.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
Bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Algılanan İş Stresi ve Stresle Başa Çıkma Yolları: Kesitsel Çalışma
Work Stresses of Nurses Working in a Training and Research Hospital and Ways of Coping with Stress: A Cross-Sectional Study
Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2022;14(2):507-14
doi: 10.5336/nurses.2021-84915
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Bu araştırma, bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerin algılanan iş stresi ve stresle başa çıkma yollarını belirlemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı tipte olup, bir eğitim ve araştırma hastanesinde Eylül 2014-Haziran 2015 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Evreni 472 olan araştırmanın örneklemini çalışmaya katılmayı kabul eden 248 hemşire oluşturdu. Veriler, 'Sosyodemografik Tanımlayıcı Bilgi Formu', 'Algılanan İş Stresi Ölçeği' ve 'Başa Çıkma Yolları Anketi' kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı, yüzdelik dağılım analizleri, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanıldı. Bulgular: Hemşirelerin iş stresi puan ortalaması 2,41±0,47 olarak bulundu. Bu stres puanı 'D' düzeyinde olup, sağlık ve verimlilik açısından en elverişli stres düzeyini ifade etmektedir. Yaş gruplarına göre hemşirelerin İş Stresi Ölçeği'nden aldıkları puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği saptandı (p<0,01). Hemşirelerin başa çıkma yöntemlerinden en fazla; sorun odaklı başa çıkma (37,26±6,55), kendini kontrol etme (32,08±4,98) yöntemlerini kullandığı saptandı. Evli hemşirelerin Başa Çıkma Yolları Anketi'nin sorun odaklı başa çıkma alt boyutundan aldıkları puan ortalamalarının, bekârlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptandı (p<0,05). Eğitim düzeyine göre hemşirelerin Başa Çıkma Yolları Anketi'nin sorun odaklı başa çıkma (p<0,05), duygusal destek arama (p<0,01) ve bilgisel destek arama (p<0,05) alt boyutlarından aldıkları puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği saptandı. Sonuç: Yaşı 40'ın üzerinde olan hemşirelerin iş stresinin daha düşük olduğu, medeni duruma ve eğitim durumuna göre hemşirelerin farklı başa çıkma yollarını kullandığı saptandı. Ayrıca hemşirelerin iş stresi ile stresle başa çıkma yöntemleri arasında toplam puan üzerinden incelendiğinde; anlamlı bir ilişki olmadığı, kullanılan farklı başa çıkma yöntemlerinin kendi arasındaki ilişkinin pozitif yönde, güçlü ve anlamlı olduğu saptandı.
Anahtar Kelimeler: Stres; stresle başa çıkma; hemşirelerde iş stresi
Amaç: Bu araştırma, bir eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerin algılanan iş stresi ve stresle başa çıkma yollarını belirlemek amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntemler: Araştırma kesitsel ve tanımlayıcı tipte olup, bir eğitim ve araştırma hastanesinde Eylül 2014-Haziran 2015 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Evreni 472 olan araştırmanın örneklemini çalışmaya katılmayı kabul eden 248 hemşire oluşturdu. Veriler, 'Sosyodemografik Tanımlayıcı Bilgi Formu', 'Algılanan İş Stresi Ölçeği' ve 'Başa Çıkma Yolları Anketi' kullanılarak toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde, sayı, yüzdelik dağılım analizleri, bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanıldı. Bulgular: Hemşirelerin iş stresi puan ortalaması 2,41±0,47 olarak bulundu. Bu stres puanı 'D' düzeyinde olup, sağlık ve verimlilik açısından en elverişli stres düzeyini ifade etmektedir. Yaş gruplarına göre hemşirelerin İş Stresi Ölçeği'nden aldıkları puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği saptandı (p<0,01). Hemşirelerin başa çıkma yöntemlerinden en fazla; sorun odaklı başa çıkma (37,26±6,55), kendini kontrol etme (32,08±4,98) yöntemlerini kullandığı saptandı. Evli hemşirelerin Başa Çıkma Yolları Anketi'nin sorun odaklı başa çıkma alt boyutundan aldıkları puan ortalamalarının, bekârlara göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu saptandı (p<0,05). Eğitim düzeyine göre hemşirelerin Başa Çıkma Yolları Anketi'nin sorun odaklı başa çıkma (p<0,05), duygusal destek arama (p<0,01) ve bilgisel destek arama (p<0,05) alt boyutlarından aldıkları puan ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği saptandı. Sonuç: Yaşı 40'ın üzerinde olan hemşirelerin iş stresinin daha düşük olduğu, medeni duruma ve eğitim durumuna göre hemşirelerin farklı başa çıkma yollarını kullandığı saptandı. Ayrıca hemşirelerin iş stresi ile stresle başa çıkma yöntemleri arasında toplam puan üzerinden incelendiğinde; anlamlı bir ilişki olmadığı, kullanılan farklı başa çıkma yöntemlerinin kendi arasındaki ilişkinin pozitif yönde, güçlü ve anlamlı olduğu saptandı.
Anahtar Kelimeler: Stres; stresle başa çıkma; hemşirelerde iş stresi
ABSTRACT
Objective: This research was conducted to determine the perceived work stress of nurses working in a training and research hospital and their ways of coping with stress. Material and Methods: The study is cross-sectional and descriptive and was carried out in a training and research hospital between September 2014 and June 2015. The sample of the study, whose population was 472, consisted of 248 nurses who agreed to participate in the study. Data were collected using the 'Sociodemographic Descriptive Information Form', 'the Perceived Job Stress Scale' and 'the Ways of Coping Questionnaire'. Number, percentage distribution analysis, independent sample t-test and one-way analysis of variance were used to evaluate the data. Results: The mean work stress score of the nurses was 2.41±0.47. This stress score is at 'D' level and represents the most favorable stress level in terms of health and productivity. It was determined that they mostly used problem-focused coping (37.26±6.55) and self-control (32.08±4.98) sub-dimensions of ways of coping with stress. It was determined that the mean scores of married nurses from the problem-focused coping sub-dimension of the ways of coping questionnaire were statistically significantly higher than those of singles (p<0.05). According to the education level, the mean scores of the nurses from the problem-focused coping (p<0.05), seeking emotional support (p<0.01) and seeking informational support (p<0.05) sub-dimensions of the Coping Ways Questionnaire were statistically significant. Conclusion: It was determined that the work stress of the nurses over 40 years old was lower and the nurses used different coping methods according to their marital status and education level. In addition, when the nurses' work stress and methods of coping with stress were examined over the total score, it was determined that there was no significant relationship between the different coping methods used, and a strong and significant positive relationship between them.
Keywords: Stress; coping with stres; job stress among nurses
Objective: This research was conducted to determine the perceived work stress of nurses working in a training and research hospital and their ways of coping with stress. Material and Methods: The study is cross-sectional and descriptive and was carried out in a training and research hospital between September 2014 and June 2015. The sample of the study, whose population was 472, consisted of 248 nurses who agreed to participate in the study. Data were collected using the 'Sociodemographic Descriptive Information Form', 'the Perceived Job Stress Scale' and 'the Ways of Coping Questionnaire'. Number, percentage distribution analysis, independent sample t-test and one-way analysis of variance were used to evaluate the data. Results: The mean work stress score of the nurses was 2.41±0.47. This stress score is at 'D' level and represents the most favorable stress level in terms of health and productivity. It was determined that they mostly used problem-focused coping (37.26±6.55) and self-control (32.08±4.98) sub-dimensions of ways of coping with stress. It was determined that the mean scores of married nurses from the problem-focused coping sub-dimension of the ways of coping questionnaire were statistically significantly higher than those of singles (p<0.05). According to the education level, the mean scores of the nurses from the problem-focused coping (p<0.05), seeking emotional support (p<0.01) and seeking informational support (p<0.05) sub-dimensions of the Coping Ways Questionnaire were statistically significant. Conclusion: It was determined that the work stress of the nurses over 40 years old was lower and the nurses used different coping methods according to their marital status and education level. In addition, when the nurses' work stress and methods of coping with stress were examined over the total score, it was determined that there was no significant relationship between the different coping methods used, and a strong and significant positive relationship between them.
Keywords: Stress; coping with stres; job stress among nurses
REFERANSLAR:
- Özafşarlıoğlu S, Kılıç R. Örgütlerde stres kaynaklarının çalışanların iş-aile çatışması üzerine etkisi [The influence of stress sources in organizations on the work- family conflict of employees]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2013;6(3):208-37. [Link]
- Najimi A, Goudarzi AM, Sharifirad G. Causes of job stress in nurses: A cross-sectional study. Iran J Nurs Midwifery Res. 2012;17(4):301-5. [PubMed] [PMC]
- World Health Organization [Internet]. © 2022 WHO [Cited: January 4, 2020]. Occupational health: Stress at the workplace 2020. Available from: [Link]
- Adigüzel O. İşle ilgili stres, rol çatışması ve rol belirsizliğinin beklenen personel devri üzerine etkisi: hemşireler üzerinde bir uygulama [The impact of work related stress, role clash and role ambiguity on employee turnover: an application on nurses]. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi. 2012;4(3):163-9. [Link]
- Mubeen A, Afzal M, Azhar M, Gilani SA. Sources of stress among nurses at tertiary hospitals. Journal of Health, Medicine and Nursing. 2018;52:56-62. [Link]
- Jennings BM. Work stress and burnout among nurses: role of the work environment and working conditions. In: Hughes RG, ed. Patient Safety and Quality: An Evidence-Based Handbook for Nurses. Rockville (MD): Agency for Healthcare Research and Quality (US); 2008. Chapter 26. [PubMed]
- Moustaka E, Constantinidis TC. Sources and effects of work-related stress in nursing. Health Science Journal. 2010;4(4):210-6. [Link]
- Kane PP. Stress causing psychosomatic illness among nurses. Indian J Occup Environ Med. 2009;13(1):28-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Arslan C. Öfke ve öfkeyi ifade etme biçimlerinin, stresle başa çıkma ve kişiler arası problem çözme açısından incelenmesi [An investigation of anger and anger expression in terms of coping with stress and interpersonal problem-solving]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2010;10(1):7-43. [Link]
- Shirey MR. Stress and coping in nurse managers: two decades of research. Nurs Econ. 2006;24(4):193-203, 211 passim. [PubMed]
- Güney S. Stres ve stresle başa çıkma: davranış bilimleri. Davranış Bilimleri. 9. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2015.
- Çevik H. Hemşirelerin stres kaynakları ve stresle baş etme durumlarının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. KKTC: Doğu Akdeniz Üniversitesi; 2018. [Link]
- Utlu N. Hastane ortamında hemşirelerin etik yaklaşımı ve etik ikilemler [Ethical approach and ethical dilemmas of nurses working in hospitals]. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. 2016;8(29):17-35.
- Önder G, Aybas M, Önder E. Hemşirelerin stres seviyesine etki eden faktörlerin öncelik sırasının çok kriterli karar verme tekniği ile belirlenmesi [Determining the precedence order of the factors influencing nurses' stress level using multi criteria decision making techniques]. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 2014;1(1):21-35. [Link]
- Bai JH, Ravindran V. Job stress among nurses. Indian J Cont Nsg Edn. 2019;20(2):92-6. [Crossref]
- Rajeswari H, Sreelekha B. Stress among nurses in a tertiary care hospital. The International Journal of Indian Psychology. 2016;3(2):155-64. [Crossref]
- Sayılan AA, Boğa SM. Hemşirelerin iş stresi, iş yükü, iş kontrolü ve sosyal destek düzeyi ile tıbbi hataya eğilimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Determination of relationship between job stress, job demands, job control, social support level and tendency to make medical errors of nurses]. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2018;20(1):11-22. [Link]
- Baltaş Z. Standardization of the perceived stress scale: perceived stress in Turkish middle managers. Stress and Anxiety Research Society 19. International Conference, Boğaziçi University, İstanbul, 1998.
- Dinç Sever A. Hemşirelerin iş stresi ile başa çıkma yolları ve bunun sonuçlarının araştırılması [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi; 1997.
- Özkan A, Kantek F. Yönetici hemşirelerde iş stresi, yönetici olarak çalışma memnuniyeti ve kurumdan ayrılma niyeti [Job stress in mananger nurses, satisfaction with working as managers and intention to leave]. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2021;8(2):181-91. [Link]
- Erşan EE, Yıldırım G, Doğan O, Doğan S. Sağlık çalışanlarının iş doyumu ve algılanan iş stresi ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi [Job satisfaction and perceived job stress of the health professionals and the relationship between them]. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2013;14(2):115-21. [Link]
- Masa'Deh R, Alhalaiqa F, AbuRuz ME, Al-Dweik G, Al-Akash HY. Perceived stress in nurses: A comparative study. Global Journal of Health Science. 2017;9(6):195. [Crossref]
- Jordan TR, Khubchandani J, Wiblishauser M. The impact of perceived stress and coping adequacy on the health of nurses: a pilot investigation. Nurs Res Pract. 2016;2016:5843256. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Wazqar DY. Oncology nurses' perceptions of work stress and its sources in a university-teaching hospital: A qualitative study. Nurs Open. 2018;6(1):100-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Lin SH, Liao WC, Chen MY, Fan JY. The impact of shift work on nurses' job stress, sleep quality and self-perceived health status. J Nurs Manag. 2014;22(5):604-12. [Crossref] [PubMed]
- Nehir S, Güngör N. Hemşirelerin psikososyal sorunlarının ve stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi [Examining nurses' psychosocial problems and coping styles with stress]. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2019;6(3):174-81. [Crossref]
- Laranjeira CA. The effects of perceived stress and ways of coping in a sample of Portuguese health workers. J Clin Nurs. 2012;21(11-12):1755-62. [Crossref] [PubMed]
- Adzakpah G, Laar AS, Fiadjoe HS. Occupational stress among nurses in a hospital setting in Ghana. Clinical Case Reports and Reviews. 2016;2(2):333-8. [Link]
- Bregar B, Skela-Savič B, Kores Plesničar B. Cross-sectional study on nurses' attitudes regarding coercive measures: the importance of socio-demographic characteristics, job satisfaction, and strategies for coping with stress. BMC Psychiatry. 2018;18(1):171. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Ribeiro RM, Pompeo DA, Pinto MH, Ribeiro RCHM. Estratégias de enfrentamento dos enfermeiros em serviço hospitalar de emergência [Coping strategies of nurses in hospital emergency care services]. Acta Paul Enfermagem. 2015;28(3):216-23. [Crossref]
- Huang L, Lei W, Xu F, Liu H, Yu L. Emotional responses and coping strategies in nurses and nursing students during Covid-19 outbreak: A comparative study. PLoS One. 2020;15(8):e0237303. [Crossref] [PubMed] [PMC]
.: İşlem Listesi