.: ORİJİNAL ARAŞTIRMA
COVID-19 Pandemisinde Yaşlı Bireylerin Kullandıkları Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemlerinin Belirlenmesi: Tanımlayıcı Kesitsel Araştırma
Determination of Traditional and Complementary Medicine Methods Used by Elderly People in the COVID-19 Pandemic: A Descriptive Cross-Sectional Research
J Tradit Complem Med. 2023;6(1):40-7
doi: 10.5336/jtracom.2022-92559
Makale Dili: TR
Tam Metin
ÖZET
Amaç: Araştırmada, yaşlı bireylerin koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] pandemi sürecinde başvurdukları geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırma, bir il merkezindeki 372 yaşlı bireyle COVID-19 pandemisi döneminde yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan ''Anket Formu'' kullanılarak telefon ile görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Anket formu yaşlı bireylerin sosyodemografik verileri, COVID-19'dan korunmak amacıyla yapılan uygulamalar ve COVID19 pandemi sürecinde kullandıkları GETAT yöntemlerini belirlemeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin %55,4'ü kadın, %79,8'i evli ve %34,9'u okuryazar değildir, %56,7'si en az bir kronik hastalığa sahiptir ve %55,9'u sürekli ilaç kullanmaktadır. Pandemi döneminde yaşlı bireylerin %76,9'unun COVID-19'dan korunmak için GETAT kullandığı belirlenmiştir. GETAT yöntemlerinden en fazla tercih edilen yöntemin bitkisel ürünler (%92,3) olduğu ve bitkisel ürün olarak en fazla kuşburnu çayı (%28,0), ısırgan otu (%25,9) ve adaçayının (%22,4) tüketildiği belirlenmiştir. Sonuç: Yaşlı bireylerin pandemi sürecinde virüsle savaşmak amacıyla GETAT yöntemlerinden bitkisel ürünleri yüksek oranda kullandıkları saptanmıştır. Şifalı bitkilerin sağlığa olumlu etkilerinden yararlanmak için uygun şekilde saklanması, hazırlanması ve uygun miktarda tüketimi önem taşımaktadır. Bitkilerin yanlış kullanımından kaynaklanan tehlikelerin önlenebilmesinde özellikle geriatri hemşirelerinin eğitim ve danışmanlık hizmeti yapmaları önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; geleneksel tıp; tamamlayıcı terapiler; yaşlı; geriatri hemşireliği
Amaç: Araştırmada, yaşlı bireylerin koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] pandemi sürecinde başvurdukları geleneksel ve tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırma, bir il merkezindeki 372 yaşlı bireyle COVID-19 pandemisi döneminde yürütülmüştür. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan ''Anket Formu'' kullanılarak telefon ile görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Anket formu yaşlı bireylerin sosyodemografik verileri, COVID-19'dan korunmak amacıyla yapılan uygulamalar ve COVID19 pandemi sürecinde kullandıkları GETAT yöntemlerini belirlemeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan yaşlı bireylerin %55,4'ü kadın, %79,8'i evli ve %34,9'u okuryazar değildir, %56,7'si en az bir kronik hastalığa sahiptir ve %55,9'u sürekli ilaç kullanmaktadır. Pandemi döneminde yaşlı bireylerin %76,9'unun COVID-19'dan korunmak için GETAT kullandığı belirlenmiştir. GETAT yöntemlerinden en fazla tercih edilen yöntemin bitkisel ürünler (%92,3) olduğu ve bitkisel ürün olarak en fazla kuşburnu çayı (%28,0), ısırgan otu (%25,9) ve adaçayının (%22,4) tüketildiği belirlenmiştir. Sonuç: Yaşlı bireylerin pandemi sürecinde virüsle savaşmak amacıyla GETAT yöntemlerinden bitkisel ürünleri yüksek oranda kullandıkları saptanmıştır. Şifalı bitkilerin sağlığa olumlu etkilerinden yararlanmak için uygun şekilde saklanması, hazırlanması ve uygun miktarda tüketimi önem taşımaktadır. Bitkilerin yanlış kullanımından kaynaklanan tehlikelerin önlenebilmesinde özellikle geriatri hemşirelerinin eğitim ve danışmanlık hizmeti yapmaları önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: COVID-19; geleneksel tıp; tamamlayıcı terapiler; yaşlı; geriatri hemşireliği
