, who witness the grief process of the child and family closely, recognize the grief reactions in the child and family members, determine their needs by evaluating the child and her family individually, and plan appropriate interventions. In this article, information about the grief process and psychosocial care of the child with oncological problems and the family is given.
Keywords: Cancer; child; family; grief; psychosocial care
REFERANSLAR:
- Coura CF, Modesto PC. Impact of late radiation effects on cancer survivor children: an integrative review. Einstein (Sao Paulo). 2016;14(1):71-6. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Özkul B, Günüşen NP. Kanser tanısıyla hastanede yatan ergenlerin semptomları ile annelerinin stres düzeyinin ergenlerin yaşam kalitesi üzerine yordayıcı etkisi [Predictive effect of the symptoms of the adolescents with cancer and their mothers' stress levels on the adolescents' quality of life]. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2019;12(2):134-42. [Link]
- Kutluk MT, Yeşilipek A. Pediatric cancer registry in Turkey 2009-2018 (TPOG & TPHD). Journal of Clinical Oncology. 2019;37(15suppl). [Crossref]
- Jacobs S, Perez J, Cheng YI, Sill A, Wang J, Lyon ME. Adolescent end of life preferences and congruence with their parents' preferences: results of a survey of adolescents with cancer. Pediatr Blood Cancer. 2015;62(4):710-4. [Crossref] [PubMed]
- Günay U, Özkan M. Emotions and coping methods of Turkish parents of children with cancer. J Psychosoc Oncol. 2019;37(3):398-412. [Crossref] [PubMed]
- Bozkurt C, Uğurlu Z, Tanyıldız HG, Yeşil Ş, Kiraz H, Toprak Ş, et al. Economic and psychosocial problems experienced by pediatric with cancer patients and their families during the treatment and follow-up process. Turk Pediatri Ars. 2019;54(1):35-9. [PubMed] [PMC]
- Ay Kaatsız MA. Pediatrik kanserlerde aile merkezli psikososyal bakımın önemi [The importance of family centered psychosocial care in pediatric cancers]. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing. 2020;7(1):78-85. [Link]
- Duman NS. Çocuklarda kanser, ölüm kavramı ve yas [Cancer in children, concept of death and grief]. Acta Oncologica Turcica. 2014;47(2):26-30. [Crossref]
- Ürer E. Çocuklarda ölüm ve yas üzerine bir inceleme [A review of death and mourning in children]. Dini Araştırmalar. 2017;20(52):131-40. [Link]
- Sharour LA, Suleiman K, Yehya D, Al-Kaladeh M, Malak M, Subih K, et al. Nurses' students' attitudes toward death and caring for dying cancer patients during their placement. Euromediterranean Biomedical Journal. 2017;12(40):189-93. [Link]
- Işıl Ö, Karaca S. Ölüm yaklaşırken yaşananlar ve söylenebilecekler: bir gözden geçirme [The things to be gone through and the things to be said as death approaches: a review]. Maltepe Uni J Nurs Sci Art. 2009;2(1):82-7. [Link]
- Freud S. Mourning and melancholia. In: Strachey J, ed. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. London: Hogarth Press; 1917, 14(239), p.243-58.
- Gizir CA. Bir kayıp sonrasında zorluklar yaşayan üniversite öğrencilerine yönelik bir yas danışmanlığı modeli [A grief counseling model for university students experiencing difficulties after a loss]. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006;2(2):195-213. [Link]
- Kıvılcım M, Doğan DG, Canaloğlu SK, Serbes M. Pediatri asistanlarının ve tıp öğrencilerinin "çocuk ve ölüm" ile ilgili tutumlarının değerlendirilmesi [Evaluation of the attitudes of pediatric residents and medical students towards "child and death"]. Güncel Pediatri. 2014;12(3):144-50. [Crossref]
- Bildik T. Ölüm, kayıp, yas ve patolojik yas [Death, loss, grief and complicated grief]. Ege Tıp Dergisi. 2013;52(4):223-9. [Link]
- Arslan B, Buldukoğlu K. Yasın aile üzerine etkilerini azaltmak için uygulanan yas destek programları [Grief support programs ımplemented to reduce the effects of grief on family]. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2019;11(3):402-17. [Crossref]
- Kübler-Ross E, Kessler D. On Grief and Grieving: Finding the Meaning of Grief Through the Five Stages of Loss. 1st ed. New York: Simon and Schuster; 2005.
