.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
8-18 Yaş Çocuk Kanser Hastalarının Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Araştırma
Evaluation of the Quality of Life of Children with Cancer Ages 8-18: Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2025;34(2):55-62
doi: 10.5336/pediatr.2025-110286
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada bir hastanede tedavi görmekte olan çocuk kanser hastalarının yaşam kalitesi değerlendirilerek hem kendilerinin hem de ebeveynlerinin gözünden çocukların kanser algısının ve hastalıktan nasıl etkilendiklerinin ortaya konulması planlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya bir kamu üniversitesi hastanesinin pediatrik hematoloji ve onkoloji servis ve polikliniklerinde tedavi gören 8-18 yaş arası 50 kanser hastası çocuk ve onların bakım veren 50 ebeveyni dâhil edilmiştir. Ebeveynlerin tümü annedir. Katılımcılara 23 soruluk Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 25.0 programı ile analiz edilip p<0,05 olan veriler anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya 32 erkek (%64) ve 18 kız çocuk (%36) kanser hastası katılmıştır. Çocukların ve ebeveynlerin toplam ölçek puanları arasında orta düzeyde pozitif (r=0,57) korelasyon saptanmıştır (p<0,001). Çocukların ve ebeveynlerin ''sağlığım ve aktivitelerim ile ilgili sorunlar'' ve ''duygularım ile ilgili sorunlar'' alt ölçek puanları arasında orta düzeyde pozitif korelasyon olduğu görülmüştür (r=0,62 ve p<0,001; r=0,46 ve p=0,001; sırasıyla). Ancak, ''başkaları ile ilgili sorunlar'' ve ''okul ile ilgili sorunlar'' alt ölçek puanları arasında zayıf düzeyde pozitif korelasyon vardır (r=0,38 ve p<0,01; r=0,39 ve p<0,01; sırasıyla). Kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi görmüş olan çocukların toplam ölçek puanı, diğer tedavileri almış, olan çocuklardan daha fazla bulunmuştur (p=0,015). Sonuç: Çocuk kanser hastalarının ve ebeveynlerinin psikososyal açıdan incelenmesi sağlık hizmetleri sunucuları için yaşam kalitesinin güçlendirilmesine yönelik girişimlerin değerlendirilmesi ve gerekli iyileştirilmelerin yapılması açısından çok önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Kanser tedavi hizmetleri; çocuklar; yaşam kalitesi
Amaç: Bu çalışmada bir hastanede tedavi görmekte olan çocuk kanser hastalarının yaşam kalitesi değerlendirilerek hem kendilerinin hem de ebeveynlerinin gözünden çocukların kanser algısının ve hastalıktan nasıl etkilendiklerinin ortaya konulması planlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya bir kamu üniversitesi hastanesinin pediatrik hematoloji ve onkoloji servis ve polikliniklerinde tedavi gören 8-18 yaş arası 50 kanser hastası çocuk ve onların bakım veren 50 ebeveyni dâhil edilmiştir. Ebeveynlerin tümü annedir. Katılımcılara 23 soruluk Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanmıştır. Toplanan veriler SPSS 25.0 programı ile analiz edilip p<0,05 olan veriler anlamlı kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya 32 erkek (%64) ve 18 kız çocuk (%36) kanser hastası katılmıştır. Çocukların ve ebeveynlerin toplam ölçek puanları arasında orta düzeyde pozitif (r=0,57) korelasyon saptanmıştır (p<0,001). Çocukların ve ebeveynlerin ''sağlığım ve aktivitelerim ile ilgili sorunlar'' ve ''duygularım ile ilgili sorunlar'' alt ölçek puanları arasında orta düzeyde pozitif korelasyon olduğu görülmüştür (r=0,62 ve p<0,001; r=0,46 ve p=0,001; sırasıyla). Ancak, ''başkaları ile ilgili sorunlar'' ve ''okul ile ilgili sorunlar'' alt ölçek puanları arasında zayıf düzeyde pozitif korelasyon vardır (r=0,38 ve p<0,01; r=0,39 ve p<0,01; sırasıyla). Kemoterapi, radyoterapi ve cerrahi tedavi görmüş olan çocukların toplam ölçek puanı, diğer tedavileri almış, olan çocuklardan daha fazla bulunmuştur (p=0,015). Sonuç: Çocuk kanser hastalarının ve ebeveynlerinin psikososyal açıdan incelenmesi sağlık hizmetleri sunucuları için yaşam kalitesinin güçlendirilmesine yönelik girişimlerin değerlendirilmesi ve gerekli iyileştirilmelerin yapılması açısından çok önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Kanser tedavi hizmetleri; çocuklar; yaşam kalitesi
ABSTRACT
