.: DERLEME
Tıpta Bibliyometrik Analiz: Geleneksel Derleme
Bibliometric Analysis in Medicine: A Conventional Review
Turkiye Klinikleri J Biostat. 2025;17(1):51-62
doi: 10.5336/biostatic.2025-111003
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Günümüzde bilimsel araştırma faaliyetlerinde önemli bir artış gözlemlenmekte olup, bu durum bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle desteklenmektedir. Küreselleşme sayesinde bilimsel bilgi üretim süreçleri, coğrafi sınırları aşarak daha geniş kitlelere ulaşmaktadır. Bilgi üretiminde artışın önemli bir katkıcısı ise gelişmekte olan ülkelerin akademik üretime katılımıdır. Türkiye, bu küresel eğilimlerden etkilenerek bilimsel veri üretiminde önemli bir rol oynamıştır. Bibliyometrik analiz, bu artışa paralel olarak, bilimsel bilgi birikimini daha etkin bir şekilde değerlendirmek için önemli bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. Bibliyometrik analiz, bilimsel çalışmaların nitel ve nicel olarak değerlendirilmesi için kullanılan sistematik bir metodolojidir ve büyük veri kümeleri aracılığıyla bilimsel etkinliklerin analizini kolaylaştırır. Kapsamlı veri tabanlarının erişimi ve kullanılabilir yazılımlar sayesinde, bibliyometrik analizler gün geçtikçe daha yaygın hale gelmektedir. Tıp alanındaki bibliyometrik çalışmalar, tıbbi araştırma eğilimlerinin belirlenmesi ve uluslararası işbirliklerinin izlenmesi gibi pek çok amacı gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Ancak Türkiye'de bu alanda yapılan çalışmalar sınırlıdır. Bibliyometrik analiz teknikleri, araştırma bileşenlerinin üretkenlik ve etkisini değerlendiren performans analizi ile bileşenler arası ilişkileri inceleyen bilimsel haritalama olmak üzere ikiye ayrılır. Performans analizinde yayın ve atıf sayısı, h-endeksi gibi metrikler kullanılırken; bilimsel haritalamada atıf, ortak atıf, ortak kelime ve yazar analizleri gibi yöntemler uygulanır. Bu çalışma, bibliyometrik analizin tarihçesi, metodolojisi ve tıp literatüründeki kullanımını ele almıştır. Çalışmada bibliyometrik analiz ile meta-analiz ve sistematik literatür taraması gibi geleneksel literatür inceleme yöntemlerini karşılaştırmaktadır. Ayrıca bu çalışma araştırmacılara bibliyometrik analizin nasıl gerçekleştirileceğine dair detaylı rehberlik sağlamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bibliyometrik analiz; atıf analizi; performans analizi; bilimsel haritalama; metaanaliz; sistematik literatür incelemesi
Günümüzde bilimsel araştırma faaliyetlerinde önemli bir artış gözlemlenmekte olup, bu durum bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle desteklenmektedir. Küreselleşme sayesinde bilimsel bilgi üretim süreçleri, coğrafi sınırları aşarak daha geniş kitlelere ulaşmaktadır. Bilgi üretiminde artışın önemli bir katkıcısı ise gelişmekte olan ülkelerin akademik üretime katılımıdır. Türkiye, bu küresel eğilimlerden etkilenerek bilimsel veri üretiminde önemli bir rol oynamıştır. Bibliyometrik analiz, bu artışa paralel olarak, bilimsel bilgi birikimini daha etkin bir şekilde değerlendirmek için önemli bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. Bibliyometrik analiz, bilimsel çalışmaların nitel ve nicel olarak değerlendirilmesi için kullanılan sistematik bir metodolojidir ve büyük veri kümeleri aracılığıyla bilimsel etkinliklerin analizini kolaylaştırır. Kapsamlı veri tabanlarının erişimi ve kullanılabilir yazılımlar sayesinde, bibliyometrik analizler gün geçtikçe daha yaygın hale gelmektedir. Tıp alanındaki bibliyometrik çalışmalar, tıbbi araştırma eğilimlerinin belirlenmesi ve uluslararası işbirliklerinin izlenmesi gibi pek çok amacı gerçekleştirmek için kullanılmaktadır. Ancak Türkiye'de bu alanda yapılan çalışmalar sınırlıdır. Bibliyometrik analiz teknikleri, araştırma bileşenlerinin üretkenlik ve etkisini değerlendiren performans analizi ile bileşenler arası ilişkileri inceleyen bilimsel haritalama olmak üzere ikiye ayrılır. Performans analizinde yayın ve atıf sayısı, h-endeksi gibi metrikler kullanılırken; bilimsel haritalamada atıf, ortak atıf, ortak kelime ve yazar analizleri gibi yöntemler uygulanır. Bu çalışma, bibliyometrik analizin tarihçesi, metodolojisi ve tıp literatüründeki kullanımını ele almıştır. Çalışmada bibliyometrik analiz ile meta-analiz ve sistematik literatür taraması gibi geleneksel literatür inceleme yöntemlerini karşılaştırmaktadır. Ayrıca bu çalışma araştırmacılara bibliyometrik analizin nasıl gerçekleştirileceğine dair detaylı rehberlik sağlamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Bibliyometrik analiz; atıf analizi; performans analizi; bilimsel haritalama; metaanaliz; sistematik literatür incelemesi
ABSTRACT