ABSTRACT
Objective: The research aimed to determine the traditional and complementary medicine (TCM) methods used by elderly people during the coronavirus disease-2019 (COVID-19) pandemic. Material and Methods: The descriptive and cross-sectional study was conducted with 372 elderly individuals in a city center during the COVID-19 pandemic period. The data were collected by telephone interview method using the ''Survey Form'' created by the researchers. The questionnaire form consists of questions to determine the sociodemographic data of elderly people, the practices made to protect against COVID-19, and the TCM methods they use during the COVID-19 Pandemic. Data analysis was performed using descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation). Significance was accepted p<0.05. Results: 55.4% of the elderly people participating in the research are women, 79.8% are married and 34.9% are illiterate. 56.7% have at least one chronic disease and 55.9% are constantly taking medication. In the pandemic, 76.9 % of the elderly used the TCM methods to protect themselves from COVID 19, the most preferred method was herbal products (92.3%). It was determined that they mostly consumed rosehip tea (28.0%), stinging nettle (25.9%) and sage (22.4%) as herbal products. Conclusion: It was determined that elderly people used herbal products from TCM methods at a high rate in order to fight the virus during the pandemic process. In order to benefit from the positive effects of medicinal plants on health, it is important to store, prepare and consume in an appropriate amount. It is recommended that geriatric nurses, in particular, provide training and consultancy services in order to prevent the dangers arising from misuse of plants.
Keywords: COVID-19; traditional medicine; complementary therapies; elderly; geriatric nursing
Objective: The research aimed to determine the traditional and complementary medicine (TCM) methods used by elderly people during the coronavirus disease-2019 (COVID-19) pandemic. Material and Methods: The descriptive and cross-sectional study was conducted with 372 elderly individuals in a city center during the COVID-19 pandemic period. The data were collected by telephone interview method using the ''Survey Form'' created by the researchers. The questionnaire form consists of questions to determine the sociodemographic data of elderly people, the practices made to protect against COVID-19, and the TCM methods they use during the COVID-19 Pandemic. Data analysis was performed using descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation). Significance was accepted p<0.05. Results: 55.4% of the elderly people participating in the research are women, 79.8% are married and 34.9% are illiterate. 56.7% have at least one chronic disease and 55.9% are constantly taking medication. In the pandemic, 76.9 % of the elderly used the TCM methods to protect themselves from COVID 19, the most preferred method was herbal products (92.3%). It was determined that they mostly consumed rosehip tea (28.0%), stinging nettle (25.9%) and sage (22.4%) as herbal products. Conclusion: It was determined that elderly people used herbal products from TCM methods at a high rate in order to fight the virus during the pandemic process. In order to benefit from the positive effects of medicinal plants on health, it is important to store, prepare and consume in an appropriate amount. It is recommended that geriatric nurses, in particular, provide training and consultancy services in order to prevent the dangers arising from misuse of plants.
