.: ARAŞTIRMA
Türkiye'nin İlk Ambulans Servisi: 077 Hızır Acil
Turkey's First Ambulance Service: 077 Hızır Emergency
Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2021;29(3):323-30
doi: 10.5336/mdethic.2020-79486
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Ambulans servisleri, bir ülkedeki sağlık sisteminin en önemli bileşenlerinden biridir. Bir ambulans servisinin kurulmasında teknik donanım yanında yetkin sağlık personeli, etkili yönetim ve başarılı bir iletişim altyapısı gibi pek çok unsur gerekmektedir. 1980'li yıllara kadar Türkiye'de hastanelerin ve belediyelerin kendi bünyelerinde ambulansları vardı. Bu ambulanslar daha çok hastayı evinden alıp hastaneye getirmek üzere hizmet veren araçlardı. Ayrıca kazalar ve afetler için de organize edilen bu sistem uzun yıllar boyunca devam etmiştir. Ancak bu hizmet, sistemli bir ambulans servisi hizmeti değildi. Bu sistemde ambulans ve şoför belediyelerden, sağlık ekibi ve bazı tıbbi malzemeler sağlık müdürlüklerinden temin edilmiştir. Ancak 1953 yılında, belediyelerin bazı yetkilerinin alınması üzerine ambulans hizmetleri aksamaya başlamıştır. Sonrasında bu hizmetleri hangi kurumun sağlayacağı konusunda belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Acil sağlık hizmetleri açısından dünyadaki gelişmeler ve Türkiye'de bir ambulans servisi ihtiyacının açıkça ortaya çıkması bu konudaki çabaları hızlandırmıştır. 1983 yılından sonra Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışmalar başlamış ve uzun hazırlıklar sonucu 9 Ekim 1985 tarihinde, Ankara Numune Hastanesi'nde 'Hızır Acil Servis' faaliyete geçmiştir. '077 Hızır Acil Servis' ile birlikte Türkiye'de ilk kez, modern anlamda bir ambulans servisi faaliyete başlamıştır. Birtakım bürokratik ve idari sorunlar nedeniyle bu sistemin devamı ve gelişmesi sağlanamamıştır. Bu çalışmada, 1985 yılında Ankara Numune Hastanesinde kurulan '077 Hızır Acil Servis'in kuruluş süreci incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Acil yardım; cankurtaran; ambulans tarihi; acil servis
Ambulans servisleri, bir ülkedeki sağlık sisteminin en önemli bileşenlerinden biridir. Bir ambulans servisinin kurulmasında teknik donanım yanında yetkin sağlık personeli, etkili yönetim ve başarılı bir iletişim altyapısı gibi pek çok unsur gerekmektedir. 1980'li yıllara kadar Türkiye'de hastanelerin ve belediyelerin kendi bünyelerinde ambulansları vardı. Bu ambulanslar daha çok hastayı evinden alıp hastaneye getirmek üzere hizmet veren araçlardı. Ayrıca kazalar ve afetler için de organize edilen bu sistem uzun yıllar boyunca devam etmiştir. Ancak bu hizmet, sistemli bir ambulans servisi hizmeti değildi. Bu sistemde ambulans ve şoför belediyelerden, sağlık ekibi ve bazı tıbbi malzemeler sağlık müdürlüklerinden temin edilmiştir. Ancak 1953 yılında, belediyelerin bazı yetkilerinin alınması üzerine ambulans hizmetleri aksamaya başlamıştır. Sonrasında bu hizmetleri hangi kurumun sağlayacağı konusunda belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Acil sağlık hizmetleri açısından dünyadaki gelişmeler ve Türkiye'de bir ambulans servisi ihtiyacının açıkça ortaya çıkması bu konudaki çabaları hızlandırmıştır. 1983 yılından sonra Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışmalar başlamış ve uzun hazırlıklar sonucu 9 Ekim 1985 tarihinde, Ankara Numune Hastanesi'nde 'Hızır Acil Servis' faaliyete geçmiştir. '077 Hızır Acil Servis' ile birlikte Türkiye'de ilk kez, modern anlamda bir ambulans servisi faaliyete başlamıştır. Birtakım bürokratik ve idari sorunlar nedeniyle bu sistemin devamı ve gelişmesi sağlanamamıştır. Bu çalışmada, 1985 yılında Ankara Numune Hastanesinde kurulan '077 Hızır Acil Servis'in kuruluş süreci incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Acil yardım; cankurtaran; ambulans tarihi; acil servis
ABSTRACT
Ambulance services are one of the most important components of the healthcare system in a country. The establishment of an ambulance service requires many elements such as technical equipment, competent medical personnel, effective management and successful communication infrastructure. Until the 1980s, hospitals and municipalities had their own ambulances in Turkey. These ambulances were mostly vehicles that serve to pick up patients from their homes and bring them to the hospital. This system, which was also organized for accidents and disasters, continued for many years. However, this service was not a systematic ambulance service. In this system, ambulance and driver from municipalities; healthcare team and some medical supplies were provided from health directorates. However, in 1953, when some authority of the municipalities were taken, ambulance services started to be disrupted. Later, uncertainties emerged about which institution would provide these services. Developments in the world in terms of emergency health services and clearly the emergence of an ambulance service needs in Turkey had accelerated efforts in this regard. After 1983, studies within the Ministry of Health started and as a result of long preparations, 'Hızır Emergency Service' was established in Ankara Numune Hospital on October 9, 1985.'077 Hızır Emergency Service', for the first time in Turkey, began operating an ambulance service in the modern sense. Due to some bureaucratic problems, the continuation and development of this system could not be achieved. In this study, the establishment process of '077 Hızır Emergency Service' founded in Ankara Numune Hospital in 1985 is mentioned.