In recent years, there has been a significant increase in scientific research activities, supported by advancements in information and communication technologies. Thanks to globalization, the processes of scientific knowledge production have transcended geographical boundaries, reaching broader audiences. A key contributor to this increase is participation of developing countries. Influenced by these global trends, Türkiye has played an important role in the production of scientific data. Parallel to this increase, bibliometric analysis has emerged as a crucial method for evaluating scientific knowledge accumulation. Bibliometric analysis is a systematic methodology used to assess scientific studies both qualitatively and quantitatively, facilitating the analysis of scientific activities through large datasets. With access to comprehensive databases and the availability of user-friendly softwares, bibliometric analyses are becoming increasingly widespread. In medicine, bibliometric studies serve as identifying medical research trends and monitoring international collaborations. However, in Türkiye, research in this area remains limited. Bibliometric analysis techniques are divided into two main categories: performance analysis, which evaluates the productivity and impact of research components, and science mapping, which examines the relationships between these components. Performance analysis employs metrics such as publication and citation counts, as well as the h-index, while science mapping involves citation analysis, co-citation analysis, co-word analysis, and author analysis. This study explores the history, methodology, and application of bibliometric analysis in the medical literature. It also compares bibliometric analysis with traditional literature review methods such as meta-analysis and systematic reviews. Furthermore, the study aims to provide detailed guidance on how to conduct bibliometric analysis effectively.
Keywords: Bibliometric analysis; citation analysis; performance analysis; scientific mapping; meta-analysis; systematic literature review
In recent years, there has been a significant increase in scientific research activities, supported by advancements in information and communication technologies. Thanks to globalization, the processes of scientific knowledge production have transcended geographical boundaries, reaching broader audiences. A key contributor to this increase is participation of developing countries. Influenced by these global trends, Türkiye has played an important role in the production of scientific data. Parallel to this increase, bibliometric analysis has emerged as a crucial method for evaluating scientific knowledge accumulation. Bibliometric analysis is a systematic methodology used to assess scientific studies both qualitatively and quantitatively, facilitating the analysis of scientific activities through large datasets. With access to comprehensive databases and the availability of user-friendly softwares, bibliometric analyses are becoming increasingly widespread. In medicine, bibliometric studies serve as identifying medical research trends and monitoring international collaborations. However, in Türkiye, research in this area remains limited. Bibliometric analysis techniques are divided into two main categories: performance analysis, which evaluates the productivity and impact of research components, and science mapping, which examines the relationships between these components. Performance analysis employs metrics such as publication and citation counts, as well as the h-index, while science mapping involves citation analysis, co-citation analysis, co-word analysis, and author analysis. This study explores the history, methodology, and application of bibliometric analysis in the medical literature. It also compares bibliometric analysis with traditional literature review methods such as meta-analysis and systematic reviews. Furthermore, the study aims to provide detailed guidance on how to conduct bibliometric analysis effectively.
Keywords: Bibliometric analysis; citation analysis; performance analysis; scientific mapping; meta-analysis; systematic literature review
REFERANSLAR:
- Mokyr J. The Gifts of Athena: Historical Origins of the Knowledge Economy. New edition. Princeton, New Jersey, USA: Princeton University Press; 2011.
- National Science Foundation [Internet]. Publication Output: U.S. Trends and International Comparisons. [Cited: June 23 2025]. Available from: [Link]
- Marginson S. Global science and national comparisons: beyond bibliometrics and scientometrics. Comparative Education. 2022;58(2):125-46. [Crossref]
- Lewis J, Schneegans S, Straza T. UNESCO Science Report: The race against time for smarter development-executive summary. Paris, France: Unesco Publishing; 2021. [Crossref]
- Korkut C. Kitap Değerlendirmesi: Türkiye Bilim Raporu. Yükseköğretim Dergisi. 2021;11(2 pt 1):373-4. [Crossref]
- Broadus RN. Toward a definition of ?bibliometrics?. Scientometrics. 1987;12(5-6):373-9. [Crossref]
- Wallin JA. Bibliometric methods: pitfalls and possibilities. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2005;97(5):261-75. [Crossref] [PubMed]
- Jayaraman S, Kirshnaswamy N, Nataraja Moorthi. Library philosophy and practice (e-journal): bibliometric study from 2005-2010. Library Progress (International) 2012;32(1):1-10. [Link]
- Pritchard A. Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation. 1969;25(4):348-9.