Objective: This study aims to evaluate the quality of life of pediatric cancer patients receiving treatment in a hospital and to reveal both the children's and their parents' perceptions of cancer and how they are affected by the disease. Material and Methods: The study included 50 cancer patients aged 8-18 receiving treatment in a public university hospital's pediatric hematology and oncology departments and their 50 caregiving parents. All caregivers were mothers. The Pediatric Quality of Life Inventory, consisting of 23 questions, was administered to the participants. The collected data were analyzed using the SPSS 25.0 program, and data with p<0.05 were considered significant. Results: The study included 32 male (64%) and 18 female (36%) pediatric cancer patients. A moderate positive correlation (r=0.57) was found between the total scale scores of the children and their parents (p<0.001). A moderate positive correlation was found between the subscale scores of children and parents regarding ''problems related to health and activities'' and ''problems related to emotions'' (r=0.62 and p<0.001; r=0.46 and p=0.001; respectively). However, there were weak positive correlations between the subscale scores for ''problems related to others'' and ''problems related to school'' (r=0.38 and p<0.01; r=0.39 and p<0.01; respectively). The total scale scores of children undergoing chemotherapy, radiotherapy, and surgical treatment were higher than those receiving other treatments (p=0.015). Conclusion: The psychosocial evaluation of pediatric cancer patients and their parents is crucial for healthcare providers to assess interventions aimed at improving quality of life and to implement necessary improvements.
Keywords: Cancer care facilities; children; quality of life
Objective: This study aims to evaluate the quality of life of pediatric cancer patients receiving treatment in a hospital and to reveal both the children's and their parents' perceptions of cancer and how they are affected by the disease. Material and Methods: The study included 50 cancer patients aged 8-18 receiving treatment in a public university hospital's pediatric hematology and oncology departments and their 50 caregiving parents. All caregivers were mothers. The Pediatric Quality of Life Inventory, consisting of 23 questions, was administered to the participants. The collected data were analyzed using the SPSS 25.0 program, and data with p<0.05 were considered significant. Results: The study included 32 male (64%) and 18 female (36%) pediatric cancer patients. A moderate positive correlation (r=0.57) was found between the total scale scores of the children and their parents (p<0.001). A moderate positive correlation was found between the subscale scores of children and parents regarding ''problems related to health and activities'' and ''problems related to emotions'' (r=0.62 and p<0.001; r=0.46 and p=0.001; respectively). However, there were weak positive correlations between the subscale scores for ''problems related to others'' and ''problems related to school'' (r=0.38 and p<0.01; r=0.39 and p<0.01; respectively). The total scale scores of children undergoing chemotherapy, radiotherapy, and surgical treatment were higher than those receiving other treatments (p=0.015). Conclusion: The psychosocial evaluation of pediatric cancer patients and their parents is crucial for healthcare providers to assess interventions aimed at improving quality of life and to implement necessary improvements.
Keywords: Cancer care facilities; children; quality of life
REFERANSLAR:
- Siegel RL, Giaquinto AN, Jemal A. Cancer statistics, 2024. CA Cancer J Clin. 2024;74(1):12-49. Erratum in: CA Cancer J Clin. 2024;74(2):203. [Crossref] [PubMed]
- Tezer Kutluk M, Yeşilipek A. Pediatric cancer registry in Turkey 2002-2022: 21 years of achievement (TPOG & TPHD). J Clin Oncol. 2023;41(16_suppl):e22004-e22004. [Crossref]
- Kebudi R, Alkaya DU. Epidemiology and survival of childhood cancer in Turkey. Pediatr Blood Cancer. 2021;68(2):e28754. [Crossref] [PubMed]
- Arslan S, İpek KD. Çocukluk çağı kanseri ve fiziksel aktivite [Childhood cancer and physical activity. Haliç Üniv Sağ Bil Der. 2022;5(3):97-108. husagbilder.915539 [Crossref]
- Eroglu A, Hazar V. Evaluation of health-related quality of life in childhood cancer survivors. Arch Pediatr. 2023;30(2):89-92. [Crossref] [PubMed]
- Bostancı N, Duruhan Ö, Eyüboğlu Ö, Sezgin, Ö, Güvenir Ö. Kanserli çocuğun bakım verenlerinde yaşam kalitesi, depresyon ve anksiyete düzeyleri [The quality of life, depression and anxiety levels of the parents attending a child ill with cancer]. İ.Ü.F.N. Hem. Derg. 2007;15(60):165-72. [Link]
- Çakın Memik N, Ağaoğlu B, Coşkun A, Karakaya I. Çocuklar için yaşam kalitesi ölçeğinin 8-12 yaş çocuk formunun geçerlik ve güvenirliği [The validity and reliability of pediatric quality of life inventory in 8-12 year old Turkish children]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2008;15(2):87-98. [Link]
- Durualp E, Kara FN, Yılmaz V, Alabeyoğlu K. Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması [Comparison of life qualities according to the views of children and parents with and without chronic disease]. A.Ü.T.F Mec. 2010;63(2):55-63. [Link]
- Aydemir Ö. Sağlıkta yaşam kalitesinin klinik uygulamalarda kullanımı. Sağlıkta Birikim Dergisi. 2006;1(2):9-13.