Keywords: Emergency aid; ambulance; history of ambulance; emergency service
Ambulance services are one of the most important components of the healthcare system in a country. The establishment of an ambulance service requires many elements such as technical equipment, competent medical personnel, effective management and successful communication infrastructure. Until the 1980s, hospitals and municipalities had their own ambulances in Turkey. These ambulances were mostly vehicles that serve to pick up patients from their homes and bring them to the hospital. This system, which was also organized for accidents and disasters, continued for many years. However, this service was not a systematic ambulance service. In this system, ambulance and driver from municipalities; healthcare team and some medical supplies were provided from health directorates. However, in 1953, when some authority of the municipalities were taken, ambulance services started to be disrupted. Later, uncertainties emerged about which institution would provide these services. Developments in the world in terms of emergency health services and clearly the emergence of an ambulance service needs in Turkey had accelerated efforts in this regard. After 1983, studies within the Ministry of Health started and as a result of long preparations, 'Hızır Emergency Service' was established in Ankara Numune Hospital on October 9, 1985.'077 Hızır Emergency Service', for the first time in Turkey, began operating an ambulance service in the modern sense. Due to some bureaucratic problems, the continuation and development of this system could not be achieved. In this study, the establishment process of '077 Hızır Emergency Service' founded in Ankara Numune Hospital in 1985 is mentioned.
Keywords: Emergency aid; ambulance; history of ambulance; emergency service
REFERANSLAR:
- Ekşi A. Kitlesel Olaylarda Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri Yönetimi. 1. Baskı. İzmir: Kitapana; 2015.
- Tarihçemiz. Kızılay. (Erişim tarihi: 19.09.2021) [Link]
- Barker ZN. İlk Sıhhi Yardım. 1. Baskı. İstanbul: Türkiye Kızılay Gençlik Kurumu; 1938.
- Erbay H, Alan S, Kadıoğlu S. [Red Crescent Society correspondence about ambulance purchase on the eve of World War 1]. Demirhan Erdemir A, Başağaoğlu İ, Öncel Ö, Erer S, editörler. Geçmişten Günümüze İstanbul'da Sağlık Kongre Bildiri Kitabı. 1. Baskı. İstanbul:Nobel Tıp Kitabevleri; 2010. p.897-902.
- Sivil Savunma İdaresi Başkanlığı. İlk Yardım ve Ambulans Servisi. 1. Baskı. Ankara: Şark Matbaası; 1968.
- Perihan Ş, Günaydın M, Gündüz A. [Pre-hospital emergency health services: the case of Turkiye]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Derg. 2019;8(1):120-7. [Link]
- Ünlüoğlu İ, Ekşi A, Elçioğlu Ö. [The development of ambulances]. Sendrom. 2002;14(2):18-24. [Crossref]
- Çelikli S. [From its establishment till today, standardization efforts and breaking points in the paramedic education]. Hastane Öncesi Derg. 2016;1(2):39-54. [Link]
- Belediyemize Bir Ambulans Armağan Edildi. Altıeylül Gazetesi; 02.08.1973:1.
- "Cankurtaran" arabası ile can kurtarmağa koşuyoruz. Milliyet Gazetesi; 23.08.1955:5.