- Hawkins DT. Bibliometrics of electronic journals in information science. Information Research. 2001;7(1):7-1. [Link]
- Lee IS, Lee H, Chen YH, Chae Y. Bibliometric Analysis of Research Assessing the Use of Acupuncture for Pain Treatment Over the Past 20 Years. J Pain Res. 2020;13:367-76. [PubMed] [PMC]
- Acar HV, Bektaş M. Türkiye?nin bilimsel yayın üretimi [Scientific publication production of Turkey]. Medical Journal of Ankara Training&Research Hospital. 2021:54(2):331-40. [Crossref]
- Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu [İnternet]. Türkiye Bilimsel Yayın Göstergeleri 1981-2006 ©2021 TÜBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi [Erişim tarihi: 23 Haziran 2025]. Erişim linki: [Link]
- Manoj Kumar L, George RJ, PSA. Bibliometric Analysis for Medical Research. Indian J Psychol Med. 2023;45(3):277-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Amath A, Ambacher K, Leddy JJ, Wood TJ, Ramnanan CJ. Comparing alternative and traditional dissemination metrics in medical education. Med Educ. 2017;51(9):935-41. [Crossref] [PubMed]
- Azer SA. The top-cited articles in medical education: a bibliometric analysis. Acad Med. 2015;90(8):1147-61. [Crossref] [PubMed]
- Doja A, Horsley T, Sampson M. Productivity in medical education research: an examination of countries of origin. BMC Medical Education. 2014;14(1):1-9. [Crossref]
- Ji YA, Nam SJ, Kim HG, Lee J, Lee SK. Research topics and trends in medical education by social network analysis. BMC Med Educ. 2018;18(1):222. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lee K, Whelan JS, Tannery NH, Kanter SL, Peters AS. 50 years of publication in the field of medical education. Med Teach. 2013;35(7):591-8. [Crossref] [PubMed]
- Maggio LA, Meyer HS, Artino AR Jr. Beyond Citation Rates: A Real-Time Impact Analysis of Health Professions Education Research Using Altmetrics. Acad Med. 2017;92(10):1449-55. [Crossref] [PubMed]
- Sampson M, Horsley T, Doja A. A bibliometric analysis of evaluative medical education studies: characteristics and indexing accuracy. Acad Med. 2013;88(3):421-7. [Crossref] [PubMed]
- Bas K, Dayangac M, Yaprak O, Yuzer Y, Tokat Y. International collaboration of Turkey in liver transplantation research: a bibliometric analysis. Transplant Proc. 2011;43(10):3796-801. [Crossref] [PubMed]
- Gürbüz Y, Süğün TS, Özaksar K. A bibliometric analysis of orthopedic publications originating from Turkey. Acta Orthop Traumatol Turc. 2015;49(1):57-66. [Crossref] [PubMed]
- Koçak M. Bibliometric analysis of clinical medicine publications in Turkey [Master thesis]. Ankara: Middle East Technical University; 2014. [Link]
- Adanir SS, Bahşi İ, Kervancıoğlu P, Orhan M, Cihan ÖF. Bibliometric analysis of articles published in anatomy, the official publication of the Turkish society of anatomy and clinical anatomy between 2007-2018. Anatomy. 2020;14(1):39-43. [Crossref]
- Bahşi A, Zengin O. A Bibliometric analysis of Turkish research activity in the rheumatology category of the web of science database. European Journal of Therapeutics. 2021;27(4):299-310. [Link]
- Bahşi İ, Adanır SS, Kervancıoğlu P, Orhan M, Govsa F. Bibliometric analysis of Turkey?s research activity in the anatomy and morphology category from the web of science database. European Journal of Therapeutics. 2021;27(4):268-80. [Link]
- Baysan C, Yapar D, Tokgöz MA, Yapar A, Kul Baysan E, Tolunay T. Bibliometric analysis of orthopedic theses in Turkey. Jt Dis Relat Surg. 2021;32(3):752-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ercan S. Sports medicine specialization theses: bibliometric analysis of the last 15 years in Turkey. Spor Hekimligi Dergisi. 2020;55(1):21-7. [Crossref]
- Kocak M, García-Zorita C, Marugán-Lázaro S, Çakır MP, Sanz-Casado E. Mapping and clustering analysis on neuroscience literature in Turkey: a bibliometric analysis from 2000 to 2017. Scientometrics. 2019;121:1339-66. [Crossref]
- Uzun SU, Baysan C, Bekar T. Türkiye?de son 11 yılda halk sağlığı alanında yapılmış tıpta uzmanlık, yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyometrik analizi [Bibliometric analysis of specialization thesis in medicine, master?s and doctoral theses on public health in the last 11 years in Turkey]. Firat Med J. 2021;26(3):124-9. [Link]
