Amaç: Çalışmanın amacı, Malatya ilinde bir aile sağlığı merkezine başvuran annelerin besleme davranışlarının, 2-6 yaşlarındaki çocukların fazla kiloluluk ve obezite üzerinde etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Veriler Malatya ili Yeşilyurt ilçesine bağlı Bostanbaşı 2 no'lu Aile Sağlığı Merkezi'ne 2021 yılı Şubat ve Mart aylarında başvuran 2-6 yaş çocuğu olan 261 anneye gönüllülük esasına dayalı anket formu uygulanarak Google Form aracılığı ile toplanmıştır. Katılımcılara uygulanan anket formu 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ebeveyne ait bazı sosyodemografik özellikler, 2. bölümde çocuğa ait bazı sosyodemografik özellikler, 3. bölümde ise ebeveyn besleme tarzı ölçeği yer almaktadır. Çalışma için etik kurul onayı ve ilgili kurumdan gereken izin alınmıştır. Veriler SPSS 22.0 ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada üniversite ve üzeri öğrenimi olan annelerin ölçek toplam puanı ve yemeye teşvik alt ölçek puanı, lise ve altı öğrenimi olan annelerden anlamlı olarak daha yüksek; yardımcı besleme alt ölçek puanı ise anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur (p<0,05). Ölçek toplam ve alt ölçek puanları ile çocukta hastalık varlığı, babanın öğrenim düzeyi, algılanan ekonomik durum, aylık kişi başına yiyeceğe ayrılan para miktarı ve çocuğun beden kitle indeksi arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır (p>0,05). Hastalığı olan çocuklarda yardımcı besleme alt ölçek puanı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p=0,036). Sonuç: Bu çalışmada fazla kiloluluk ve obezite ile ebeveyn davranışları arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Çocukta hastalık varlığı, anne öğrenim düzeyinin düşük olması, gün içerisinde çocuğun bakımını annenin üstlenmesi ve çocuğun yemek yeme sıklığının az olması ebeveynlerde yardımcı besleme davranışını artırmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Obezite; besleme tarzı; okul öncesi çocuk
Objective: The aim of the study is to examine the effects of feeding behaviors of mothers who applied to a family health center in Malatya province on overweight and obesity of their children aged 2-6 years. Material and Methods: The data were collected via Google Form by applying a voluntary survey form to 261 mothers with children aged 2-6 who applied to Bostanbaşı no. 2 Family Health Center in Yeşilyurt district of Malatya province in February and March 2021. The questionnaire form applied to the participants consists of 3 parts. In the 1st part, some socio-demographic characteristics belonging to the parents, in the 2nd part some sociodemographic characteristics of the child, and in the 3rd part, the parent feeding style scale were be included. Ethics committee approval and necessary permission from the relevant institution were obtained for the study. The data were evaluated with SPSS 22.0. Results: In the study, mothers with university or higher education had significantly higher scale total score and encouragement to eat subscale scores than mothers with high school or lower education; the auxiliary feeding subscale score was significantly lower (p<0,05). No significant relationship between the total and subscale scores of scale and the presence of illness in the child, father's education level, perceived economic status, the amount of money allocated for food per person per month and the child's body mass index (p>0,05). The auxiliary feding subscale score were found to be significantly higher in children who have disease (p=0,036). Conclusion: In the this study, no significant relationship was found between overweight and obesity and parental behavior. The presence of illness in the child, the low education level of the mother, the mother's taking care of the child through out the day, and the low frequency of eating the child increase the helping feeding behavior in the parents.
Keywords: Obesity; feeding methods; preschool child
- Yılmaz R, Erkorkmaz Ü. Çocuklarda Yeme Davranışı Anketinin Türkçe uyarlama çalışması [Adaptation study of the Turkish Children's Eating Behavior Questionnaire]. Anadolu Psikiyatri Derg. 2011;12:287-94. [Link]
- Aydın G, Akay D, İbiş E. 3-7 yaş çocuğa sahip annelerin beslenmeyle ilgili davranışlarının incelenmesi [Investigation of behaviors of mothers with 3-7 ages children related to nutrition]. Trakya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 2017;7(2):683-700. [Crossref]
- Mallan KM, Daniels LA, Nothard M, Nicholson JM, Wilson A, Cameron CM, et al. Dads at the dinner table. A cross-sectional study of Australian fathers' child feeding perceptions and practices. Appetite. 2014;73:40-4. [Crossref] [PubMed]
- T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye'de okul çağı çocuklarında (6-10 yaş grubu) büyümenin izlenmesi (TOÇBİ) projesi araştırma raporu. 2011. Erişim tarihi: 1 Nisan 2024. [Link]
- World Health Organization [Internet]. Levels and trends in child malnutrition. ©2025 WHO [Cited: August 28, 2024] Available from: [Link]
- Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. 2019. [Link]
- T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Çocukluk Çağı (İlkokul 2. Sınıf Öğrencileri) Şişmanlık Araştırması-COSI-TUR 2016. Ankara: Efe Matbaacılık; 2017. [Link]
- Koç N, Bülbül SF, Akıncı N, Yıldız CK, Bölükbaş Ş. obez çocukların anne/babalarının beden kütle indeksleri beden algılarını etkiler mi [Does body mass indexes of obese children's parents affect body perceptions]? Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;7(2):11-20. [Crossref]
- Çalışır H, Karaçam Z. The prevalence of overweight and obesity in primary schoolchildren and its correlation with sociodemographic factors in Aydın, Turkey. Int J Nurs Pract. 2011;17:166-73. [Crossref]
- Kerkez İF, Tutal V, Akçınar F. Okul öncesi dönemde beden imajı algısı ve beden memnuniyetsizliği [Body image perceptions and body dissatisfaction among preschoolers]. Hacettepe Journal of Sport Sciences. 2013;24(3):234-44. [Link]
- Whitaker KL, Jarvis MJ, Beeken RJ, Boniface D, Wardle J. Comparing maternal and paternal intergenerational transmission of obesity risk in a large population-based sample. Am J Clin Nutr. 2010;91(6):1560-7. [Crossref] [PubMed]
- Sarıtekin S, Dindar İ. Edirne merkez kreş ve anaokullarına kayıtlı 2-6 yaş grubu çocukların büyüme gelişme durumları ve etkileyen etmenler. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2013;12(1):11-24. [Crossref]
- Kutluay Merdol K. Okul öncesi dönem çocuklarının beslenmesi. Ankara: Klasmat Matbacılık; 2021. [Link]
- Arslan N, Erol S. Ebeveyn Yemek Zamanı Davranışları Ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirliği [Validity and reliability of the Turkish Form of the Parent Mealtime Action Scale]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2014;16(3):16-27. [Link]
- Muslu GK, Beytut D, Kahraman A, Yardımcı F, Başbakkal Z. Nutritional style of parents and examination of the effective factors. Turk Pediatri Ars. 2014;49(3):224-30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Baysal A. Diyet El Kitabı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2014.