Keywords: COVID-19; traditional medicine; complementary therapies; elderly; geriatric nursing
REFERANSLAR:
- Smith DJ, Hakim AJ, Leung GM, Xu W, Schluter WW, Novak RT, et al. COVID-19 mortality and vaccine coverage-Hong Kong special administrative region, China, January 6, 2022-March 21, 2022. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2022;71(15):545-8. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Hatmal MM, Al-Hatamleh MAI, Olaimat AN, Hatmal M, Alhaj-Qasem DM, Olaimat TM, et al. Side effects and perceptions following COVID-19 vaccination in jordan: a randomized, cross-sectional study ımplementing machine learning for predicting severity of side effects. Vaccines (Basel). 2021;9(6):556. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Nural N, Çakmak S. Kronik hastalığı olan bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavileri kullanma durumu [Status of using complementary and alternative treatments of individuals with chronic disease]. J Tradit Med Complement Therapy. 2018;1(1):1-9. [Crossref]
- Felix MS. Phuc LTN, Scoping review: an anthropological analysis of the beliefs of the elderly that influence the use of traditional/ complementary and alternative medicine. Asia-Pacific Soc Sci Rev. 2020;20(4):136-49. [Link]
- Badakhsh M, Dastras M, Sarchahi Z, Doostkami M, Mir A, Bouya S. Complementary and alternative medicine therapies and COVID-19: a systematic review. Rev Environ Health. 2021;36(3):443-50. [Crossref] [PubMed]
- Erdoğan Z, Çil Akıncı A, Emre Yavuz D, Kurtuluş Tosun Z, Atik D. Use of complementary and alternative medicine methods among elderly people living in nursing homes. Kafkas J Med Sci. 2017;7(1):60-6. [Crossref]
- Nugraha RV, Ridwansyah H, Ghozali M, Khairani AF, Atik N. Traditional herbal medicine candidates as complementary treatments for COVID-19: a review of their mechanisms, pros and cons. Evid Based Complement Alternat Med. 2020;2020:2560645. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Kaplan M. Covı̇d-19: Küresel salgın sürecı̇nde geleneksel ve tamamlayıcı tedavı̇ uygulamaları [Covid-19: traditional and complementary healing practices in the pandemic process]. Milli Folklor. 2020;16:35-45. [Link]
- Sağkal T, Demiral S, Odabaş H, Altunok E. Kırsal kesimde yaşayan yaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları [Complementary and alternative treatment methods among elderly individuals in living rural setting]. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilim Derg. 2013;27(1):19-26. [Link]
- Şimşek B, Aksoy DY, Basaran NC, Taş D, Albasan D, Kalaycı MZ. Mapping traditional and complementary medicine in Turkey. Eur J Integr Med. 2017;15:68-72. [Crossref]
- Oral B, Öztürk A, Balcı E, Sevinç N. Aile sağlığı merkezine başvuranların geleneksel/alternatif tıpla ilgili görüşleri ve kullanım durumu [State of opinions and use about traditional/alternative medicine who applied to family health center]. TAF Prev Med Bull. 2016;15(2):75-82. [Crossref]
- Bayer N, Uzuntarla Y. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerin akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp tutumlarının belirlenmesi: akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp [Investigation of rational drug use and traditional medicine attitudes of elderly individuals with chronic diseases]. Journal of Social and Analytical Health. 2022;2(1):21-7. [Link]
- Büyük ET, Uzşen H, Koyun M, Lezgioğlu H, Sarı T, Çakır Z. Ailelerin COVID-19 pandemisi sürecinde çocuklarının sağlığını korumak ve geliştirmek için başvurdukları geleneksel tamamlayıcı alternatif tedavi yöntemleri (GETAT) [Traditional complementary alternative treatment methods (GTAT) used by families to protect and ımprove children's health during the COVID-19 outbreak]. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;7(1):99-112. [Crossref]
- Şahan D, İlhan MN. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ve halk sağlığı açısından değerlendirilmesi [Traditional and complementary medicine practices and evaluation in public health]. Gazi Heal Sci J. 2019;4(3):12-9. [Link]
- Kerry Z. Yaşlılarda doğru ilaç kullanımı [Rational drug use in elderly]. Ege J Med. 2015;54:Suppl 62-73. [Crossref]
- Taneri PE, Akis N, Karaalp A. Herbal product use patterns and possible herb-drug interactions among older adults in Turkey. J Herb Med. 2021;29(July):100487. [Crossref]