- Yılmaz HO, Babazade R, Turan OA, Babazade B, Koyuncu O, Turan A. Scientific publication performance of Turkish anaesthesia clinics in high impact factor international journals between 2005 and 2014: a bibliometric analysis. Turk J Anaesthesiol Reanim. 2017;45(1):16-25. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Çeviker SA, Yılmaz M, Uyar C, Demiray EKD. Bibliometric analysis of scientific research on Crimean-Congo hemorrhagic fever in Turkey. D J Med Sci. 2021;7(2):97-102. [Crossref]
- Gökkılıç B, Çiçek C, Zeytinoğlu A, Kartal E. Evaluation and a bibliometric analysis of viral factors in central nervous system infections detected in the last ten years in Turkey. Turk Mikrobiyol Cemiy Derg. 2021;51(1):70-85. [Crossref]
- Kocyigit BF, Akyol A. Bibliometric analysis of publication activity in the field of familial Mediterranean fever in 2010-2019: a scopus-based study. Rheumatol Int. 2021;41(11):2015-2023. [Crossref] [PubMed]
- Li J, Deacon C, Keezer MR. The performance of bibliometric analyses in the health sciences. Curr Med Res Opin. 2024;40(1):97-101. [Crossref] [PubMed]
- Donthu N, Kumar S, Mukherjee D, Pandey N, Lim WM. How to conduct a bibliometric analysis: an overview and guidelines. Journal of Business Research. 2021;133:285-96. [Crossref]
- Cobo MJ, López-Herrera AG, Herrera-Viedma E, Herrera F. An approach for detecting, quantifying, and visualizing the evolution of a research field: a practical application to the fuzzy sets theory field. Journal of Informetrics. 2011;5(1):146-66. [Crossref]
- Aboagye E, Jensen I, Bergström G, Brämberg EB, Pico-Espinosa OJ, Björklund C. Investigating the association between publication performance and the work environment of university research academics: a systematic review. Scientometrics. 2021;126(4):3283-301. [Crossref]
- Durieux V, Gevenois PA. Bibliometric indicators: quality measurements of scientific publication. Radiology. 2010;255(2):342-51. [Crossref] [PubMed]
- Appio FP, Cesaroni F, Di Minin A. Visualizing the structure and bridges of the intellectual property management and strategy literature: a document co-citation analysis. Scientometrics. 2014;101:623-61. [Link]
- Hjørland B. Facet analysis: the logical approach to knowledge organization. Information Processing&Management. 2013;49(2):545-57. [Crossref]
- Acedo FJ, Barroso C, Casanueva C, Galán JL. Co‐authorship in management and organizational studies: an empirical and network analysis. Journal of Management Studies. 2006;43(5):957-83. [Crossref]
- Kessler MM. Bibliographic coupling between scientific papers. American Documentation. 1963;14(1):10-25. [Crossref]
- Abramo G, D?Angelo CA, Cicero T. What is the appropriate length of the publication period over which to assess research performance? Scientometrics. 2012;93(3):1005-17. [Crossref]
- Starr M, Chalmers I, Clarke M, Oxman AD. The origins, evolution, and future of the cochrane database of systematic reviews. Int J Technol Assess Health Care. 2009;25 Suppl 1:182-95. [Crossref] [PubMed]
- Aria M, Cuccurullo C. Bibliometrix: an r-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics. 2017;11(4):959-75. [Crossref]
- van Eck NJ, Waltman L. Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics. 2010;84(2):523-38. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wong D. VOSviewer. Technical Services Quarterly. 2018;35(2):219-20. [Crossref]
- Cobo MJ, López‐Herrera AG, Herrera‐Viedma E, Herrera F. SciMAT: a new science mapping analysis software tool. Journal of the American Society for Information Science and Technology. 2012;63(8):1609-30. [Crossref]
- Chen C. The Citespace Manual Version 1.01. Philadelphia, Pennsylvania, USA: Drexel University College of Computing and Informatics; 2014. p.1-84.
- Motulsky H. GraphPad Prism Version 5.0 Statistics Guide. San Diego CA, USA: GraphPad Software; 2007. p. 39-42.
- Moral-Muñoz JA, Herrera-Viedma E, Santisteban-Espejo A, Cobo MJ. Software tools for conducting bibliometric analysis in science: an up-to-date review. Profesional de la Información. 2020;29(1):e290103. [Crossref]
.: İşlem Listesi