- Numanoğlu SC, Elçioğlu Ö, Özden H, Ünlüoğlu İ. [19. Yüzyılda Acil Tıp Hizmetleri, Cumhuriyet Sonrası Türkiye'de, Acil Yardım Hizmetlerinin Sunumu]. Kahya E, Şar S, Ataç A, Oğuz NY, Arda B, editörler. V. Türk Tıp Tarihi Kongresi Bildirileri Kitabı. 1. Baskı. Ankara: 1998. p.99-105.
- Sofuoğlu T. [Tarihçe]. Acil Ambulans Hekimleri Derneği. (Erişim tarihi: 08.10.2020) [Link]
- Milli Eğitim Bakanlığı. Acil Sağlık Hizmetleri . Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı. Ankara: 2011. [Link]
- Sofuoğlu T. Dünyada ve Türkiye'de Ambulans Hizmetlerinin Gelişimi. (Erişim tarihi: 2.8.2020) [Link]
- Özdoğan M, Ağalar F, Eryilmaz M, Özel G, Taviloğlu K. [Prehospital life support in trauma patients: basic or advanced trauma life support]. Ulus Travma Derg. 2006;12(2):87-94. [Link]
- Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı. [Acil Tıp Hizmetleri Modernize Ediliyor]. Broşür. Ankara; 1985.
- Ege R. Kazalar, Önlenmesi, Haberleşme, Acil Yardım, Teşkilatlanma. Gazi Üniversitesi Kazaları Araştırma ve Önleme Enstitüsü Yayını No:1. Ankara: Emel Matbaacılık Sanayi; 1983.
- Ege R. Acil Yardım ve Kazalar. Gazi Üniversitesi Kazaları Araştırma ve Önleme Enstitüsü Yayını No:2. Ankara: Emel Matbaacılık; 1984.
- Kaylan AR. İstanbul Ambulans Sistemi İçin Yerleşim ve Dağıtım Modeli. 1. Baskı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi; 1984.
- Güvercin CH, Murat A, Arda B. [The village institutes and health education]. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2004;57(2):97-103. [Link]
- Kaba H, Elçioğlu Ö. [Rise and development of the first and emergency aid technician and emergency medical technician professions' process at the historical development of the emergency health services: review]. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2013;21(3):127-35. [Link]
- Akyolcu N. [Emergency nursing from yesterday to today]. İÜFN Hem Derg. 2007;15(60):173-8. [Link]
- Demirhan Erdemir A. [Acil Tedavi ve Bakımda Tıp Etiği Sorunları]. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2006. p.6-7.
- Anavatan Partisi. Anavatan Partisi 29 Kasım 1987 Seçim Beyannamesi. Broşür. Ankara: 1987.
- T.B.M.M. Gündem Dışı Konuşmalar. TBMM Tutanak Dergisi. 18.12.1984. p.334.
- Türkiye'nin En Modern "Acil Servis"i Ankara'da Kuruluyor. Ulus Gazetesi. 28.04.1985.
- Başbakan, "Hızır Servis"i açtı. Milliyet Gazetesi. 10.10.1985:7.
- Hızır Acil Servis hizmete girdi. Barış Gazetesi. 10.10.1985.
- İstanbul İtfaiyesi 300 Yaşında. Anadolu Ajansı. 20.09.2014. (Erişim tarihi: 24.09.2021) [Link]
- Taviloğlu K, Ertekin C, Türel Ö, Günay K, Güloğlu R, Kurtoğlu M. [Quality of emergency medical aid in the city of İstanbul observations, problems and suggestions]. Ulus Travma Derg. 1998;4(2):95-100. [Link]
- Demirhan N. [Türkiye'de 112 - İlk ve Acil Yardım Hizmetleri ve Afetlerdeki Rolü]. 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi; 2003. p.20-1.
- Esin S, Oğuzhan T, Kaya C, Ergüder T, Özkan AT, Yüksel İ. Afetlerde Sağlık Hizmetleri Yönetimi. 24-28 Ekim 2000-YALOVA. Kurs Notları. Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Vakfı; 2001. p.84. [Link]
- Özcan C, Çetiner Y. [Emergency health care services and paramedics in Turkey]. Sağlık ve Toplum. 2010;20(1):34-9. [Link]
- Erbay H. [Why the prehospital emergency call number in turkey is 112? a recent history research in the context of ambulance services]. Lokman Hekim Derg. 2017;7(1):28-32. [Link]
- Çalıkuşu A, Özer Ş. [Ülkemizde Travma Sonrası Acil Yardım Hizmetleri]. Ulus Travma Derg. 1997;3(4):251-7. [Link]
.: İşlem Listesi