- Qato DM, Wilder J, Schumm LP, Gillet V, Alexander GC. Changes in prescription and over-the-counter medication and dietary supplement use among older adults in the United States, 2005 vs 2011. JAMA Intern Med. 2016;176(4):473-82. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Sayın Kasar K, Ünal E, Çapacı S, Kütmeç Yılmaz C, Duru Aşiret G. Yaşlı bireylerin ağrıya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanım durumu ve tutumu [Complementary and alternative medicine use for pain among elderly persons and their attitudes]. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Derg. 2020;7(3):271-7. [Crossref]
- Kilic E, Kavurmaci M. Hemodialysis patients' knowledge of, beliefs about, and practices in using complementary and alternative medicine: an exploratory study. Altern Ther Health Med. 2022;28(6):30-4. [PubMed]
- Şekeroğlu N, Gezici S. Koronavirüs pandemisi ve Türkiye'nin bazı şifalı bitkileri [Coronavirus pandemic and some Turkish medicinal plants]. Anadolu Klin Tıp Bilim Derg. 2020;25(Suppl 1):163-82. [Crossref]
- Sulli A, Gotelli E, Casabella A, Paolino S, Pizzorni C, Alessandri E, et al. Vitamin D and lung outcomes in elderly COVID-19 patients. Nutrients. 2021;13(3):717. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Holford P, Carr AC, Jovic TH, Ali SR, Whitaker IS, Marik PE, et al. Vitamin C-an adjunctive therapy for respiratory infection, sepsis and COVID-19. Nutrients. 2020;12(12):3760. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Alyami HS, Orabi MAA, Aldhabbah FM, Alturki HN, Aburas WI, Alfayez AI, et al. Knowledge about COVID-19 and beliefs about and use of herbal products during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional study in Saudi Arabia. Saudi Pharm J. 2020;28(11):1326-32. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Gharpure R, Hunter CM, Schnall AH, Barrett CE, Kirby AE, Kunz J, et al. Knowledge and practices regarding safe household cleaning and disinfection for COVID-19 prevention-United States, May 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(23):705-9. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Baş K. Evaluation of resorting to traditional practices by elderly people during the Covid-19 pandemic. J Int Heal Sci Manag. 2022;8(15):75-83. [Crossref]
- Kadıoğlu B, Kadıoğlu S. Medicinal and aromatic plants consumption habits of consumers in the coronavirus pandemic. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Derg. 2021;52(3):325-34. [Crossref]
- Erarslan ZB, Kültür Ş. A cross-sectional survey of herbal remedy taking to prevent Covid-19 in Turkey. J Res Pharm. 2021;25(6):920-36. [Crossref]
- Petitjean SJL, Lecocq M, Lelong C, Denis R, Defrère S, Mariage PA, et al. Salvia miltiorrhiza Bunge as a Potential Natural Compound against COVID-19. Cells. 2022;11(8):1311. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Khubber S, Hashemifesharaki R, Mohammadi M, Gharibzahedi SMT. Garlic (Allium sativum L.): a potential unique therapeutic food rich in organosulfur and flavonoid compounds to fight with COVID-19. Nutr J. 2020;19(1):124. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Upreti S, Prusty JS, Pandey SC, Kumar A, Samant M. Identification of novel inhibitors of angiotensin-converting enzyme 2 (ACE-2) receptor from Urtica dioica to combat coronavirus disease 2019 (COVID-19). Mol Divers. 2021;25(3):1795-809. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Assımıtı D. Health benefits of the culinary use of garlic-case study and lessons from COVID-19 pandemic in Thailand. Current Developments in Nutrition. 2022;6 Suppl 1:735. [Crossref] [PMC]
- Villena-Tejada M, Vera-Ferchau I, Cardona-Rivero A, Zamalloa-Cornejo R, Quispe-Florez M, Frisancho-Trive-o Z, et al. Use of medicinal plants for COVID-19 prevention and respiratory symptom treatment during the pandemic in Cusco, Peru: a cross-sectional survey. PLoS One. 2021;16(9):e0257165. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Muniz IAF, Campos DES, Shinkai RSA, Trindade TGD, Cosme-Trindade DC. Case report of oral mucosa garlic burn during COVID-19 pandemic outbreak and role of teledentistry to manage oral health in an older adult woman. Spec Care Dentist. 2021;41(5):639-43. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- Balkrishna A, Shankar R, Srivastava A, Joshi B, Mishra RK. Role of traditional medicines as a challenge for coronavirus (Covid-19). Indian J Tradit Knowl. 2020;19(1):118-23. [Crossref]
- Dudani T, Saraogi A. Use of herbal medicines on coronavirus. Acta Sci Pharm Sci. 2020;4(4):61-3. [Crossref]
.: İşlem Listesi