- Sönmez S, Başbakkal Z. Türk çocuklarının pediatrik yaşam kalitesi 4. envanterinin (PedsQL 4.0) geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [A validation and reliabilition study for the pediatric quality of life inventory (PedsQL 4.0) on Turkish children]. Türk Klinik J Pediatr. 2007;16(4):229-37. [Link]
- Russell KM, Hudson M, Long A, Phipps S. Assessment of health-related quality of life in children with cancer: consistency and agreement between parent and child reports. Cancer. 2006;106(10):2267-74. [PubMed]
- Klaassen RJ, Barr RD, Hughes J, Rogers P, Anderson R, Grundy P, et al. Nurses provide valuable proxy assessment of the health-related quality of life of children with Hodgkin disease. Cancer. 2010;116(6):1602-7. [Crossref] [PubMed]
- Yağcı-Küpeli B, Akın KH, Usluoğlu F, Küpeli S. Health related quality of life in children with cancer and chronic diseases. Cukurova Med J. 2019;44(3):875-81. [Crossref]
- Eiser C, Morse R. Can parents rate their child's health-related quality of life? results of a systematic review. Qual Life Res. 2001;10(4):347-57. [PubMed]
- Gülses S. Çocuk Hematoloji-Onkoloji Hasta ve Ebeveynlerinin Yaşam Kalitesinin Araştırılması [Tıpta uzmanlık tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2012. [Link]
- Barakat LP, Marmer PL, Schwartz LA. Quality of life of adolescents with cancer: family risks and resources. Health Qual Life Outcomes. 2010;8:63. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Yağci-Küpeli B, Akyüz C, Küpeli S, Büyükpamukçu M. Health-related quality of life in pediatric cancer survivors: a multifactorial assessment including parental factors. J Pediatr Hematol Oncol. 2012;34(3):194-9. [Crossref] [PubMed]
- Varni JW, Limbers CA, Burwinkle TM. Impaired health-related quality of life in children and adolescents with chronic conditions: a comparative analysis of 10 disease clusters and 33 disease categories/severities utilizing the PedsQL 4.0 Generic Core Scales. Health Qual Life Outcomes. 2007;5:43. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Choi H, Soliman AS, Al Mousa R, Yeh J, Khader J, Sultan I, et al. Health-related quality of life of pediatric brain tumor survivors after treatment in Jordan. Neurooncol Pract. 2023;11(1):82-91. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kalaycı E. Çocuk onkoloji-hematoloji polikliniğinde tedavi gören 8-12 yaş çocuklarda yaşam kalitesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi; 2019. [Link]
- Rosenberg AR, Orellana L, Ullrich C, Kang T, Geyer JR, Feudtner C, et al. Quality of life in children with advanced cancer: a report from the PediQUEST study. J Pain Symptom Manage. 2016;52(2):243-53. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sarı S. Akut lenfoblastik lösemi nedeniyle tedavi almış hastalarda genel yaşam kalitesinin değerlendirilmesi [Tıpta uzmanlık tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2015. [Link]
- Cai J, Cheung YT, Hudson MM. Care models and barriers to long-term follow-up care among childhood cancer survivors and health care providers in Asia: a literature review. JCO Glob Oncol. 2024;10:e2300331. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Baytan B, Aşut Ç, Çırpan Kantarcıoğlu A, Sezgin Evim M, Güneş AM. Health-related quality of life, depression, anxiety, and self-image in acute lymphocytic leukemia survivors. Turk J Haematol. 2016;33(4):326-30. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi