Amaç: Beslenme bilgisi ve beslenme okuryazarlığı, sağlıklı beslenme davranışları kazandırma ve sürdürmede önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi'nde eğitim gören öğrencilerin beslenme bilgi ve e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Gereç ve Yöntemler: Araştırma evrenini, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi'nde fakülte eğitimine devam eden 25.361 öğrenci oluştururken, örneklem büyüklüğünü 738 öğrenci oluşturmuştur. Öğrenciler tanımlayıcı bilgileri, beslenme alışkanlıkları, ''E-Sağlıklı Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği (e-SBO)'' ve ''Yetişkinler için Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği'' ile ilgili soruları içeren anket formunu doldurmuştur. Öğrencilerin antropometrik ölçümleri araştırmacılar tarafından (boy uzunluğu, vücut ağırlığı) alınmıştır. Bulgular: Araştırmaya yaş ortalaması 21,9±2,1 olan 223 (%30,2) erkek ve 515 (%69,8) kadın olmak üzere 738 öğrenci dâhil edilmiştir. Kız öğrencilerin e-SBO puanı (29,7±6,4) erkek öğrencilerden (26,4±5,8) daha yüksek olarak belirlenmiştir (p<0,05). Kız öğrencilerin hem temel beslenme hem de besin tercihi puanı (sırasıyla, 54,7±9,4 ve 36,7±6,4) erkek öğrencilerden (sırasıyla, 51,9±8,0 ve 34,9±5,1) daha yüksektir (p<0,05). Öğrencilerin eğitim aldıkları alana göre e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı, temel beslenme ve besin tercihi puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). e-SBO ölçeği puanı ile temel beslenme ve besin tercihi puanı arasında pozitif yönlü ilişki saptanmıştır (p<0,05). Sonuç: Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyleri arttıkça e-sağlıklı beslenme okuryazarlık düzeyleri de artmaktadır. Her fakülte bazında beslenme ve okuryazarlık eğitimlerinin yaygınlaştırılması ve sürekliliğin sağlanması ile medyada sağlıklı beslenme konusunda platformların oluşturulmasına teşvik ve destek önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: E-sağlıklı beslenme okuryazarlığı; beslenme bilgi düzeyi; üniversite öğrencileri
Objective: Nutrition knowledge and nutrition literacy are important in gaining and maintaining healthy eating behaviors. This study aims to determine the nutrition knowledge and e-healthy nutrition literacy levels of students studying at Erzincan Binali Yıldırım University. Material and Methods: While the research population consists of 25,361 students who continue their faculty education at Erzincan Binali Yıldırım University, the sample size is 738 students. Students filled out the survey form, which included questions about descriptive information, eating habits, ''Nutrition Knowledge Level Scale for Adults'' and ''E-Healthy Nutrition Literacy Scale (e-HDLQ)''. Anthropometric measurements of the students (height, body weight) were taken by the researchers. Results: 738 students, 223 (30.2%) males and 515 (69.8%) females, with an average age of 21.9±2.1 years, were included in the study. e-HDLQ levels of female students (29.7±6.4) are higher than male students (26.4±5.8) (p<0.05). Both basic nutrition and food preference scores of female students (54.7±9.4 and 36.7±6.4, respectively) were higher than those of male students (51.9±8.0 and 34.9±5.1, respectively).is higher (p<0.05). A significant relationship was found between ehealthy nutrition literacy, basic nutrition and food preference scores according to the field in which the students received education (p<0.05). A positive correlation was found between e-HDLQ literacy score and basic nutrition score and food preference score (p<0.05). Conclusion: As the nutritional knowledge levels of university students increase, their e-healthy nutrition literacy levels also increase. It is important to encourage and support the widespread dissemination and continuity of nutrition and literacy education on a faculty basis, as well as the creation of platforms in the media that focus on healthy nutrition.
Keywords: E-healthy nutrition literacy; nutrition knowledge level; university students
- Ashoori M, Omidvar N, Eini-Zinab H, Shakibazadeh E, Doustmohamadian A. Development and validation of food and nutrition literacy assessment tool for Iranian High-school graduates and youth. Int J Prev Med. 2020;11:185. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Qiao J, Lin X, Wu Y, Huang X, Pan X, Xu J, et al. Global burden of non-communicable diseases attributable to dietary risks in 1990-2019. J Hum Nutr Diet. 2022;35(1):202-13. [Crossref] [PubMed]
- GBD 2017 Causes of Death Collaborators. Global, regional, and national age-sex-specific mortality for 282 causes of death in 195 countries and territories, 1980-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet. 2018;392(10159):1736-88. Erratum in: Lancet. 2019;393(10190):e44. Erratum in: Lancet. 2018;392(10160):2170. [PubMed] [PMC]
- Cammock R, Tonumaipe'a D, Conn C, Sa'uLilo L, Tautolo ES, Nayar S. From individual behaviour strategies to sustainable food systems: countering the obesity and non communicable diseases epidemic in New Zealand. Health Policy. 2021;125(2):229-38. [Crossref] [PubMed]
- McNamara J, Kunicki ZJ, Olfert MD, Byrd-Bredbenner C, Greene G. Revision and psychometric validation of a survey tool to measure critical nutrition literacy in young adults. J Nutr Educ Behav. 2020;52(7):726-31. [Crossref] [PubMed]
- Franklin J, Holman C, Tam R, Gifford J, Prvan T, Stuart-Smith W, et al. Validation of the e-NutLit, an electronic tool to assess nutrition literacy. J Nutr Educ Behav. 2020;52(6):607-14. [Crossref] [PubMed]
- Jones AD, Hoey L, Blesh J, Miller L, Green A, Shapiro LF. A systematic review of the measurement of sustainable diets. Adv Nutr. 2016;7(4):641-64. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mengi Çelik Ö, Semerci R. Evaluation of nutrition literacy and nutrition knowledge level in nursing students: a study from Turkey. BMC Nurs. 2022;21(1):359. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Rivera Rivero B, Makarova A, Sidig D, Niazi S, Abddelgader R, Mirza S, et al. Nutritional literacy among uninsured patients with diabetes mellitus: a free clinic study. Cureus. 2021;13(7):e16355. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Krause C, Sommerhalder K, Beer-Borst S, Abel T. Just a subtle difference? Findings from a systematic review on definitions of nutrition literacy and food literacy. Health Promot Int. 2018;33(3):378-89. [PubMed] [PMC]
- Duong TV, Pham KM, Do BN, Kim GB, Dam HTB, Le VT, et al. Digital healthy diet literacy and self-perceived eating behavior change during COVID-19 pandemic among undergraduate nursing and medical students: a rapid online survey. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(19):7185. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Erçim RE, Pekcan G. Genç yetişkinlerin beslenme durumunun sağlıklı yeme indeksi-2005 ile değerlendirilmesi [Assessment of nutritional status of young adults with healthy eating index-2005]. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2014;42(2):91-8. [Link]
- Colatruglio S. Understanding Food Literacy From Perceptions Of Young Canadian Adults: A Qualitative Study [Master's thesis]. Winnipeg: University of Manitoba; 2014. [Erişim tarihi: 27 Mart 2022]. Erişim linki: [Link]
- Aktaş N, Özdoğan Y. Gıda ve beslenme okuryazarlığı [Food and nutrition literacy]. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 2016;20(2):146-53. [Crossref]
- Ermiş E, Doğan E, Erilli NA, Satıcı A. Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi örneği [An examination of nutritional habits of university students: the model of Ondokuz Mayıs University]. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi. 2015;6(1):30-40. [Crossref]
- Onurlubaş E, Doğan HG, Demirkıran S. Üniversite öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları [Diatery habits of college student]. Gazioamanpaşa Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 2015;32(3):61-9. [Crossref]
- Yeşildemir Ö. Yetişkin bireylerde sürdürülebilir ve sağlıklı yeme davranışları ile e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı ve beslenme bilgi düzeyi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi [Evaluation of the relationship between sustainable and healthy eating behaviors with e-healthy diet literacy and nutrition knowledge level in adults]. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2023;10(3):250-60. [Crossref]
- Demirbaş AB, Özcan BA, Alphan ME. Yetişkinlerde sağlık ve beslenme okuryazarlıklarının beslenme bilgisi, diyet kalitesi ve yaşam kalitesi ile ilişkisi [The relationship between health and nutrition literacy in adults with nutritional knowledge, diet quality, and quality of life]. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2024;52(1):48-57. [Crossref]
- Duong VT, Chiu CH, Lin CY, Chen YC, Wong TC, Chang PWS, et al. E-healthy diet literacy scale and its relationship with behaviors and health outcomes in Taiwan. Health Promot Int. 2021;36(1):20-33. [Crossref] [PubMed]
- Karahan Yılmaz S, Eskici G, Sarac OE. Validity-reliability of the e-Healthy Diet Literacy Scale in Turkish adults. Baltic Journal of Health and Physical Activity. 2023;15(3):9. [Crossref]
- Batmaz H. Yetişkinler İçin Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği Geliştirilmesi ve Geçerlik-Güvenirlik Çalışması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Marmara Üniversitesi; 2018. [Link]
- Miller LM, Cassady DL. The effects of nutrition knowledge on food label use. A review of the literature. Appetite. 2015;92:207-16. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Atasoy S, Güngör AE. Evaluation of nutrition knowledge level and obesity status of university students. TJFM&PC. 2022;16(2):340-9. [Crossref]
- Grzymisławska M, Puch EA, Zawada A, Grzymisławski M. Do nutritional behaviors depend on biological sex and cultural gender? Adv Clin Exp Med. 2020;29(1):165-72. [Crossref] [PubMed]
- Ülker H. Pamukkale Üniversitesi Öğrencilerinde Beslenme Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Denizli: Pamukkale Üniversitesi; 2021. [Link]
- Kahraman M. Üniversitenin Sağlık Bilimleri Fakültesi Ve Diğer Fakülte Öğrencilerinin Beslenme Bilgilerinin Ve Alışkanlıklarının, Fiziksel Aktivitelerinin, Uyku Kalitelerinin Antropometrik Ölçümleri Üzerine Etkilerinin Karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi; 2023. [Link]
- Bağcı A, Azimli P, Uluçay H, Keskin A. Spor yapan öğrencilerin beslenme bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Investigation of nutritional knowledge levels of students sports in terms of various variables]. Ulusal Eğitim Dergisi. 2024:4(2);942-53. [Link]
- Aydın R, Genc A, Dere G, Kayar OY. Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi [Examination of e-healthy nutrition literacy levels of faculty of sports sciences students]. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2024;10(2):237-49. [Crossref]
- Tubaishat A, Habiballah L. eHealth literacy among undergraduate nursing students. Nurse Educ Today. 2016;42:47-52. [Crossref] [PubMed]
- Kaçar EY, Türker P. Sağlık çalışanlarının yeme farkındalığı ve e-sağlıklı beslenme okuryazarlığı düzeyleri ile beslenmeye ilişkin parametreler arasındaki ilişkinin incelenmesi [Examining the relationship between eating awareness and e-health nutrition literacy levels of healthcare professionals and nutrition-related parameters]. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2024;9(2):206-22. [Link]
- Onbaşı Ö. E-sağlıklı beslenme okuryazarlığı (e-SBO) ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması ve yetişkin bireylerde COVID-19 pandemi öncesi ve sırasında e-SBO düzeyleri ile beslenmeye ilişkin parametreler arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Doktora Tezi]. Ankara: Başkent Üniversitesi; 2022. [Link]
- Coppoolse HL, Seidell JC, Dijkstra SC. Impact of nutrition education on nutritional knowledge and intentions towards nutritional counselling in Dutch medical students: an intervention study. BMJ Open. 2020;10(4):e034377. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Mota IB, Castelo I, Morais J, Anjos M, Costa JP, Dias M, et al. Nutrition education in portuguese medical students: impact on the attitudes and knowledge. Acta Med Port. 2020;33(4):246-51. [Crossref] [PubMed]
.: İşlem Listesi