- Wardle J, Sanderson S, Guthrie CA, Rapoport L, Plomin R. Parental feeding style and the inter-generational transmission of obesity risk. Obes Res. 2002;10(6):453-62. [Crossref] [PubMed]
- Özçetin M, Yılmaz R, Erkorkmaz Ü, Esmeray H. Ebeveyn besleme tarzı anketi geçerlik ve güvenilirlik çalışması [Reliability and validity study of parental feeding style questionnaire]. Türk Pediatri Arşivi Dergisi. 2010;45:124-31. [Crossref]
- Çalışkan Z. ve Koç ET. Okul öncesi çocuklarda ebeveyn besleme tarzı ve etkileyen faktörler [Parent nutrition style and affecting factors in preschool children]. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2020;12(4):485-95. [Crossref]
- Rodenburg G, Kremers SP, Oenema A, van de Mheen D. Associations of parental feeding styles with child snacking behaviour and weight in the context of general parenting. Public Health Nutr. 2014;17(5):960-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Dolkun B, Öztürk S. 3-6 yaş çocuğa sahip annelerin duygusal zekâ düzeyleri ve beslenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: tanımlayıcı ve ilişki arayıcı bir çalışma [Investigation of the relationship between emotional intelligence levels and feeding styles of mothers with 3-6-year-old children: a descriptive and correlational study]. Turkiye Klinikleri J Health Sci. 2022;7(1):86-93. [Crossref]
- Saxton J, Carnell S, van Jaarsveld CH, Wardle J. Maternal education is associated with feeding style. J Am Diet Assoc. 2009;109(5):894-8. [Crossref] [PubMed]
- Ulusoy H, Demir G. Ebeveynlerin yeme davranışları, çocuk besleme tarzları ve ilişkili faktörler [Parental eating behaviors, feeding styles and related factors]. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(2):710-22. [Crossref]
- Okur N. Kamu Kurumlarına Bağlı Dört Gündüz Bakımevine Devam Eden Çocuklarda Yeme Davranışı Ve Ebeveyn Besleme Tarzının Değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2017. [Link]
- Mason TB. Parental instrumental feeding, negative affect, and binge eating among overweight individuals. Eat Behav. 2015;17:107-10. [Crossref] [PubMed]
- Inhulsen MM, Mérelle SY, Renders CM. Parental feeding styles, young children's fruit, vegetable, water and sugar-sweetened beverage consumption, and the moderating role of maternal education and ethnic background. Public Health Nutr. 2017;20(12):2124-33. ; [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Reyhan R. Ebeveyn Besleme Tarzının Okul Çağı Çocuklarının Beslenme Alışkanlıkları, Uygulamaları, Antropometrik Ölçümleri Ve Yaşam Kaliteleri Üzerine Etkisi [Yüksek lisans tezi]. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi; 2021. [Link]
- Yurdeşen S. Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Yeme Davranışları Ve Annelerinin Beslenme Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Atlas Üniversitesi; 2024. [Link]
- Carnell S, Wardle J. Associations between multiple measures of parental feeding and children's adiposity in United Kingdom preschoolers. Obesity (Silver Spring). 2007;15(1):137-44. [Crossref] [PubMed]
- Wardle J, Carnell S. Parental feding practices and children's weight. Acta Pediatrica. 2007;96(454):5-11. [Crossref] [PubMed]
- Güldalı Dereli S, Angın E. 48-72 aylık çocuğa sahip annelerin ebeveynlik yetkinliği ile çocuklarını besleme tarzı arasındaki ilişki [The relationship between parental competency and feeding children of parents who have 48-72 months of age children]. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2021:10(3):19-49. [Link]
- Ek A, Sorjonen K, Eli K, Lindberg L, Nyman J, Marcus C, et al. Associations between parental concerns about preschoolers' weight and eating and parental feeding practices: results from analyses of the child eating behavior questionnaire, the child feeding questionnaire, and the lifestyle behavior checklist. PLoS One. 2016;11(1):e0147257. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: Process List