- Masa'Deh R, Hall C, Collier J. An exploration of the concepts of loss and grief as stress responses in Middle Eastern parents of children with cancer. Global Journal of Health Science. 2017;9(6):97-106. [Crossref]
- Kıvılcım M, Doğan DG. Çocuk ve ölüm [Child and death]. J Turgut Ozal Med Cent. 2014;21(1):80-5. [Link]
- Yıldız GK, Balcı S. Kayıp ve yas sürecinde kardeşler [Siblings who are in loss and process of grieving]. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2016;3(3):208-15. [Crossref]
- Slaughter V. Young children's understanding of death. Australian Psychologist. 2005;40(3):179-86. [Crossref]
- Nagy M. The child's theories concerning death. J Genet Psychol. 1948;73(First Half):3-27. [Crossref] [PubMed]
- Dülgerler Ş, Engin E, Çam O. Çocuklarda ölüm kavramı ve yas sürecinde psikiyatri hemşiresinin rolü [Role of psychıatrıc nursıng ın death concept and grıef process of chıldren]. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2005;21(1):197-209. [Link]
- Gardner MH, Mrug S, Schwebel DC, Phipps S, Whelan K, Madan-Swain A. Demographic, medical, and psychosocial predictors of benefit finding among caregivers of childhood cancer survivors. Psychooncology. 2017;26(1):125-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Björk M, Sundler AJ, Hallström I, Hammarlund K. Like being covered in a wet and dark blanket - Parents' lived experiences of losing a child to cancer. Eur J Oncol Nurs. 2016;25:40-45. [Crossref] [PubMed]
- Snaman JM, Kaye EC, Torres C, Gibson D, Baker JN. Parental grief following the death of a child from cancer: the ongoing odyssey. Pediatr Blood Cancer. 2016;63(9):1594-602. [Crossref] [PubMed]
- Gibbins J, Steinhardt K, Beinart H. A systematic review of qualitative studies exploring the experience of parents whose child is diagnosed and treated for cancer. J Pediatr Oncol Nurs. 2012;29(5):253-71. [Crossref] [PubMed]
- Kohlsdorf M, Costa Junior ÁL. Psychosocial impact of pediatric cancer on parents: A literature review. Paidéia. 2012;22(51):119-29. [Crossref]
- Kochen EM, Jenken F, Boelen PA, Deben LMA, Fahner JC, van den Hoogen A, et al. When a child dies: a systematic review of well-defined parent-focused bereavement interventions and their alignment with grief- and loss theories. BMC Palliat Care. 2020;19(1):28. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Smith J, Cheater F, Bekker H. Parents' experiences of living with a child with a long-term condition: a rapid structured review of the literature. Health Expect. 2015;18(4):452-74. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Weiner JA, Woodley LK. An integrative review of sibling responses to childhood cancer. J Child Adolesc Psychiatr Nurs. 2018;31(4):109-19. [Crossref] [PubMed]
- van Warmerdam J, Sutradhar R, Kurdyak P, Lau C, Pole JD, Nathan PC, et al. Long-term mental health outcomes in mothers and siblings of children with cancer: a population-based, matched cohort study. J Clin Oncol. 2020;38(1):51-62. [Crossref] [PubMed]
- Long KA, Lehmann V, Gerhardt CA, Carpenter AL, Marsland AL, Alderfer MA. Psychosocial functioning and risk factors among siblings of children with cancer: An updated systematic review. Psychooncology. 2018;27(6):1467-79. [Crossref] [PubMed]
- Tsimicalis A, Genest L, Stevens B, Ungar WJ, Barr R. The impact of a childhood cancer diagnosis on the children and siblings' school attendance, performance, and activities: a qualitative descriptive study. J Pediatr Oncol Nurs. 2018;35(2):118-31. [Crossref] [PubMed]
- Sarman A. Palyatif/pediatrik palyatif bakımın tarihsel gelişim süreci, ilkeleri ve hemşirelik bakımı [Historical development process, principles and nursing care of pallıative/pediatric palliative care]. Balıkesir Sağlık Bil Derg. 2019;8(3):153-60. [Link]
- Al-Gamal E, Long T. Anticipatory grieving among parents living with a child with cancer. J Adv Nurs. 2010;66(9):1980-90. [PubMed]
- Wiener L, Kazak AE, Noll RB, Patenaude AF, Kupst MJ. Standards for the psychosocial care of children with cancer and their families: an introduction to the special issue. Pediatr Blood Cancer. 2015;62 Suppl 5(Suppl 5):S419-24. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gerhardt CA, Lehmann V, Long KA, Alderfer MA. Supporting siblings as a standard of care in pediatric oncology. Pediatr Blood Cancer. 2015;62 Suppl 5:S750-804. [Crossref] [PubMed]
- Kearney JA, Salley CG, Muriel AC. Standards of psychosocial care for parents of children with cancer. Pediatr Blood Cancer. 2015;62 Suppl 5(Suppl 5):S632-83. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wiener L, Rosenberg AR, Lichtenthal WG, Tager J, Weaver MS. Personalized and yet standardized: An informed approach to the integration of bereavement care in pediatric oncology settings. Palliat Support Care. 2018;16(6):706-11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lichtenthal WG, Sweeney CR, Roberts KE, Corner GW, Donovan LA, Prigerson HG, et al. Bereavement follow-up after the death of a child as a standard of care in pediatric oncology. Pediatr Blood Cancer. 2015;62 Suppl 5(0):S834-69. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- October T, Dryden-Palmer K, Copnell B, Meert KL. Caring for parents after the death of a child. Pediatr Crit Care Med. 2018;19(8S Suppl 2):S61-S8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi